Karagen znajduje się w wielu produktach spożywczych, które kupujemy na co dzień. Zawierają go między innymi niektóre napoje mleczne, które serwujemy naszym dzieciom. Choćby z tego względu warto dowiedzieć się o tym związku czegoś więcej. Czym dokładnie jest karagen? Czy jest on bezpieczny dla naszego zdrowia?
Co to jest karagen?
Mianem karagenu (oznaczany symbolem E407) polisacharydy wyodrębniane z czerwonych wodorostów (karagen wytwarza się przede wszystkim z chrząstnicy kędzierzawej, która nazywana jest również mchem irlandzkim). W składzie karagenu znajduje się przede wszystkim śluz (którego głównym składnikiem jest karagenina), pewne ilości jodu i bromu, a także inne polisacharydy. Związek ten nie posiada smaku ani zapachu. W przemyśle wykorzystuje się formę karagenu, która bardzo dobrze rozpuszcza się w wodzie. Karagen znajduje zastosowanie przede wszystkim w przemyśle spożywczym, choć sięga po niego też branża farmaceutyczna. Ma on działanie zagęszczające i stabilizujące. Należy podkreślić, że karagen dzieli się na formę zdegradowaną i niezdegradowaną. Pierwsza ma działanie rakotwórcze, dlatego oczywistym jest, że w przemyśle wykorzystuje się tą drugą. Produkcja karagenu może odbywać się nawet w warunkach domowych. Związek ten jest znany człowiekowi od dawna. Najprawdopodobniej zaczęto go wytwarzać w 400 roku przed naszą erą na terenie Irlandii (stosowano go wówczas jak żelatynę). Na szeroką skalę karagen zaczęto produkować w czasach II wojny światowej (miał on zastępować japoński agar).
Karagen – możliwe zastosowania
Karagen wykorzystywany jest do produkcji żywności, kosmetyków, a nawet leków i suplementów diety. Charakteryzuje się on działaniem przeciwbakteryjnym, antywirusowym, zagęszczającym, żelującym stabilizującym.
Znajdziemy go między innymi w serach, mleku zagęszczonym, serkach wiejskich, serach topionych, majonezach, gotowych sosach, napojach roślinnych, mleku kokosowym, żywności dietetycznej, produktach dla niemowląt, a także lodach (których fakturę poprawia). Jest on ponadto obecny w niektórych wyrobach czekoladowych, jogurtach, śmietanie, a nawet pieczywie (jego obecność sprawia, że pieczywo przez dłuższy czas pozostaje świeże). Współcześnie coraz częściej sięga po niego przemysł mięsny (może on imitować tłuszcz, a także zatrzymywać wilgoć w produktach mięsnych, co w efekcie pozwala zmniejszyć ilość mięsa potrzebną do produkcji przetworów). Kupując produkty spożywcze zawierające karagen należy zachować szczególną ostrożność, gdyż często są one gorszej jakości.
Karagenu dodaje się ponadto do karmy dla zwierząt domowych.
E407 jest może być obecny w pastach do zębów, a także szamponach i odżywkach do włosów.
W lekach i suplementach diety związek ten jest składnikiem żelowych otoczek. Jest on również stosowany jako element opatrunków (jego zadaniem jest wchłanianie płynów ustrojowych).
Czy karagen jest zdrowy?
Na temat karagenu krążą różne opinie. Część osób uważa, że jest on niezdrowy, gdyż często dodaje się go do żywności wysoko przetworzonej (jednocześnie to właśnie ta żywność jest niezdrowa, a nie sam karagen, który jest jedynie jednym z dodatków).
E407 zaliczany jest do frakcji błonnika pokarmowego, który w stu procentach wydalany jest z organizmu wraz z kałem. Przyjmuje się, że jeśli jego ilość nie przekracza pięciu procent dziennie spożywanych węglowodanów – jest w pełni bezpieczny dla zdrowia i nie wywołuje żadnych efektów ubocznych. Jednocześnie spożycie większych ilości karagenu może spowodować przykre dolegliwości ze strony układu pokarmowego (uczucie pełności, biegunki, bóle brzucha).
W przypadku dożylnego podania większych ilości karagenu może dojść do upośledzenia układu odpornościowego (nie mamy jednak szansy spożyć tak dużej ilości z żywnością).
Karagen sam w sobie nie może wywołać reakcji alergicznych, ale prawdopodobnie nasila alergie na inne produkty (z tego względu jego spożycie nie jest polecane alergikom).
Karagen nie jest polecany osobom cierpiącym na zespół jelita wrażliwego, chorobę Leśniowskiego-Crohna, czy wrzodziejące zapalenie jelita grubego.
Jeżeli chodzi o maksymalne dzienne spożycie karagenu – wynosi ono 75 mg na każdy kilogram masy ciała (przyjmuje się, że tyle można zjeść nie obawiając się o efekty uboczne).