Ból to zjawisko odczuwane subiektywnie, które może być wywołane przez wiele różnych czynników. Nic więc dziwnego, że ponad 2/3 Polaków deklaruje stosowanie leków przeciwbólowych i przeciwzapalnych . Pamiętaj jednak, że środki te nie są pozbawione wad – mogą wywołać całkiem sporo działań niepożądanych. Jak bezpiecznie stosować leki przeciwbólowe?
Wskazania do stosowania leków przeciwbólowych
Wskazaniem dla leków przeciwbólowych jest łagodzenie bólu różnego pochodzenia i o różnym stopniu nasilenia. Leki z grupy NLPZ (niesteroidowych leków przeciwzapalnych) dodatkowo hamują stany zapalne, dlatego są zalecane w leczeniu bólu o takim właśnie podłożu.
Ból można podzielić na:
- ostry – trwa do 30. dni, może być wywołany przez wiele czynników, np. urazy, stany zapalne zębów, menstruację czy infekcje,
- podostry – utrzymuje się od 1 do 3 miesięcy, jego przyczyną mogą być np. poważniejsze urazy, operacje,
- przewlekły – trwa dłużej niż 3 miesiące i wynika zwykle ze schorzeń, takich jak reumatoidalne zapalenia stawów, stany zwyrodnieniowe, nowotwory. Przybiera też formę bólu nawracającego, którego przykładem są migreny.
Działania niepożądane leków przeciwbólowych
Podczas stosowania leków przeciwbólowych mogą, ale nie muszą pojawić się skutki uboczne. Ryzyko ich wystąpienia rośnie wraz z długością terapii. Potencjalne działania niepożądane leków przeciwbólowych to:
- podrażnienie błony śluzowej żołądka, które objawia się nudnościami, zgagą, bólem brzucha, a w cięższych przypadkach krwawieniem z przewodu pokarmowego,
- wzrost ciśnienia tętniczego,
- wzrost ryzyka chorób układu sercowo-naczyniowego, np. zawału serca czy udaru mózgu,
- upośledzenie pracy nerek,
- uszkodzenie wątroby.
Jak bezpiecznie stosować leki przeciwbólowe?
- Podstawowa zasada bezpiecznej terapii bólu to stosowanie najmniejszej skutecznej dawki. Najlepiej zacznij od najniższej dostępnej i w razie potrzeby ją zwiększaj.
- Kluczowe jest ustalenie przyczyny, zwłaszcza w przypadku bólu przewlekłego. To pozwoli dobrać skuteczne leczenie.
- Nie mieszaj kilku leków o takim samym działaniu, np. różnych NLPZ. Nie przekraczaj też zalecanych dawek. Leki przeciwbólowe dają tzw. efekt pułapowy – powyżej pewnej dawki nie wzrasta już ich skuteczność, za rośnie ryzyko działań niepożądanych.
- Podczas terapii obserwuj swój organizm i zgłaszaj lekarzowi wszelkie podejrzenia działań niepożądanych.
- Jeśli stosujesz leki na własną rękę przez kilka dni, a ból nadal występuje, skonsultuj się z lekarzem. Warto poszukać przyczyny bólu[1].
Porozmawiaj z lekarzem lub farmaceutą i wspólnie dobierzcie preparat najbardziej odpowiedni do Twojego stanu zdrowia i stosowanych przewlekle leków. Na przykład przy wrażliwym żołądku tabletka przeciwbólowa powinna jak najmniej go podrażniać. Tak jest w przypadku deksketoprofenu, który daje niewielkie ryzyko działań niepożądanych przy wysokiej skuteczności. Jest wykorzystywany w leczeniu bólu o nasileniu łagodnym do umiarkowanego. Może być on zastosowany na pusty żołądek, co przyspieszy początek jego działania[2].
Walkę z bólem możesz też wspomóc domowymi sposobami. Dobierz je do swojego stanu – w przypadku bólu stawów lub mięśni to mogą być ciepłe czy zimne okłady, z kolei na ból głowy pomoże drzemka lub aromaterapia. Zapewne każdy, kto odczuwa ból, chce się go jak najszybciej pozbyć. Warto jednak zrobić to racjonalnie, żeby przy okazji nie nabawić się nieprzyjemnych skutków ubocznych.
[1] Kotlińska-Lemieszek A.: Praktyka kliniczna – przewodnik leczenia bólu. Farmakoterapia wielolekowa bólu przewlekłego – jakie analgetyki i koanalgetyki warto ze sobą łączyć, a jakich połączeń należy unikać. Med. Prakt., 2019; 11: 110–120.
[2] Woroń, J., & Wordliczek, J. (2017). Połączenie tramadolu z deksketoprofenem w praktyce klinicznej: postęp w leczeniu bólu. Lekarz POZ, 3(1): 61-67.
