Limonka nie jest w Polsce tak popularna jak cytryna, jednak jej smak dobrze zna większość z nas (jest ona jednym z podstawowych składników koktajlu Mojito). Czym dokładnie jest limonka? Jakie wartości odżywcze posiada? W jaki sposób limetka wpływa na nasze zdrowie?
Czym jest limonka?
Limonka (nazywana także limetką) jest to owoc rośliny z rodziny rutowatych, który nosi tę samą nazwę. Limetka (Citrus aurantifolia) ma postać drzewa lub krzewu, który w sprzyjających warunkach jest w stanie osiągnąć wysokość do 5 metrów. Jego owalno-eliptyczne liście osiągają długość do 9 centymetrów. Kiedy się je rozetrze zaczynają wydzielać bardzo przyjemny zapach. Gałęzie limonki są pokryte krótkimi, a jednocześnie ostrymi kolcami. Białe pachnące kwiaty pojawiają się przez cały rok. Owocami są okrągłe (ewentualnie jajowate) jagody, które osiągają średnicę od 3 do 5 centymetrów. Posiadają one zieloną (czasem zielono-żółtą) skórkę, a także soczysty, aromatyczny i kwaśny miąższ. Lima pochodzi najprawdopodobniej z krajów Azji Południowo-Wschodniej. A obecnie największymi jej producentami są Meksyk, Indie, Brazylia i Argentyna (limetka znajduje się również w rejestrze roślin uprawnych Unii Europejskiej). Uprawia się ją w regionach o klimacie tropikalnym i subtropikalnym.
Limonka – wartości odżywcze
Miąższ owoców limonki ma w swoim składzie spore ilości witaminy C (jeden owoc pokrywa zapotrzebowanie na witaminę C u dorosłego człowieka w 22%). Jest ponadto źródłem witaminy A, witaminy E, a także witamin z grupy B. Limetka dostarcza nam pewnych ilości związków mineralnych: cynku, żelaza, sodu, potasu, wapnia, fosforu, magnezu i miedzi. Owoce zasługują na uwagę szczególnie ze względu na wysoką zawartość bioflawonoidów (związki te charakteryzują się silnym działaniem antyoksydacyjnym).
Limonka składa się przede wszystkim z wody (nawet w 88%), dlatego znakomicie nawadnia organizm. Zawiera ona ponadto kwas cytrynowy (może on przyspieszać metabolizm) i odpowiedzialne za charakterystyczny zapach rośliny olejki eteryczne.
Limonka – wpływ na zdrowie
Limonka wykazuje bardzo pozytywny wpływ na ludzkie zdrowie. Dzięki zawartości bioflawonoidów i witaminy C wspiera ona układ immunologiczny. Regularnie spożywana może skrócić czas infekcji i zmniejszyć prawdopodobieństwo zachorowania na nowotworu. Większe ilości soku z limonki warto jest pić w okresie przeziębienia (posiada on właściwości bakteriobójcze). Podczas infekcji nie należy przejmować się jego ilością, gdyż w tym okresie nasze zapotrzebowanie na witaminę C gwałtownie wzrasta.
Dodatkowo za sprawą bioflawonoidów limetka może chronić przed wieloma schorzeniami układu krążenia. Jej owoce obniżają ciśnienie tętnicze, które nieuregulowane może stać się przyczyną wielu poważnych schorzeń.
Nie należy zrażać się bardzo kwaśnym smakiem limy, gdyż w rzeczywistości odkwasza ona organizm (posiada działanie alkalizujące i zapewnia nam równowagę kwasowo-zasadową). Pamiętajmy, że zakwaszony organizm jest znakomitym podłożem do rozwoju rozmaitych chorób (w tym także tak poważnych jak nowotwory).
Lima jest niskokaloryczna i posiada niski indeks glikemiczny, dlatego jej spożywanie zalecane jest osobom cierpiącym na cukrzycę. Zaobserwowano też, że regularne picie wyciśniętego z limetki soku pomaga w regulowaniu poziomu cukru we krwi.
Owoce limonki, wyciśnięty z nich sok, a także limonkowy olejek eteryczny bardzo korzystnie oddziałują na ludzki układ nerwowy. Olejek eteryczny pozwala nam się odświeżyć i zrelaksować. Sok natomiast osłabia bóle głowy (o podłożu nerwowym), a także zwalcza stres i łagodzi objawy nerwicy.
Udowodniono, że limonka może wspierać pracę wątroby, a także zapobiegać wielu schorzeniom układu pokarmowego. Sok wyciśnięty z jej owoców używany jest niekiedy do odkażania wody (sprawdza się ze względu na silne działanie antybakteryjne).
Limonka na odchudzanie
Osoby odchudzające się mogą bez obaw czerpać z dobroczynnych właściwości limetki. Jest ona owocem niskokalorycznym – w 100 g znajduje się zaledwie 30 kcal. Podczas diety redukcyjnej szczególnie zaleca się picie wody z dodatkiem soku wyciśniętego z limonek (znakomicie odświeża, a także pomaga oczyścić organizm z toksyn). Dzięki limonce możemy szybko pozbyć się dolegliwości układu trawiennego, które często pojawiają się w pierwszych dniach diety.
Dodatkowo sok z limy jest w stanie zmniejszyć apetyt i przyspieszyć przemianę materii.
Zawartość potasu sprawia, że limonka reguluje gospodarkę wodno-elektrolitową w naszym organizmie. Dzięki niej możemy pozbyć się obrzęków i nieestetycznego cellulitu wodnego (które sprawiają, że wyglądamy na osoby pulchniejsze niż w rzeczywistości).
Limonka może łagodzić stres i poprawiać nastrój, co jest niezwykle ważne dla ludzi z tendencjami do zajadania stresu.
Limonka – przeciwwskazania
Owoce limetki mają wiele prozdrowotnych właściwości i są bezpieczne dla większości ludzi. Pamiętajmy jednak, że limonka (tak jak i wszystkie owoce cytrusowe) może być silnym alergenem. Zielonych owoców, ani wyciśniętego z nich soku nie powinny spożywać osoby uczulone na limonkę. Limonka stymuluje również produkcję kwasu żołądkowego, dlatego lepiej z niej zrezygnować, gdy chorujemy na wrzody żołądka.
Z piciem soku z limonki nie należy przesadzać, ponieważ obecny w nim kwas cytrynowy może z czasem uszkodzić szkliwo. Jeżeli nie chcemy rezygnować z orzeźwiającego soku, dobrze jest go wymieszać z wodą i pić przez słomkę.
Zastosowanie limonki w kuchni
Owoce limonki możemy wykorzystać w kuchni na wiele sposobów. Bardzo ważne jest jednak by wybrać odpowiednie okazy. W sklepie zwracajmy uwagę na limetki twarde i ciężkie (takie są najbardziej soczyste). Ich skórka musi być gładka, jednolita (wykluczone są większe plamki), w kolorze zielonym, ewentualnie zielono-żółtym. Unikajmy owoców ze skórką pomarszczoną i twardą – jest to znak, że są one przesuszone.
Aromatyczne owoce mogą być przechowywane w temperaturze pokojowej (są wówczas zdecydowanie bardziej soczyste) lub w lodówce (przed włożeniem do lodówki zapakujmy je do foliowego woreczka, gdyż łatwo chłoną one zapachy innych produktów, co zazwyczaj jest niepożądane).
Limetka jest znakomitym surowcem do produkcji soków (warto łączyć ją z innymi sokami owocowymi) i sorbetów. Często dodaje się jej do drinków. Jeżeli nie mamy cytryny, swobodnie możemy dodać soku z limonki do herbaty (jest on bardziej kwaśny i posiada nuty goryczy, ale smakuje świetnie). Sok wyciśnięty z trzech limonek odpowiada ilości soku wyciśniętego z dwóch cytryn.
Soku z limonki można dodawać do surówek i sałatek. Lima bardzo dobrze komponuje się z rybami i owocami morza.
Unikalny smak limetki sprawia, że nadaje się ona do dań wytrawnych, a także do deserów.
Limetka w kosmetyce
Limonka od dawna wykorzystywana jest w kosmetyce. Jest ona bardzo cennym surowcem kosmetycznym ze względu na zawartość flawonoidów, witamin, a także olejków eterycznych (limonkowe olejki eteryczne są składnikiem perfum, dodaje się ich również do wielu kosmetyków w charakterze substancji zapachowej).
Lima działa bakteriobójczo, odżywia i regeneruje skórę, rozjaśnia przebarwienia, wygładza zmarszczki. Kosmetyki z dodatkiem tego owocu znakomicie rozjaśniają cienie pod oczami, okazują się również skuteczne w walce z chorobami skóry (na przykład z trądzikiem).
Ekstrakty z limetki znajdują się w wielu kosmetykach przeznaczonych do oczyszczania skóry (na przykład w tonikach, czy mleczkach do demakijażu).
Limonka z powodzeniem sprawdzi się też do pielęgnacji włosów i paznokci.
Olejek eteryczny z limonki (olejek limonkowy)
Olejek eteryczny z limonki jest bardzo popularnym produktem. Produkuje się go poprzez mechaniczne wytłaczanie skórek owoców limonki. Charakteryzuje się on blado-żółtą barwą z zielonkawym odcieniem, a także wyrazistym cytrusowym zapachem.
Olejek limonkowy znajduje zastosowanie w aromaterapii. Może zostać użyty do kominka aromaterapeutycznego (około pięć kropli olejku rozcieńczamy z wodą). Wykazuje on wówczas działanie odświeżające i poprawia nastrój.
Pozyskiwany ze skórek limonki olejek posiada ponadto działanie antyseptyczne, odświeżające. Warto używać go do masażu (ale nie bezpośrednio na skórę – niewielką jego ilość dodajemy do oliwki do masażu), a także do kąpieli (wystarczy dodać siedem kropli olejku do wanny wody).
Limonka – uprawa
Limonka to roślina występująca w naturalnych warunkach w klimacie tropikalnym i subtropikalnym, dlatego nie ma mowy o posadzeniu jej w polskim ogrodzie. Nie oznacza to, że nie możemy cieszyć się atrakcyjnym drzewkiem o pięknych aromatycznych kwiatach w naszym domu. W naszych warunkach udaje się uprawa limetki w szklarni i w doniczce. Pamiętajmy jednak, że roślina nie toleruje temperatur niższych niż 15 stopni Celsjusza.
Pod uprawę limonki należy przygotować specjalną ziemię dla cytrusów (zapowietrzona i pulchna). Przez większość czasu roślina powinna stać w domu, najlepiej na jak najbardziej nasłonecznionym stanowisku. Latem można wystawić ją na taras. Limonka musi być regularnie podlewana (najlepiej użyć do tego celu deszczówki) i nawożona (wybieramy dla niej nawóz pełnoskładnikowy, który nie zawiera zbyt wielu fosforanów). Roślinę od czerwca do września trzeba nawozić co tydzień, natomiast w pozostałym okresie wystarczy co dwa tygodnie.
Czy wiesz, że:
– Przypuszcza się, że popularna cytryna powstała na skutek skrzyżowania limonki z cytronem.
– Owoce limonki w porównaniu do cytryny posiadają delikatniejszą i cieńszą skórkę. Jest to wada, gdyż są one zdecydowanie bardziej podatne na infekcje.
– Skórka limetki jest woskowana i gorzka w smaku.
– Limonka występuje również pod nazwami: lima, limetka, limeta kwaśna, czy limona.
– Limonkę do Hiszpanii przywieźli w trzynastym wieku Maurowie.
– W Egipcie i północnej Afryce drzewa limonki pojawiły się w dziesiątym wieku.
– Nie należy przechowywać owoców limonki z innymi produktami spożywczymi, gdyż mają one skłonność do „przechodzenia” ich zapachem.
– Limonka owocuje przez cały rok. Drzewa limonkowe są wiecznie zielone.
– Uważa się, że najsmaczniejszą odmianą limonki jest limonka perska (nazywana także zwana zieloną).
