Współcześnie bardzo dużo słyszy się o smogu, który rujnuje nasze zdrowie. W obawie przed zanieczyszczonym powietrzem coraz większa ilość osób zakłada maski antysmogowe lub unika wychodzenia z domu, kiedy nie jest to konieczne. Nie zawsze jednak zdajemy sobie sprawę z faktu, że powietrze, którym oddychamy w swoich czterech ścianach jest równie, o ile nie bardziej zanieczyszczone. Jest to spowodowane między innymi tym, że podczas wietrzenia mieszkania przedostają się do niego pyły zawieszone i różnego rodzaju toksyczne substancje. Co więcej zanieczyszczenia generowane są również przez urządzenia elektroniczne, meble, farby i lakiery, a także przez środki czystości, z których korzystamy na co dzień. Oddychanie domowym powietrzem, które z pozoru wydaje się nam bezpieczne jest bardzo niebezpieczne. Najlepszym sposobem, żeby się przed nim chronić jest korzystanie z dobrej jakości oczyszczaczy powietrza.
Oczyszczacze powietrza do użytku domowego
Współcześnie na rynku możemy znaleźć coraz więcej oczyszczaczy powietrza. Ze względu na dużą konkurencję, producenci stale je udoskonalają. Oczyszczacze wyposażone są w nowoczesne, bardzo skuteczne filtry. Coraz częściej posiadają dodatkowe funkcje – na przykład nawilżania lub jonizowania powietrza. Mamy możliwość zakupić oczyszczacz do różnej wielkości pomieszczeń. Te najbardziej wydajne świetnie sprawdzą się zarówno w domu, jak i w biurze, czy instytucjach użytku publicznego. Kluczowym elementem oczyszczacza jest filtr (a obecnie coraz częściej kilka filtrów).
Bez dobrego filtra oczyszczacz powietrza nie ma racji bytu. Współcześnie najchętniej wybieranymi urządzeniami do oczyszczania powietrza są takie, które zawierają między innymi filtr HEPA.
Na czym polega fenomen technologii HEPA? Czy radzi sobie ona ze wszystkimi rodzajami zanieczyszczeń?
Na jakiej zasadzie działa filtr HEPA?
Popularny filtr HEPA (High Efficiency Particulate air) został zaprojektowany z myślą o usuwaniu z domowego powietrza najdrobniejszych zanieczyszczeń. Warto zdawać sobie sprawę, że we własnym domu oddychamy powietrzem, które zawiera pyły zawieszone (PM 2,5, PM10), ogromną ilość bakterii, wirusów, roztoczy, sierści zwierząt, kurzu. Wszystkie one mogą przyczyniać się do rozwoju alergii (zastanówmy się nad tym, jeżeli cierpimy na przewlekły katar, kaszel lub mamy ataki astmy). Dodatkowo bardzo drobne pyły zawieszone przenikają do naszych dróg oddechowych, a z nich bezpośrednio do krwi. Ich małe rozmiary sprawiają, że nie jesteśmy w stanie tego zauważyć. Taka sytuacja w dłuższej perspektywie czasu może doprowadzić do różnego rodzaju chorób, w tym nawet tak poważnych jak nowotwory.
Filtr HEPA został zaprojektowany z myślą o zatrzymywaniu właśnie najmniejszych i najbardziej nam zagrażających pyłów. Jego konstrukcja jest bardzo prosta – jest to wpasowane w ramę włókno węglowe lub polipropylen. Jest on złożony w harmonijkę, co zwiększa powierzchnię oczyszczania. Filtr przypomina bibułkę z porami o średnicy średnio 0,3 mikrometra. Radzi sobie ona zarówno z mniejszymi, jak i większymi cząsteczkami. Te większe są zasysane, co sprawia, że uderzają w włókno i przyklejają się do niego. Mniejsze cząsteczki natomiast są przyciągane przez włókna. Przy niskim przepływie powietrza drobiny zaczynają poruszać się bardzo chaotycznie, wskutek czego uderzają o siebie i ostatecznie również osiadają na włóknach. Najważniejszy cel zostaje więc osiągnięty.
W jakich urządzeniach znajdują się filtry HEPA?
Jesteśmy w błędzie, jeżeli wydaje się nam, że technologia HEPA wykorzystywana jest jedynie w oczyszczaczach powietrza. Korzystają z niej również producenci odkurzaczy, czy klimatyzatorów.
Tego typu filtry są w stanie filtrować powietrze z niemal stuprocentową skutecznością co sprawia, że są bardzo pożądane w miejscach, gdzie musi być ono sterylne. Technologia HEPA znajduje więc zastosowanie w laboratoriach, szpitalach, miejscach, w których produkowana jest żywność.
Sięga po nie przemysł farmaceutyczny, pirotechniczny, energetyczny, nuklearny. W przypadku bardzo wysokich wymagań co do jakości powietrza wybiera się filtry oznaczane symbolem ULPA. Są one dość kosztowne, dlatego zazwyczaj nie znajdują zastosowania w gospodarstwach domowych.
Podział filtrów – EPA, HEPA i ULPA
Zanim zdecydujemy się na zakup konkretnych filtrów, powinniśmy zdawać sobie sprawę, że nazwę HEPA należy traktować bardzo ogólnie. Filtry w których wykorzystywana jest ta technologia dzielimy na kilka klas. Nie trudno się domyślić, że podział jest uzależniony od ich efektywności. Skuteczne oczyszczanie powietrza jest najtrudniejsze w momencie, kiedy mamy do czynienia z drobinami o wielkości około 0,3 mikrometra. Są one znacznie trudniejsze do wychwycenia niż pyły o mniejszych rozmiarach.
Najniższa klasa filtrów oznaczana jest symbolem EPA (zaliczamy do niej modele E10, E11, E12). Grupa filtrów E10 pomoże nam wyeliminować z powietrza do 85% zanieczyszczeń, które charakteryzują się średnicą do 0,3 mikrometra. Nieco lepsze parametry mają filtry E11, które pozwalają oczyścić powietrze z maksymalnie 95% pyłów. Filtry E12 są skuteczne w 99,5%.
Nieco wyższą skutecznością cechują się filtry HEPA (do których zaliczamy modele H13 i H14). W przypadku H13 oczyszczanie jest możliwe w 99,95%. Jeszcze bardziej precyzyjne są filtry H14, które usuwają do 95,995% pyłów o średnicy do 0,3 mikrometra.
Filtry do zadań specjalnych oznaczane są symbolem ULPA (U15, U16 i U17). Obecnie najbardziej zaawansowany z nich – U17 oczyszcza powietrze w 99,999 995%.
Warto mieć świadomość, że o ile nie pracujemy w laboratorium, wcale nie potrzebujemy filtra o najlepszych parametrach. W warunkach domowych różnica pomiędzy modelem H14 (skutecznym w 95,995%), a U17 (99,999 995%) nie będzie widoczna. Za to różnicę w klasie filtra odczujemy w portfelach.
Oczyszczacze powietrza, które posiadają filtr HEPA
Oczyszczacze powietrza, w których zastosowano filtr HEPA są warte polecenia, gdyż charakteryzują się bardzo wysoką skutecznością. Dzięki nim we własnym domu możemy oddychać powietrzem wolnym od smogu, bakterii, wirusów i alergenów.
Przy zakupie urządzenia oczyszczającego powietrze powinniśmy pamiętać, że sam filtr HEPA nie jest wystarczający. Jeżeli mamy problem z nieprzyjemnymi zapachami, dymem tytoniowym, czy lotnymi związkami organicznymi (LZO) liczmy się z tym, że technologia HEPA sobie z nimi nie poradzi.
Z tego względu warto inwestować w urządzenia, które posiadają dodatkowo filtr węgla aktywnego.
Jak działa filtr węgla aktywnego?
Filtr węgla aktywnego może być stosowany samodzielnie. Pomaga nam wówczas pozbyć się nieprzyjemnych (przyjemnych niestety również) zapachów, czy choćby dymu tytoniowego. Filtry węglowe nie są jednorodne – znajdziemy mniej i bardziej skuteczne. Najskuteczniejsze zawierają najwięcej węgla (może być sproszkowany lub granulowany). Współcześnie producenci stawiają na węgiel drzewny, węgiel kamienny, ewentualnie na węgiel ze skorupy kokosa (pochłania zanieczyszczenia najefektywniej, a jednocześnie jest z całej trójki najdroższy). Są one w stanie wyłapać cząsteczki o wielkości do 0,5 mikrona.
Filtr węglowy działa na dwa sposoby – redukcji katalitycznej (naładowany dodatnio węgiel przyciąga zanieczyszczenia naładowane ujemnie) lub absorpcji.
Z jakimi zanieczyszczeniami radzi sobie filtr węgla aktywnego?
Filtry węgla aktywnego są znakomitym uzupełnieniem filtrów HEPA. Przy ich pomocy możemy usunąć z domowego powietrza benzen, chlor, lotne związki organiczne, pestycydy, herbicydy, rozpuszczalniki, radon, a także niektóre metale ciężkie (choć należy pamiętać, że nie wszystkie).
Jaki oczyszczacz powietrza kupić do domu?
Na rynku dostępna jest coraz większa ilość oczyszczaczy powietrza. Jest to zjawisko pozytywne, jednak wielu osobom kłopot sprawi wybranie tego najlepszego urządzenia. Powinniśmy zdawać sobie sprawę, że kluczowa jest tu ilość i jakość filtrów, wydajność urządzenia, a także dodatkowe funkcje.
Jeżeli zamierzamy zastosować oczyszczacz w dużych pomieszczeniach, upewnijmy się, że jest on specjalnie dla nich dedykowany. W przypadku, kiedy dokonamy zakupu mniej efektywnego urządzenia, liczmy się z tym, że nie spełni ono swojego zadania.
Im więcej filtrów tym lepiej. Filtr wstępny pochłonie największe zanieczyszczenia, taki jak kłęby kurzu, nasze włosy, czy sierść zwierząt. Dzięki temu w dużej mierze odciąży on filtr HEPA, który przeznaczony jest do pochłaniania jak najmniejszych pyłów. Zastosowanie filtra węgla aktywnego również jest konieczne, gdyż radzi on sobie świetnie z zapachami, czy dymem tytoniowym.
Przed zakupem urządzenia dobrze jest sprawdzić ilość i trwałość filtrów. Informację tę należy jednak dostosować do panujących w naszym mieście realiów. W sytuacji, gdy mieszkamy w miejscowości o bardzo wysokim zanieczyszczeniu powietrza, jest więcej niż prawdopodobne, że filtry szybciej się zużyją.
Jako, że oczyszczacze powietrza pracują w trybie ciągłym, powinniśmy wybierać modele, które są bardzo ciche (zwłaszcza w nocy), a także energooszczędne. Ważną funkcją jest też czujnik kontroli jakości powietrza. Urządzenie jest w stanie określić jak bardzo zanieczyszczone jest powietrze w danym pomieszczeniu i dostosować do niego tempo swojej pracy.
Jako, że oczyszczanie powietrza to nie wszystko, być może dobrze jest kupić oczyszczacz, który ma funkcję jonizacji i nawilżania powietrza (jest to funkcja ważna zarówno latem, jak i zimą, kiedy w naszych domach pracuje centralne ogrzewanie).
Ile wydać na oczyszczacz powietrza?
W sklepach znajdziemy oczyszczacze powietrza, które bardzo różnią się pod względem cenowym. Trudno jednoznacznie odpowiedzieć na pytanie, które z nich będą lepsze. Pamiętajmy, że nie są one jednorazowym zakupem. Żeby spełniały swoje zadanie, co jakiś czas musimy uzupełniać ich filtry. Warto więc przed wyborem konkretnego modelu sprawdzić cenę i żywotność samych filtrów.
Jednocześnie należy pamiętać, że w przypadku zakupu urządzeń znanych i renomowanych firm możemy liczyć na sprawny serwis, choć zazwyczaj oczyszczacze te są bezawaryjne.
Jeżeli potrzebujemy oczyszczacza do niewielkiego pomieszczenia, nie musimy kupować modelu przeznaczonego do dużego biura. Jeśli jednak mieszkamy w kamienicy, która posiada wysoki sufit, znacznie bezpieczniej jest wybrać wydajniejsze urządzenie.
