Kardamon to aromatyczna przyprawa bardzo popularna w Indiach, Chinach i Ameryce Środkowej. Współcześnie bez problemu kupimy go również w Polsce. Warto zdawać sobie sprawę, że kardamon nie tylko nadaje potrawom wyjątkowego aromatu, ale też korzystnie oddziałuje na ludzkie zdrowie. Czym dokładnie jest kardamon? Jakie właściwości posiada ta przyprawa? Kto powinien wypróbować olejek kardamonowy?
Co to jest kardamon?
Kardamon to bylina, którą zaliczamy do rodziny imbirowatych. Może on osiągnąć od 2 do 4 metrów wysokości. Jego kłącze jest długie i bulwiaste. Osiągające 70 centymetrów długości i 8 centymetrów szerokości liście są wąsko lancetowate. Zielono-seledynowe kwiaty są zebrane w długie grono. Owoc kardamonu malabarskiego to żółta lub brunatna trójkomorowa torebka. Znajdują się w niej nasiona (nazywane kardamonem), które przybierają barwę od czerwonej do brunatnej. Aromatyczne nasiona charakteryzują się 9% zawartością olejku kardamonowego. W stanie dzikim kardamon rośnie w Chinach, na Półwyspie Indyjskim, na Cejlonie, w Indonezji, a także w Ameryce Środkowej (został tam przeniesiony). Kardamon dojrzewa przez trzy lata, a jego owoce można zbierać przez następne dziesięć lat. Zbiera się go w okresie od października do grudnia – wówczas nasiona nie są jeszcze dojrzałe, a następnie powoli suszy (na słońcu, ewentualnie w specjalnie przeznaczonym do tego celu pomieszczeniu). Kardamon jest jedną z najdroższych przypraw. Cechuje się łagodnym aromatem i intensywnym, korzennym smakiem.
Kardamon – skład
Nasiona kardamonu są bogate w olejki eteryczne. Znajdziemy w nich między innymi limonen, cyneol, a także octan terpinylu. Są one źródłem kwasów organicznych, związków garbnikowych, minerałów takich jak:
– żelazo,
– wapń,
– magnez,
– mangan,
– potas.
Ponadto w kardamonie znajdują się niewielkie ilości błonnika i witamin z grupy B.
Kardamon – wpływ na zdrowie
Kardamon warto jest spożywać przez cały rok, jednak szczególnie warto jest się nim zainteresować w okresie, kiedy jesteśmy szczególnie narażeni na przeziębienie. Przyprawa ta charakteryzuje się działaniem przeciwwirusowym i antybakteryjnym (zwalczają takie szczepy bakterii jak: Salmonella typhi, E. coli, B.proteus, Klebsiella i Pseudomonas), co więcej posiada właściwości rozgrzewające. Herbata z kardamonem lub inhalacje z dodatkiem olejku kardamonowego mogą udrożnić zatkany nos i złagodzić kaszel. Inhalacje z olejkiem kardamonowym mogą również przynieść ulgę osobom cierpiącym na astmę.
Starożytni Chińczycy wykorzystywali kardamon do leczenia zaparć, biegunek, bólów brzucha, a także wielu innych dolegliwości ze strony układu pokarmowego. Współczesna medycyna potwierdza, że było to działanie jak najbardziej słuszne. Związki zawarte w kardamonie pobudzają apetyt, pobudzają wydzielanie soków trawiennych, działają rozkurczająco. Warto pamiętać również o tym, że kardamon niszczy bakterie odpowiadające za powstawanie wrzodów żołądka.
W kardamonie znajduje się melatonina, czyli hormon odpowiadający za regulowanie naszego cyklu dobowego. Z tego względu spożywanie kardamonu jest polecane osobom mającym problemy z zasypianiem.
Aromatyczny kardamon skutecznie obniża poziom cukru we krwi, redukuje ciśnienie tętnicze, a także stężenie złego cholesterolu i trójglicerydów. Z tego względu powinny się nim zainteresować osoby zmagające się z cukrzycą, insulinoopornością, a także chorobami układu sercowo-naczyniowego.
Olejki eteryczne obecne w kardamonie posiadają właściwości przeciwnowotworowe (działają też ochronnie na nasze DNA). Działają też ochronnie na płytki krwi. Kardamon może być pomocny również gdy cierpimy z powodu stłuszczenia wątroby (redukuje stan zapalny i stres oksydacyjny).
Wysoka zawartość antyoksydantów sprawia, że kardamon malabarski może spowalniać starzenie się organizmu.
W Indiach kardamon jest traktowany jako wyjątkowo skuteczny afrodyzjak. Jego stosowanie (zarówno zewnętrzne, jak i wewnętrzne) poprawia ukrwienie narządów płciowych, co ma ogromny wpływ na kondycję seksualną.
Jako, że kardamon posiada działanie moczopędne, może okazać się bardzo pomocny w leczeniu schorzeń nerek i pęcherza moczowego. Przy jego pomocy możemy też oczyścić organizm z toksyn, czy pozbyć się obrzęków.
Dzięki kardamonowi możemy szybko pozbyć się nieprzyjemnego oddechu. Nieświeży oddech znika już po kilku sekundach od rozgryzienia nasiona kardamonu. Ważne jest, że efekt ten utrzymuje się przez dłuższy czas. Przyprawa może pomóc w przypadku zakażeń jamy ustnej, a nawet czkawki.
Kardamon na odchudzanie
Kardamon może być z powodzeniem wykorzystywany przez osoby odchudzające się. Zawiera on niewiele kalorii, zwłaszcza, że jest spożywany w małych ilościach. Jedna łyżeczka kardamonu to około 6,22 kcal. Już niewielka ilość tej przyprawy poprawia przemianę materii. Dzięki właściwościom moczopędnym kardamon pomaga usunąć obrzęki (są one częstym problemem osób z nadwagą i otyłością), a także pozbyć się toksyn z organizmu.
Osoby odchudzające się docenią kardamon również ze względu na fakt, że łagodzi on dolegliwości ze strony układu pokarmowego (między innymi zaparcia i wzdęcia).
Olejku kardamonowego dodaje się niekiedy do balsamów i kremów, których zadaniem jest ujędrnienie skóry i wyszczuplenie ciała.
Zastosowanie kardamonu w kuchni
W Polsce kardamon możemy kupić w całości lub formie sproszkowanej. Zdecydowanie lepiej zdecydować się na przyprawę w strąkach, gdyż jest ona dłużej świeża (kardamon dobrze jest zmielić bezpośrednio przed użyciem).
Kardamon znakomicie sprawdzi się jako dodatek do potraw słodkich i wytrawnych. Trzeba jednak pamiętać, że smak tej potrawy jest bardzo intensywny, dlatego warto dodawać jej w niewielkich ilościach. Możemy komponować go z mięsami, rybami, gulaszem, a także piernikami, lodami, czy ciastami. Warto dodać kardamonu do kawy, herbaty, a także napojów alkoholowych.
Choć kardamon kojarzy się nam przede wszystkim kuchnią azjatycką, pełni ważną rolę także w kuchni skandynawskiej. Jest on niezastąpionym dodatkiem do szwedzkich bułeczek cynamonowych, a także trunku o nazwie akvavit (który produkowany jest w Norwegii od piętnastego wieku).
Kardamon możemy kupić w supermarketach, a także sklepach ze zdrową żywnością (w tych miejscach mamy szansę na znalezienie kardamonu charakteryzującego się najwyższą jakością).
Olejek kardamonowy – zastosowanie
W kosmetyce wykorzystuje się przede wszystkim olejek kardamonowy. Otrzymuje się go w wyniku destylacji parowej z nasion, które zebrano w momencie zanim osiągnęły pełną dojrzałość. Olejek charakteryzuje się korzennym zapachem i jasno-żółtym kolorem (możemy spotkać także olejki bezbarwne). Jest on na szeroką skalę stosowany w aromaterapii, znakomicie sprawdzi się do masażu lub jako dodatek do kąpieli (jest nietoksyczny i niedrażniący).
Produkowany z nasion kardamonu malabarskiego olejek działa przeciwbakteryjnie, nawilża, ma właściwości pobudzające. Ma on lekką konsystencję i nie pozostawia tłustego filmu na skórze.
Jeżeli wykorzystujemy olejek kardamonowy do masażu – zaleca się wymieszanie 15 jego kropli z 50 ml oleju bazowego (może być to na przykład olej migdałowy lub olej z kiełków pszenicy).
Olek kardamonowy znajduje zastosowanie przy produkcji perfum.
Przeciwwskazania do stosowania kardamonu
Z powodu braku wystarczających dowodów na bezpieczeństwo kardamonu bez wiedzy lekarza nie powinny stosować go kobiety w ciąży i kobiety karmiące piersią. Bezwzględnym przeciwwskazaniem do jego spożywania jest również alergia na kardamon lub inne korzenne przyprawy.
Dodatkowo szczególną ostrożność powinny zachować osoby zmagające się ze stanami zapalnymi błon śluzowych żołądka lub owrzodzeniem żołądka i dwunastnicy.
Pamiętajmy, że kardamon (podobnie jak i większość przypraw i produktów spożywczych) powinien być spożywany w rozsądnych ilościach. Przedawkowanie może spowodować efekt przeczyszczający. Jednocześnie nie ustalono jednej bezpiecznej dawki tej przyprawy. Z tego względu zaleca się obserwację własnego organizmu po spożyciu kardamonu.
Czy wiesz, że:
– Kardamon może występować jako kardamon cejloński, jawajski, indyjski, długi.
– Kardamon określa się mianem królowej przypraw, jest też zaraz po szafranie najdroższą przyprawą na świecie.
– Starożytni Egipcjanie traktowali kardamon jako ważny dodatek do perfum. Sprawdzał się również jako naturalny środek odświeżający oddech.
– Współcześnie przyprawa ta często traktowana jest jako dodatek do kawy lub herbaty. W Europie często wykorzystuje się go w piekarnictwie, dodaje do kiszonek, sosów, kiełbas, czy marynat.
– Kardamon malabarski wykorzystuje się do aromatyzowania likierów i wódek.
– Z właściwości leczniczych kardamonu korzystali starożytni Chińczycy. Jednocześnie w Europie zostały one odkryte późno, bo już w XII wieku.
– Kardamon jest ważnym składnikiem popularnej mieszanki przypraw Gram Masala.
– Współcześnie kardamon jest uprawiany głównie w Indiach i Sri Lance.
– W starożytnym Rzymie spożywano kardamon po bardzo obfitych posiłkach, co pozwalało na uniknięcie niestrawności.
– Żeby uzyskać półtorej łyżeczki mielonego kardamonu potrzeba 10 strączków tej rośliny.
