Kompulsywne objadanie się to zaburzenie, które dość często można spotkać we współczesnym społeczeństwie. Prowadzi ono do wielu negatywnych konsekwencji psychologicznych i społecznych. Czy istnieją sprawdzone metody walki z tym problemem?
Kompulsywne objadanie się – o co tu chodzi?
Większość z nas zna osoby, które cierpią z powodu problemu jakim jest kompulsywne objadanie się. Dolegliwość ta polega na odczuwaniu przymusu jedzenia, uzależnieniu od niego, które nie ma jednak nic wspólnego z zaspokajaniem głodu. Niekiedy zdarza się, że osoba uzależniona spożywa bez opamiętania tylko niektóre produkty, częściej jednak zjada po prostu wszystko, co znajdzie się pod ręką. Jedzenie w jej przypadku jest podświadomym sposobem na rozładowanie napięcia emocjonalnego.
Kiedy osoba mająca skłonności do kompulsywnego objadania:
- czuje się smutna,
- bądź ma problemy w relacjach z innymi ludźmi,
- czy kłopoty w pracy,
odruchowo kieruje się w stronę lodówki lub baru szybkiej obsługi – w zależności od tego co znajduje się bliżej. Nie słucha ona swojego organizmu, który wysyła sygnały o sytości. Kompulsywne objadanie różni się od bulimii tym, że osoba uzależniona nie czuje potrzeby wywołania wymiotów lub zażywania leków przeczyszczających, w celu pozbycia się spożytego jedzenia ze swojego ciała. Wspólnym mianownikiem w przypadku obydwu dolegliwości jest:
- poczucie winy,
- wstyd i niechęć do siebie wywołana brakiem kontroli nad swoim zachowaniem.
Osoba, która kompulsywnie się objada zazwyczaj robi to w samotności w obawie przed negatywną oceną swojego otoczenia. Jednocześnie bardzo często zdarza się, że spożywa ona normalne posiłki wraz ze swoją rodziną.
Ataki obżarstwa zdarzają się najczęściej pomiędzy posiłkami. W wielu wypadkach można zaobserwować pewną prawidłowość – stresujący dzień w pracy, oblany egzamin, kłótnia z partnerem, sprawiają, że osoba uzależniona zaczyna „uspokajać się” jedzeniem.
Co więcej wiele takich osób nie jest w stanie przyznać się otwarcie do swoich problemów. Dopiero podczas terapii uświadamiają sobie, że kompulsywne jedzenie miało ukoić ich niepokój, bezradność, uczucie niedostosowania, osamotnienia, niekompetencji. Prawdziwe problemy takiej osoby są często bardzo głęboko ukryte. Nie podejmuje on prób rozwiązania ich, ponieważ czuje się bezsilna. W pewnym momencie znajdują się one poza jej świadomością.
Jedzenie daje chwilową ulgę, poczucie ukojenia. Tak jak i w przypadku innych uzależnień – osoba kompulsywnie objadająca się odczuwa chwilowe wyzwolenie, oderwanie się od ponurej rzeczywistości. Niestety chwila wytchnienia trwa bardzo krótko, jej miejsce szybko zajmują wyrzuty sumienia. O uzależnieniu od jedzenia możemy mówić, kiedy ataki obżarstwa pojawiają się regularnie. Kompulsywne odżywianie bardzo często powoduje nadwagę i otyłość, które jeszcze bardziej zaniżają poczucie własnej wartości takiej osoby, co więcej negatywnie wpływają na jej zdrowie.
Kto jest narażony na uzależnienie od jedzenia?
Kompulsywne objadanie się w dużej mierze wynika z naszego wychowania. Część osób ucieka od problemów w sport, jeszcze inni w pracę. Ci, którzy uzależniają się od jedzenia często wynoszą pewne przyzwyczajenia ze swojego domu rodzinnego.
Jako dzieci nieświadomie naśladujemy swoich rodziców we wszystkim. Przejmujemy od nich również nawyki żywieniowe. Oczywiście możemy je zmienić, jednak wymaga to wiedzy, samoświadomości i siły woli. Osoby uzależnione często jako dzieci były zmuszane do jedzenia, ewentualnie nim nagradzane. Ich rodzice przywiązywali ogromną wagę do jedzenia, uważali, że żeby dziecko było zdrowe i silne, powinno jeść do syta. Niezjedzenie przez dziecka całego obiadu było przyczyną wyrzutów ze strony opiekunów. Często obiecywali oni słodycze w zamian za zjedzenie obiadu.
Dzieci chcąc zadowolić rodziców jadły więcej niż potrzebował ich organizm, w efekcie zatraciły swój pierwotny instynkt, który podpowiadał co i w jakich ilościach jeść, żeby utrzymać organizm w zdrowiu.
Jedzenie w domach rodzinnych osób kompulsywnie objadających się bywało nagrodą za dobre zachowanie, a także sposobem na pocieszenie. Takie wzorce pozostały w świadomości dorosłych osób, które jedzą bez opamiętania próbując złagodzić ból spowodowany na przykład poczuciem osamotnienia. Kiedy mają wrażenie, że są całkowicie bezradni i nie mają wpływu na swoją sytuację, zaczynają jeść, co pozwala im przynajmniej na chwilę uwolnić się od lęku.
Jak sobie radzić z kompulsywnym objadaniem?
Walka z kompulsywnym objadaniem się jest niezwykle trudna, jednak liczne przykłady pokazują, że da się z niej wyjść zwycięsko. Żeby poradzić sobie z tym problemem trzeba przede wszystkim zdać sobie z niego sprawę. Większość osób kompulsywnie objadających się unika myślenia o swoich problemach. Często decydują się na leczenie dopiero w wyniku poważnego kryzysu – kiedy ich nadwaga jest już tak duża, że zaczyna zagrażać zdrowiu.
Pierwszym krokiem podejmowanym przez takie osoby jest odchudzanie, które pozwala pozbyć się zewnętrznych przejawów uzależnienia, czyli nadmiernej masy ciała. Zazwyczaj jest to jednak niewystarczające. Jako, że jedzenie jest w tym przypadku uzależnieniem, które pozwala uciec od problemów, równie dobrze można zastąpić je innym nałogiem – tym razem uzależnieniem od odchudzania lub nawet uzależnieniem od zdrowego odżywiania. Mechanizm będzie ten sam, choć wyeliminowany zostanie problem otyłości.
Wygrać z kompulsywnym objadaniem się można dzięki psychoterapii. W przypadku wielu osób kompulsywnie objadających się problemy są tak głębokie, że jedynie specjalista może pomóc je rozwiązać.
