Kolendra to popularna przyprawa, stosowana już w starożytnym Rzymie, która nadaje potrawom niepowtarzalny smak i aromat. Choć może nieco przypominać natkę pietruszki, łatwo odróżnimy ją po charakterystycznym zapachu. Jakie właściwości odżywcze posiada kolendra? W jaki sposób roślina ta wpływa na nasze zdrowie? Jak stosować kolendrę?
Czym jest kolendra?
Kolendra siewna (Coriandrum sativum L.) to pochodząca z rejonów Morza Śródziemnego jednoroczna roślina, którą zaliczamy do rodziny selerowatych. Współcześnie kolendra spotykana jest w wielu krajach (w Polsce głównie w uprawie). Łodyga kolendry osiąga siedemdziesiąt centymetrów wysokości, jest ona wzniesiona i rozgałęziona. Dolne liście są pojedyncze, długoogonkowe, natomiast górne przypominają koper – są podwójnie pierzastodzielne. Kwiaty są drobne, zebrane w baldachy, koloru białego, ewentualnie jasnoróżowego. Kolendra jest rośliną miododajną. Okres kwitnienia rozpoczyna się w czerwcu i trwa do lipca. Owoce kolendry mają do sześciu milimetrów długości i do pięciu milimetrów średnicy. Korzeń jest cienki, słabo rozgałęziony. Surowcem zielarskim są owoce kolendry, z których produkuje się olejek eteryczny. Roślina jest powszechnie stosowana w kuchni.
Kolendra – wartości odżywcze
Kolendra zawiera duże ilości witaminy C, a także witaminy z grupy B, witaminę E i K. Warto mieć jednak świadomość, że owoce tej rośliny posiadają również czynnik anty-witaminowy (powoduje niedobory witaminy B1). Z tego względu przy regularnym spożywaniu tej przyprawy należy zadbać o suplementację witaminy B1.
W liściach tej rośliny znajdziemy duże ilości witaminy A i chlorofilu. Są one również bardzo dobrym źródłem polifenoli, które chronią ludzki organizm przed nowotworami, a także przedwczesnym starzeniem się. Roślina jest cennym źródłem minerałów:
- fosforu,
- cynku,
- manganu,
- potasu,
- żelaza,
- sodu,
- a także wapnia.
W składzie kolendry znajdziemy linalol i kamfen – olejki eteryczne, które regulują pracę przewodu pokarmowego.
Kolendra na dolegliwości trawienne
Przy pomocy owoców kolendry, a konkretnie produkowanego z nich olejku możemy pozbyć się wielu przykrych dolegliwości trawiennych. Zawarte w nim składniki działają rozkurczowo na mięśnie gładkie, dzięki czemu chronią nas przed wzdęciami. Stosowanie olejku z kolendry może być bardzo pomocne w leczeniu biegunek, a także w przypadku zapalenia błony śluzowej żołądka.
Regularne spożywanie kolendry stymuluje produkcję żółci, a tym samym poprawia trawienie. Co więcej roślina pomaga oczyszczać wątrobę i poprawia apetyt.
Po kolendrę warto sięgnąć w przypadku zatruć pokarmowych, a to ze względu na fakt, że pozyskiwany z niej olejek eteryczny charakteryzuje się silnymi właściwościami antybakteryjnymi. Radzi sobie między innymi z takimi bakteriami jak: gronkowiec złocisty (Staphylococcus aureus), pałeczka ropy błękitnej (Pseudomonas aeruginosa), laseczka sienna (Bacillus subtilis), a także odmieniec pospolity (Proteus vulgaris).
Kolendra a układ nerwowy
Spożywanie kolendry może mieć pozytywny wpływ na funkcjonowanie układu pokarmowego. Obecne w niej olejki eteryczne posiadają działanie uspokajające. Z tego względu kolendra może okazać się pomocna w przypadku problemów z zasypianiem, a nawet tak poważnych dolegliwości jak nerwica.
Kolendra w profilaktyce chorób układu krążenia
Włączenie do menu kolendry jest polecane w profilaktyce chorób układu krążenia. Roślina ta posiada właściwości obniżające ciśnienie tętnicze. Prowadzono też badania (dotychczas jedynie na szczurach), z których wynikało, że regularne spożywanie owoców kolendry prowadziło do obniżenia poziomu złego cholesterolu (LDL) we krwi, dzięki czemu można przypuszczać, że będzie ona skutecznie chronić przed miażdżycą.
Kolendra na poprawę odporności
Po kolendrę warto sięgnąć także wówczas, gdy zależy nam na wzmocnieniu odporności naszego organizmu. Zawiera ona witaminy A i C, a także chlorofil i duże ilości polifenoli, które pozwalają umożliwiają lepszą ochronę przed infekcjami.
Kolendra wykazuje silne działanie przeciwzapalne, przeciwbakteryjne i przeciwbólowe. Roślina zmniejsza obrzęki, a także przyspiesza oczyszczanie organizmu z toksyn.
Zastosowanie kolendry w kosmetyce
Kolendra została doceniona również przez przemysł kosmetyczny, gdyż ma dobroczynny wpływ na skórę. Jest ona pomocna w walce z trądzikiem, łojotokowym zapaleniem skóry, co więcej spowalnia procesy starzenia się skóry. Stosowanie kosmetyków na bazie kolendry sprawia, że skóra staje się jędrniejsza i wygładzona, a drobne zmarszczki znikają.
Roślina wykazuje korzystny wpływ na funkcjonowanie gruczołów potowych, działa przeciwgrzybiczo, niweluje przykry zapach z ust.
Charakterystyczny, przyjemny zapach kolendry sprawia, że jest ona często wykorzystywana do produkcji perfum, zapachowych mydeł, balsamów, czy kremów. Będzie ona dobrą bazą do przygotowania domowej maseczki.
Przeciwwskazania do stosowania kolendry
Choć kolendra uważana jest za roślinę, która sprzyja naszemu zdrowiu, powinniśmy zdawać sobie sprawę, że jej spożywanie nie każdemu przyniesie korzyści. Zdecydowanie powinny zrezygnować z niej osoby, u których stwierdzono niedobory witaminy B1. Nie jest ona odpowiednia także dla kobiet w ciąży, dzieci poniżej dwunastego roku życia, czy kobiet karmiących piersią.
W ciągu dnia nie powinno się spożywać więcej niż 35 g kolendry. Przedawkowanie tej przyprawy może skończyć się przykrymi efektami ubocznymi, takimi jak bóle głowy, nudności i wymioty, bóle brzucha.
Zastosowanie kolendry w kuchni
Kolendra jest jedną z bardziej popularnych przypraw. Zarówno suszoną, jak i świeżą kupimy w większości supermarketów. Jej ostry smak i intensywny zapach sprawiają, że pasuje ona do różnego rodzaju dań. Szczególnie dużym powodzeniem cieszy się ona w kuchni azjatyckiej – jest jednym z ważniejszych składników popularnej mieszanki przypraw – curry.
Kolendry dodaje się do wędlin i pasztetów, marynat, dań przygotowywanych na bazie roślin strączkowych, sałatek, dań z ryżu, potraw z ryb, mięsa i owoców morza. Dodaje się jej do mleczka kokosowego, a także do kiszonek. Co ciekawe kolendra znakomicie komponuje się także z pieczywem i piernikami, a także niektórymi warzywami i owocami.
Pamiętajmy, że jeśli chcemy użyć świeżej kolendry do przyprawiania dań gorących, dodajemy jej dopiero pod koniec gotowania – dzięki temu nie straci swoich prozdrowotnych właściwości.
Jak przechowywać kolendrę?
Sposób przechowywania kolendry zależy przede wszystkim od tego, czy mamy do czynienia z przyprawą świeżą, czy suszoną. Suszoną kolendrę dobrze jest przechowywać w papierowym opakowaniu ciemnym i chłodnym miejscu.
Jeżeli kupujemy roślinę w doniczce, zapewnijmy jej słoneczne stanowisko na parapecie. Po ścięciu liści, zawińmy je w ściereczkę i włóżmy do lodówki – dzięki temu dłużej zachowają świeżość.
Jak przygotować olejek z kolendry?
Olejek z kolendry będzie pomocny w leczeniu wielu dolegliwości zdrowotnych. Jego przygotowanie jest bardzo proste i nie zajmie nam wiele czasu. Potrzebujemy około jednaj szklanki świeżej, zmielonej kolendry, kilku kropli spirytusu, a także szklankę ciepłej oliwy z oliwek. Roślinę spryskujemy spirytusem, a następnie zalewamy ciepłą oliwą. Taką mieszankę należy odstawić na okres około jednego tygodnia. Po tym czasie filtrujemy ją i przelewamy do butelki lub słoika. Szczelnie zamykamy. Olejek nadaje się do stosowania wewnętrznego i zewnętrznego.
Ciekawostki na temat kolendry:
- W czasach średniowiecza kolendra była jednym z popularniejszych afrodyzjaków.
- W starożytnych Chinach wierzono, że osoba, która spożyje nasiona kolendry uzyska nieśmiertelność.
- Kolendra wykorzystywana jest w browarnictwie, masarstwie, a także likiernictwie.
- Nasiona kolendry odkryto w grobowcu Tutenchamona, który zmarł w 1323 roku przed naszą erą.
- Wzmianki o kolendrze pojawiają się w Starym Testamencie dwa razy.
- Kolendra współcześnie na większą skalę uprawiana jest w Chinach, Indiach, Gruzji, Rosji, Pakistanie, Argentynie, Maroko, Etiopii, a także Europie Środkowej.
- W kuchni chińskiej kolendra cieszy się tak dużą popularnością jak pietruszka w kuchni polskiej.
- Liście kolendry należą do niezbędnych składników sławnego meksykańskiego sosu guacamole.
