Majeranek to bardzo popularna przyprawa, którą wykorzystuje się między innymi w kuchni polskiej. Warto zdawać sobie sprawę, że jego zalety nie kończą się na ciekawych walorach smakowych. Jakie właściwości posiada majeranek? Dlaczego dobrze jest mieć go w swojej kuchni?
Czym jest majeranek?
Majeranek (czyli majeranek ogrodowy, lebiodka majeranek, majoran) jest to roślina, którą zalicza się do rodziny jasnotowatych. Najprawdopodobniej wywodzi się on z rejonów Morza Śródziemnego. Jest on rośliną leczniczą, a także przyprawową. Wzniesione, silnie rozgałęzione łodygi majeranku są w stanie osiągnąć wysokość do pięćdziesięciu centymetrów. Jego liście są drobne, krótkoogonkowe, łopatkowate, posiadające gruczołki. Również kwiaty są drobne, przybierają barwę od białej po różową. Okres kwitnienia rozpoczyna się w lipcu i trwa do pierwszych przymrozków. Owocem jest rozłupina, w której znajdują się beżowe, drobne nasiona o silnym zapachu. Ziele majeranku po rozdrobnieniu wykorzystuje się jako przyprawę, która idealnie nadaje się do dań ciężkostrawnych. Surowcem zielarskim jest ziele majeranku. Majeranek wykorzystywany jest również w przemyśle kosmetycznym.
Jakie wartości odżywcze posiada majeranek?
Majeranek jest źródłem olejków eterycznych (głównymi składnikami olejku majerankowego są:terpinen, terpinenol, terpineol i borneol), które posiadają działanie lecznicze. Znajdziemy w nim również spore ilości witamin (między innymi witamina A i C) i minerałów (jako, że spożywamy majeranek w niewielkich ilościach, nie wystarczą one na pokrycie dziennego zapotrzebowania). Aromatyczna roślina to także źródło karotenoidów i rutyny (uszczelnia naczynia krwionośne). Lebiodka majeranek zawiera też karwakrol, eugenol, fenol i kwas ursolowy.
Majeranek – wpływ na zdrowie
Zdecydowanie warto jest posiadać majeranek w swoim domu. Będzie on nie tylko dodatkiem do potraw, ale również rośliną leczniczą. Mało kto zdaje sobie sprawę, że lebiodka majeranek posiada liczne walory prozdrowotne. Udowodniono, że działa on przeciwzapalnie, przeciwbólowo, rozgrzewająco, antybakteryjnie i antywirusowo, przeciwobrzękowo, antyoksydacyjnie, rozkurczowo i moczopędnie.
Majeranek może nam pomów w leczeniu stanów zapalnych górnych dróg oddechowych. Będzie on naturalnym (co nie znaczy, że mniej skutecznym) lekiem na katar, zapalenie zatok, czy kaszel. W przypadku zatkanego nosa warto jest użyć maści z majeranku (współcześnie jest ona dostępna w większości aptek, choć równie dobrze można przygotować ją samodzielnie).
Majeranek należy do ziół, które znakomicie sprawdzą się do inhalacji. W przypadku uporczywego kaszlu warto jest zastosować płukankę z majeranku.
Po majeranek możemy sięgnąć także w przypadku dolegliwości trawiennych. Jest on dobrym wyborem ze względu na działanie rozkurczające, wiatropędne, przeciwzapalne i przeciwbiegunkowe. Majeranek stymuluje wydzielanie żółci i soków żołądkowych. Jest on idealną przyprawą dla osób cierpiących na choroby wątroby i refluks.
W starożytnej Grecji uważano majeranek za silny afrodyzjak. Współczesna nauka potwierdza, że posiada on właściwości zwiększające libido. Roślina ta może być pomocna dla kobiet w ciąży, gdyż pomaga łagodzić mdłości.
Przepis na maść z majeranku
Choć maść majerankową możemy kupić w aptekach, niektórzy wolą przygotować ją samodzielne. Nie jest to trudne i czasochłonne. Do przygotowania takiej leczniczej maści będzie nam potrzebne rozdrobnione i wysuszone ziele majeranku, a także maść z witaminą A. Składniki łączymy w proporcji 1:1, a następnie odstawiamy na około dwie godziny. Po tym czasie maść jest gotowa do użycia.
Inhalacje z majeranku
Gdy jesteśmy przeziębieni, męczy nas katar i kaszel, możemy przygotować inhalacje z majeranku. Ważne jest jednak, żeby wykonać je dopiero wówczas, gdy będziemy mieć pewność, że danego dnia nie będziemy już wychodzić z domu (inhalacje rozgrzewają, dlatego wyjście na zewnątrz mogłoby jeszcze pogorszyć nasz stan). Do przygotowania inhalacji będziemy potrzebować ziela majeranku (dwie łyżki świeżego lub suszonego ziela), a także wrząca woda. Majeranek wsypujemy do miski, następnie zalewamy go wrzącą wodą. Pochylamy się nad naczyniem i zakrywamy głowę ręcznikiem. Wdychamy opary (tak by się nie poparzyć) przez około dziesięć – piętnaście minut.
Płukanka z majeranku
Na bolące gardło znakomicie sprawdzi się płukanka z majeranku. Do jej przygotowania potrzebujemy łyżki świeżego lub suszonego ziela, gorącej wody, a także odrobiny oliwy z oliwek. Majeranek zalewamy wrzątkiem, dodajemy do niego oliwę z oliwek, a następnie przykrywamy i odstawiamy do ostygnięcia. Gdy nieco przestygnie, płuczemy nim gardło i wypluwamy.
Majeranek na odchudzanie
Wiele osób na początku diety odchudzającej cierpi na różnego rodzaju dolegliwości żołądkowo-jelitowe. Jest to prawdopodobnie spowodowane faktem, że organizm nie jest przyzwyczajony do zdrowej żywności (ogromna część osób z nadwagą i otyłością spożywa duże ilości żywności wysoko przetworzonej). Dodawanie dużej ilości majeranku do potraw sprawi, że staną się one łatwiej strawne. Roślina ta pomoże nam w pozbyciu się wzdęć i zaparć.
Co więcej posiadający działanie moczopędne majeranek pomoże się nam pozbyć nadmiaru wody z organizmu (a tym samym opuchnięcia, obrzęków i nieatrakcyjnego cellulitu wodnego). Przyprawa ta może być pomocna także przy oczyszczaniu organizmu z toksyn (warto zdawać sobie sprawę, że często nagromadzone w naszym ciele toksyny utrudniają bądź całkowicie uniemożliwiają spalanie tłuszczu).
Na diecie odchudzającej często zaleca się ograniczenie spożycia soli – majeranku można dodawać zamiast soli (zapewni on wyrazisty smak potrawom, a jednocześnie nie będzie szkodził).
Zastosowanie majeranku w kuchni
Majeranek jest jedną z bardziej cenionych przypraw w kuchni polskiej. Dodaje się go przede wszystkim do produktów ciężkostrawnych takich jak grochówka, dania z fasoli, wieprzowina, czy baranina.
Warto zdawać sobie sprawę, że majeranek suszony charakteryzuje się silniejszym aromatem niż świeża roślina. Z tego względu powinno się dodawać go nieco mniej niż w przypadku świeżej przyprawy (przyjęło się, że jedna łyżka suszonego majeranku jest równoznaczna z trzema łyżkami świeżej przyprawy).
Majeranek – przeciwwskazania
Majeranek stosowany w niewielkich ilościach (ze względu na intensywny smak i aromat trudno o jego przedawkowanie) jest bezpieczny dla większości osób. W przypadku bardzo dużych dawek należy liczyć się z działaniem narkotycznym (pogarsza on nastrój, może wywoływać stany depresyjne. Majeranku w dużych ilościach nie powinny spożywać dzieci poniżej piątego roku życia. Należy zachować ostrożność także w ciąży i podczas karmienia piersią.
Z oczywistych przyczyn majeranku powinny unikać osoby uczulone na tę roślinę. Może być on niebezpieczny dla osób cierpiących na zakrzepicę, a także zbyt niskie ciśnienie krwi (będzie dodatkowo je obniżał).
W szczególnie rzadkich przypadkach majeranek może przyczynić się do bólów głowy i pogorszenia samopoczucia. Z tego względu dobrze jest stosować go w rozsądnych ilościach i obserwować reakcje swojego organizmu.
Uprawa majeranku
Majeranek dostępny jest w trzech odmianach. Możemy spotkać się z odmianą roczną dwuletnią, a także trwałą. W Polsce największą popularnością cieszy się roślina jednoroczna. Wynika to przede wszystkim z faktu, że majeranek nie jest odporny na mróz i przy większych przymrozkach umiera. Jeżeli zależy nam na posadzeniu odmian trwałych, powinniśmy zrobić to w szklarniach.
Najlepiej jest sadzić majeranek wiosną, gdy zagrożenie przymrozkami jest już niewielkie. Roślina dobrze się czuje na stanowiskach nasłonecznionych (mogą być ewentualnie częściowo zacienione). Gleba powinna być żyzna – najlepiej o pH od 6,7 do 7.
W przypadku majeranku ważne jest regularne nawożenie – warto jest użyć do tego celu płynnego nawozu. Nie należy przesadzać z podlewaniem majeranku. Wywodzi się on z cieplejszego klimatu, dlatego dobrze radzi sobie przy mniejszej ilości wody. Pierwsze zbiory majeranku mogą mieć miejsce już w cztery tygodnie po posadzeniu. Majeranek najlepiej jest zbierać, gdy widzimy, że pączki kwiatów już się pojawiły, a jednak nie są jeszcze otworzone.
