Kokos (orzech kokosowy) – charakterystyka, wartości odżywcze, walory prozdrowotne orzecha kokosowego

0

Kokos w różnych postaciach jest współcześnie dostępny w większości polskich sklepów. Warto się nim zainteresować nie tylko przez wyjątkowe walory smakowe, ale również ze względu na fakt, że ma on korzystny wpływ na ludzkie zdrowie. Co powinniśmy wiedzieć o orzechach kokosowych?

Czym jest kokos?

Kokos (nazywany także orzechem kokosowym) jest to owoc palmy kokosowej (znanej również jako kokosowiec, kokos właściwy, czy kokosowiec właściwy) – rośliny zaliczanej do rodziny arekowatych. Palmy kokosowe pochodzą z północno-zachodniej części Ameryki Południowej, a także z południowo-wschodniej Azji. W naturalnych warunkach palma kokosowa osiąga do 30 metrów wysokości. Jej liście mają długość do 6 metrów i szerokość około 90 centymetrów. Owocem kokosowca właściwego jest jednonasienny pestkowiec, który zrośnięty jest z trzech owocolistków. Owocnia kokosa złożona jest ze stosunkowo cienkiej skórki, mezokarpu będącego grubą warstwą brązowych włókien, a także zewnętrznej części w postaci zdrewniałego endokarpu. Tworzy pestkę (czyli orzech kokosowy), w której mieści się pojedyncze nasiono. Przy podstawie owocu zlokalizowane są trzy otwory kiełkowe (charakterystyczne jest, że tylko jeden z otworów posiada na tyle miękką skorupę, by mogły się przez nią przebić kiełkujące pędy). Na wewnętrznej ścianie nasienia znajduje się gruba warstwa stałego bielma (po wysuszeniu jest ono nazywane koprą). Natomiast wnętrze orzecha wypełnia płynna postać bielma, która określana jest jako woda kokosowa. Przeciętny owoc palmy kokosowej waży do 2,5 kilograma. Jeden kokosowiec wydaje średnio 75 orzechów w ciągu roku.

Kokos – wartości odżywcze

Orzechy kokosowe posiadają cenne właściwości odżywcze. W ich składzie znajdziemy duże ilości błonnika, białka (zasobnego w aminokwasy takie jak: izoleucyna, leucyna, lizyna, fenyloalanina, walina, arginina, alanina, kwas asparaginowy, kwas glutaminowy, glicyna, prolina, seryna), węglowodanów. Kokosy zawierają duże ilości witamin z grupy B, witaminy C, E i K. Są one źródłem nasyconych kwasów tłuszczowych (przy czym należy podkreślić, że nie są to trójglicerydy długołańcuchowe, które znajdują się w produktach pochodzenia zwierzęcego. Orzech kokosowy zawiera trójglicerydy średniołańcuchowe – MCT, które stanowią szybko dostępne źródło energii). W kokosach obecne są przede wszystkim kwas laurynowy i kwas mirystycynowy.

Owoc palmy kokosowej dostarcza nam także wielu cennych związków mineralnych:

– potasu,

– magnezu,

– cynku,

– fosforu,

– wapnia,

– sodu.

Kokos – wpływ na zdrowie

Włączenie do menu orzechów kokosowych może wiązać się z wieloma korzyściami zdrowotnymi. Badania sugerują, że kwasy tłuszczowe obecne w kokosach obniżają poziom złego cholesterolu we krwi, a zwiększają stężenie cholesterolu dobrego. W efekcie chronią przed miażdżycą i innymi schorzeniami układu sercowo-naczyniowego.

W orzechach kokosowych znajdziemy związki, które są naturalnymi antybiotykami. Radzą sobie między innymi z bakteriami gronkowca złocistego. Oprócz działania przeciwbakteryjnego kokos wykazuje również właściwości przeciwgrzybicze i antywirusowe.

Kokos charakteryzuje się niskim indeksem glikemicznym, co oznacza, że jest odpowiedni dla osób chorych na cukrzycę.

Współcześnie wielu naukowców uważa, że regularne spożywanie kokosów może łagodzić skutki chorób neurodegeneracyjnych, takich jak między innymi choroba Alzheimera.

Regularne picie wody kokosowej doskonale nawadnia nasz organizm i chroni przed niedoborami niektórych witamin i minerałów. Jest ona ponadto pomocna w łagodzeniu objawów kaca.

Orzech kokosowy na odchudzanie

Orzechy kokosowe w umiarkowanych ilościach mogą być spożywane przez osoby odchudzające się. Jeden orzech w 100 g zawiera około 354 kcal. Kokos może być pomocny na diecie redukcyjnej dzięki zawartości trójglicerydów średniołańcuchowych (MCT). Kwasy MCT są w stanie ominąć komórki tłuszczowe. Z przewodu pokarmowego są wchłaniane bezpośrednio do żyły wrotnej. W efekcie są źródłem szybko dostępnej energii.

Wyniki dotychczas przeprowadzonych badań sugerują, że kokosy są pomocne w walce z otyłością brzuszną. Olej kokosowy przyspiesza przemianę materii.

Na diecie redukcyjnej duże znaczenie ma także fakt, że orzech kokosowy jest znakomitym źródłem błonnika. Błonnik w kontakcie z wodą zaczyna pęcznieć wypełniając nasz żołądek i zapewniając nam długotrwałe uczucie sytości. Dodatkowo błonnik jest w stanie przyspieszyć oczyszczanie organizmu z toksyn (w wielu wypadkach to nadmierne nagromadzenie toksyn sprawia, że trudno nam schudnąć pomimo stosowania diety).

Kokos zawiera dużą ilość witamin z grupy B, a także magnezu, które to korzystnie wpływają na funkcjonowanie ludzkiego układu nerwowego. Regularne jego spożywanie pomaga opanować stres, a tym samym zmniejsza ochotę na podjadanie pomiędzy posiłkami.

Zastosowanie kokosów w kuchni

blankWspółcześnie w polskich sklepach możemy kupić zarówno młode, jak i dojrzałe orzechy kokosowe. Wnętrze młodego kokosa jest delikatniejsze i zawiera sporo wody. Natomiast dojrzałe kokosy posiadają suchy, mocno zbity i twardy miąższ. Zdatny do spożycia młody kokos po pozbawieniu zewnętrznej łupiny powinien być biały, pozbawiony przebarwień. Przy zakupie dojrzałego kokosa należy pamiętać, że w żadnym wypadku nie może być on pęknięty. W trzech zagłębieniach u jego podstawy nie powinna zbierać się pleśń. Orzechem należy potrząsnąć – jeżeli znajduje się w nim woda, oznacza to, że jest zdatny do spożycia.

Otworzenie młodego kokosa jest stosunkowo proste – wystarczy odciąć nożem jego górną część, a następnie przelać wodę kokosową do osobnego naczynia. Możemy również wypić płyn przez słomkę.

Z dojrzałym, zdrewniałym orzechem kokosowym będziemy mieć więcej problemów. Najłatwiej jest przewiercić nożem jedno z wgłębień znajdujących się przy jego podstawie, przelać wodę do szklanki, a następnie rozłupać skorupę przy użyciu tępej krawędzi noża.

Bogatą w elektrolity wodę kokosową najlepiej jest wypić od razu. Miąższ natomiast idealnie sprawdzi się jako dodatek do deserów, ciast i różnego rodzaju wypieków.

W kuchni dużą popularnością cieszy się olej kokosowy. Nadaje się on do smażenia, z powodzeniem możemy zastąpić nim masło.

Pamiętajmy, że otwarty orzech kokosowy może być przechowywany w lodówce nie dłużej niż dwa dni.

Przeciwwskazania do spożywania orzechów kokosowych

Orzechy kokosowe uważane są za produkty raczej bezpieczne (pod warunkiem, że spożywamy je w umiarkowanych ilościach). Przeciwwskazaniem do ich spożywania jest alergia kokos.

Kokos w kosmetyce

Kokos, a w szczególności olej kokosowy znajduje szerokie zastosowanie w kosmetyce. Pozyskiwany z miąższu orzecha kokosowego lej posiada silne właściwości nawilżające (wzmacnia barierę hydrolipidową skóry), antybakteryjne i regenerujące. Współcześnie często jest on dodawany do kosmetyków przeznaczonych do pielęgnacji skóry suchej i trądzikowej. Jest on ponadto wykorzystywany w produktach wybielających zęby, czy kosmetykach do pielęgnacji włosów (odżywia je, przyczynia się też do zwiększenia ich objętości, a nawet unosi u nasady).

Olej kokosowy łagodzi podrażnienia skóry. Warto stosować go na oparzenia słoneczne (pod warunkiem, że nie są bardzo rozległe). Pełni on także funkcję filtra przeciwsłonecznego (działa podobnie jak kremy przeciwsłoneczne z SPF10) Jest on świetną alternatywą dla balsamów do ciała i ust. Olej z kokosa nadaje się do masażu. W połączeniu z solą gruboziarnistą można wykorzystać go do peelingu całego ciała.

Uprawa palmy kokosowej

blankPalmy kokosowe w naturalnych warunkach rosną w klimacie tropikalnym. W Polsce można spróbować uprawiać je w domu. Kokos uprawiany w doniczce prawdopodobnie nie przekroczy 2 metrów wysokości. Trzeba się również liczyć z faktem, że po około 4 latach z powodu braku substancji odżywczych niezbędnych do wzrostu zacznie zamierać. Palma kokosowa uprawiana w doniczce nie zakwitnie i nie wyda owoców.

Kokos uprawiany w warunkach domowych charakteryzuje się płaskimi, skórzastymi, szerokimi liśćmi, które są rozdwojone na końcach.

Jeżeli zdecydujemy się na uprawę palmy kokosowej, musimy zapewnić jej wysoką temperaturę. Latem powinna ona wynosić od 24 do 28 stopni Celsjusza. Natomiast zimą od 18 do 20 stopni (trzeba pamiętać o przeniesieniu palmy do mieszkania, kiedy temperatury zaczną spadać poniżej 15 stopni Celsjusza). Stanowisko dla kokosa musi być jasne, jednak nie znajdujące się bezpośrednio na słońcu. Dla jego prawidłowego wzrostu ważna jest również duża wilgotność powietrza.

Ziemia, w której rośnie kokos musi być stale wilgotna, ale nie mokra (zbyt duża wilgotność sprawi, że korzenie zaczną gnić). Pamiętajmy, że palma kokosowa posiada bardzo delikatny system korzeniowy. Z tego względu nie powinno się jej przesadzać. Kokos ma niską odporność na choroby roślin i szkodniki.

Czy wiesz, że:

– Palma kokosowa w sanskrycie tłumaczona jest jako kalpa wryksza, czyli drzewo, które zaspokaja wszystkie życiowa potrzeby. Z kolei jej nazwa w języku malajskim to pokok serbiu guna, czyli drzewo posiadające tysiąc zastosowań.

– Wykopaliska archeologiczne w Nowej Zelandii sugerują, że palmy kokosowe rosły tam około 15 milionów lat temu.

– Orzechy kokosowe mają zdolność unoszenia się na powierzchni wody. Morskie prądy mogą je łatwo przenosić na duże odległości.

– Skorupy orzechów kokosowych wykorzystywane są jako paliwo – są cennym źródłem węgla drzewnego.

– Skorupy orzechów kokosowych znajdują zastosowanie w teatrach i przy produkcji filmów, gdyż uderzanie ich o siebie imituje odgłos końskich kopyt.

– Włókno kokosowe wykorzystywane jest niekiedy do produkcji szczotek, pędzli, lin, mat. Nadaje się ono również do uszczelniania łodzi.

– Z liści palmy kokosowej wyrabia się kosze, płoty, ściany domów.

– Wytrzymałe drewno kokosa znajduje zastosowanie przy wytwarzaniu mebli.

– Na bazie korzeni palmy kokosowej wytwarza się farby, a nawet płyn do płukania ust.

– Kokosy wykorzystywane są w rytuałach wedyjskich. Znajdują też zastosowanie we współczesnych formach kultu hinduistycznego.

– Obecnie największym producentem orzechów kokosowych są Filipiny, Indonezja, Indie, Malezja, Nowa Gwinea, czy Sri Lanka.

4.7/10 - (2 votes)
reklama

ZOSTAW ODPOWIEDŹ

Please enter your comment!
Please enter your name here