Koper włoski to roślina, której walory lecznicze wykorzystywano już w starożytnym Rzymie. Współczesna medycyna docenia zawarty w nim olejek, który pomaga w łagodzeniu dolegliwości układu pokarmowego. Herbatkę z kopru włoskiego bardzo często podaje się niemowlętom, choć ostatnio pojawiły się głosy, że nie jest ona w pełni bezpieczna dla dzieci. Jak stosować koper włoski, żeby poprawić stan swojego zdrowia?
Czym jest koper włoski?
Koper włoski (nazywany również fenkułem, czy koprem słodkim) jest to dwuletnia roślina zielna zaliczana do rodziny selerowatych. Fenkuł w sprzyjających warunkach jest w stanie osiągnąć nawet dwa metry wysokości. Posiada on prostą, rozgałęzioną łodygę, która posiada silny nalot woskowy. Liście kopru włoskiego są trzykrotnie pierzaste. Roślina posiada drobne, żółte kwiaty, które zebrane są w baldachy złożone na szczytach pędów. Owoc to rozłupina o walcowatym kształcie. Korzeń fenkułu jest grupy, wrzecionowaty, palowy. Jego barwę można określić jako żółto-białą. W stanie naturalnym koper włoski rośnie w krajach śródziemnomorskich, a także w Iranie, Afganistanie i Pakistanie. Współcześnie uprawia się go w wielu rejonach świata, w tym również w Polsce. Roślina jest ceniona ze względu na swoje właściwości lecznicze. Surowcem zielarskim są owoce kopru włoskiego. Wykazują one działanie przeciwzapalne, mlekopędne (dlatego poleca się je kobietom w ciąży), a także (dzięki zawartości olejku eterycznego) wykrztuśne. Fenkuł znajduje zastosowanie w przemyśle kosmetycznym, a także w kuchni. Bywa wykorzystywany jako roślina ozdobna.
Koper włoski – wartości odżywcze
Ważnymi składnikami kopru włoskiego są olejki eteryczne, takie jak fenchon i anetol. Znajdziemy w nim także wiele witamin i minerałów niezbędnych do prawidłowego funkcjonowania ludzkiego organizmu. Zawiera szczególnie duże ilości witaminy C, witaminy K i potasu. Znajdziemy w nim ponadto pewne ilości witamin z grupy B, a także wapń, żelazo i magnez.
Koper włoski na dolegliwości układu pokarmowego
Fenkuł, a szczególnie napary na bazie jego owoców są szczególnie polecane przy dolegliwościach układu pokarmowego. Mają one właściwości zmniejszające napięcie mięśni gładkich przewodu pokarmowego. Przeciwdziałają wzdęciom i zaparciom, poprawiają trawienie, zwiększają wydzielanie żółci, poprawiają perystaltykę jelit. Napary z kopru włoskiego mogą być pomocne przy braku apetytu. Owoce kopru włoskiego są często dodawane do preparatów przeczyszczających (ich rola polega na łagodzeniu skurczów jelit).
Herbatka z kopru włoskiego dla kobiet
Napary z kopru włoskiego często polecane są kobietom w różnych momentach życia. Koper włoski zawiera estrogeny, dzięki czemu może przyspieszyć wystąpienie menstruacji. Z tego samego względu jest on w stanie znacznie złagodzić uciążliwe objawy menopauzy. Napary z kopru włoskiego są niekiedy traktowane jako afrodyzjak, gdyż zauważono, że podnoszą libido. Medycyna naturalna chętnie wykorzystywała je również w trakcie porodu (podobno są w stanie ułatwić poród).
Herbatka z kopru włoskiego często polecana jest kobietom karmiącym piersią. Wszystko dlatego, że jest w stanie skutecznie pobudzić laktację (koper włoski jest najważniejszym składnikiem mieszanek ziołowych przeznaczonych do pobudzenia laktacji).
Napary z tej rośliny warto jest również wykorzystać w trakcie chorób pęcherza moczowego.
Koper włoski dla niemowląt
Powszechnym zwyczajem jest podawanie naparów z owoców kopru włoskiego niemowlętom. Jest on skutecznym sposobem na zwalczanie kolki. Współcześnie jednak coraz częściej krytykuje się takie postępowanie. Choć napary z kopru włoskiego rzeczywiście łagodzą objawy kolki, zawierają także duże ilości estrogenów (żeńskich hormonów), które w nadmiarze niekorzystnie oddziałują na organizmy dzieci. Przeprowadzono badania, które wykazały, że niemowlęta, które piją herbatki z kopru włoskiego mają nawet kilka razy wyższe stężenie estrogenów we krwi niż ich rówieśnicy, którym nie podaje się tego rodzaju napojów. Należy zdawać sobie sprawę, że estrogeny przyspieszają dojrzewanie dziewczynek.
Zastrzeżenia dotyczą również piciu naparów z kopru włoskiego w celu pobudzenia laktacji. Należy mieć świadomość, że estrogeny (tak jak i wiele innych związków) wraz z mlekiem matki przenikają do organizmu dziecka.
Zanim podamy dziecku napar z kopru włoskiego, koniecznie skonsultujmy się z lekarzem. Istnieje bowiem wiele innych sposobów na łagodzenie objawów kolki, które nie powodują efektów ubocznych.
Koper włoski na pasożyty
Napary z kopru włoskiego mogą wspomagać leczenie choroby pasożytniczej. Może być on pomocny przy zwalczaniu różnego rodzaju pasożytów. Stosuje się go między innymi w przypadku świerzbowców i wszy. Nadaje się on do stosowania wewnętrznego i zewnętrznego.
Koper włoski na przeziębienie
Fenkuł może nam pomóc również wówczas, gdy jesteśmy przeziębieni. Jest on szczególnie skuteczny przy dolegliwościach układu oddechowego. Jest on wykorzystywany jako środek wykrztuśny, gdyż zwiększa objętość wydzieliny oskrzelowej, a jednocześnie zmniejsza jej gęstość.
Dodatkowo koper włoski posiada właściwości przeciwbakteryjne, napotne, przeciwgorączkowe i przeciwzapalne.
Olejek z kopru włoskiego często wykorzystywany jest do inhalacji.
Przeciwwskazania do stosowania kopru włoskiego
Jak już wspomnieliśmy koper włoski zawiera duże ilości estrogenów, co w pewnych wypadkach może być pomocne (łagodzenie objawów menopauzy czy PMS), niekiedy jednak powoduje efekty niepożądane (przyspieszone dojrzewanie dzieci). Z tego względu dobrze jest uzgodnić jego stosowanie z lekarzem. Naparów z kopru włoskiego nie powinno się pić dłużej niż dwa tygodnie.
Zanim sięgniemy po koper włoski, musimy zdawać sobie sprawę, że może on wywołać reakcję alergiczną.
Spożycie większych ilości olejku z kopru włoskiego powoduje takie niepożądane efekty jak:
- drgawki kloniczne,
- odurzenie,
- przekrwienie mózgu i płuc,
- podrażnienie śluzówki jelit i żołądka.
Zastosowanie kopru włoskiego w kuchni
Fenkuł ceniony jest za ciekawe walory smakowe. Smakuje dobrze zarówno na surowo, jak i po ugotowaniu. Można go dusić, zapiekać, grillować. Owoców kopru włoskiego używa się do przyrządzania kompotów, sosów, serów, pieczywa, mięs (nadają ciekawego smaku mięsom pieczonym na rożnie), dań z ryb. Olejek z kopru włoskiego często wykorzystywany jest do aromatyzowania wyrobów cukierniczych.
Uprawa kopru włoskiego
Fenkuł jest współcześnie często spotykany w ogródkach warzywnych. Choć pochodzi on z krajów śródziemnomorskich, dobrze radzi sobie także w chłodniejszym klimacie. W Polsce jest uprawiany jako roślina jednoroczna.
Jeżeli chcemy uprawiać koper włoski, musimy zapewnić mu ciepłe, dobrze nasłonecznione stanowisko. Bardzo ważne jest, żeby było ono dobrze osłonięte od wiatru.
Gleby powinny być żyzne o odczynie zasadowym i wysokiej zawartości składników pokarmowych.
Kopru włoskiego nie sadzi się od razu do gruntu. Zaleca się, żeby na przełomie kwietnia i maja posadzić go w rozsadniku, a na docelowe miejsce przesadzić dopiero w czerwcu lub w lipcu.
Zbiory kopru włoskiego (w zależności od tego z jaką odmianą mamy do czynienia) mogą trwać od lipca do listopada (ważne jest, żeby zrobić to przed pierwszymi przymrozkami). Cebule zbiera się w momencie, kiedy osiągną wysokość około dziesięciu centymetrów.
Można przechowywać je w chłodnych pomieszczeniach lub w lodówkach przez około dwa tygodnie.
Koper włoski – ciekawostki
- Starożytni Grecy i Rzymianie uważali koper włoski za skuteczny lek na bóle głowy, choroby skóry i kolki.
- Wzmianki o tej roślinie pojawiają się w Nowym Testamencie.
- Wiemy, że koper włoski znany był starożytnym Egipcjanom – informacje o nim pojawiają się w papirusie Ebersa.
- W czasach średniowiecza powszechne było przekonanie, że koper włoski przynosi szczęście w miłości.
- Inną właściwością kopru włoskiego, w którą wierzono w średniowieczu była zdolność odpędzania piorunów, uroków i złych spojrzeń.
- Gladiatorzy w starożytnym Rzymie wcierali wyciąg z kopru włoskiego w swoje ciała, co miało wzmocnić ich ciało i ducha podczas walki.
