Jabłko budyniowe to mało nam znany egzotyczny owoc, który przy bliższym poznaniu zaskakuje interesującym słodkim smakiem. Jakie wartości odżywcze posiada flaszowiec peruwiański? W jaki sposób owoc ten wpływa na ludzkie zdrowie? Czy można uprawiać go w Polsce?
Czym jest jabłko budyniowe?
Jabłko budyniowe (Annona cherimola; znane również pod takimi nazwami jak czerymoja, czy flaszowiec peruwiański) jest to owoc drzewa (o tej samej nazwie) zaliczanego do rodziny flaszowcowatych. Flaszowiec peruwiański wywodzi się z Ameryki Południowej i w swoim rodzimym środowisku osiąga około ośmiu metrów wysokości. Jego liście mają jajowaty, ewentualnie jajowato-lancetowaty kształt. Biało-zielone kwiaty osadzone się w kątach liści. Drzewo wydaje mięsiste owoce, których waga sięga czterech kilogramów, a średnica dwunastu centymetrów. Jest on pokryty zieloną skórką z wypustkami. Czerymoja jest owocem mało trwałym, przez co nie nadaje się do transportu. Z tego względu ciężko ją spotkać poza Ameryką Południową, czy krajami Europy Południowej (jej uprawa na większą skalę jest możliwa w krajach o klimacie tropikalnym).
Jabłko budyniowe – wartości odżywcze
Jabłko budyniowe jest nie tylko smaczne, ale też i zasobne w składniki odżywcze. Zawiera ono pokaźne ilości witamin z grupy B, witaminy A, E i C. Egzotyczny owoc dostarcza nam sporo błonnika, a także związki mineralne. Znajdziemy w nim: sód, potas, miedź, mangan, magnez, wapń, czy żelazo.
W 100 g owocu znajduje się 18 g węglowodanów (z czego 13 g to cukry) i 1,6 g białka.
Flaszowiec peruwiański jest też źródłem niezbędnych nam antyoksydantów. Owoce flaszowca peruwiańskiego są ponadto bogate w aminokwasy, saponiny, glikozydy, związki fenolowe, fitosterole, alkaloidy i flawonoidy.
Jabłko budyniowe – wpływ na zdrowie
Związki zawarte w jabłkach budyniowych korzystnie wpływają ona kondycję naszych jelit (wspierają budowę korzystnej mikroflory jelitowej). Dzięki zwartości błonnika czerymoja przyspiesza perystaltykę jelit.
Czerymoja charakteryzuje się działaniem antybakteryjnym i przeciwpasożytniczym. Co więcej bardzo korzystnie oddziałuje na układ nerwowy – zmniejsza stres, poprawia pamięć i koncentrację, ułatwia zasypianie, może nawet działać przeciwdepresyjnie.
Ze względu na zawartość wapnia jabłko budyniowe może zmniejszać ryzyko zachorowania na osteoporozę. Dzięki zawartości potasu reguluje ciśnienie tętnicze, ma też duży wpływ na gospodarkę wodno-elektrolitową organizmu. Regularne spożywanie tego egzotycznego owocu jest w stanie zmniejszyć poziom złego cholesterolu we krwi (a tym samym zredukować ryzyko zachorowania na miażdżycę i inne choroby układu sercowo-naczyniowego).
Ze względu na wysoką zawartość antyoksydantów jabłko budyniowe może chronić przed nowotworami, a także opóźniać procesy starzenia się organizmu (są one bowiem spowodowane niszczącym działaniem wolnych rodników).
Suszone, niedojrzałe owoce flaszowca peruwiańskiego stosowane są do leczenia między innymi biegunek. Zmiksowany miąższ tego owocu może być wykorzystany do leczenia niektórych chorób skóry (jest pomocny szczególnie w przypadku owrzodzeń, czyraków i ropieni).
Jabłko budyniowe na odchudzanie
Osoby odchudzające się nie muszą rezygnować z jabłek budyniowych, powinny jednak spożywać te owoce z umiarem. Czerymoja w 100 g zawiera około 94 kcal, co jest wartością wysoką jak na owoc. Ponadto charakteryzuje się średnim indeksem glikemicznym (IG=54). Na diecie redukcyjnej docenimy fakt, że jabłko budyniowe zapewnia długotrwałe uczucie sytości (jest to wynik wysokiej zawartości błonnika), a także poprawia nastrój (za sprawą choćby witamin z grupy B i minerałów).
Egzotyczny owoc chroni przed dolegliwościami trawiennymi (jest to powszechny problem osób odchudzających się), a dzięki obecności potasu zmniejsza obrzęki.
Uprawa flaszowca peruwiańskiego w Polsce
Flaszowiec peruwiański pochodzi z krajów o klimacie tropikalnym, dlatego jego uprawa w Polsce jest bardzo trudna (choć nie niemożliwa). Najczęściej uprawia się go w domu, w donicach. W uprawie doniczkowej może on osiągnąć nawet trzy metry wysokości. Jeżeli zapewnimy mu dogodne warunki – będzie rósł dość szybko. Roślina do wzrostu potrzebuje wysokich temperatur, a także żyznej gleby. Najlepiej postawić flaszowca w okolicy okna. Latem można go wystawić do ogrodu (pamiętajmy jednak, że nie toleruje on temperatur niższych niż 15 stopni Celsjusza). Jabłko budyniowe powinno być regularnie podlewane i nawożone (jedynie w zimie należy te zabiegi ograniczyć). Roślinę należy przycinać.
Jak wybrać i jak jeść jabłko budyniowe?
Wybór odpowiedniego jabłka budyniowego nie jest prosty, zwłaszcza kiedy robimy to po raz pierwszy. Zdecydowanie lepiej jest kupić owoc niedojrzały (dojrzeje w ciągu kilku dni) niż przejrzały. Odpowiedni owoc to taki który charakteryzuje się żółto-zieloną skórką. Nie powinno być na niej plamek, ani żadnych innych uszkodzeń. Owoc pod naciskiem powinien być delikatnie miękki.
Czerymoja powinna być przechowywana w temperaturze pokojowej (w ten sposób szybciej dojrzeje). Owoc, który jest już w pełni dojrzały można przechowywać w lodówce jeszcze przez maksymalnie dwa dni.
Jabłko budyniowe najlepiej jeść na surowo bez żadnych innych dodatków. W smaku przypomina ono gruszkę. Jest też bardzo soczyste. Miąższ najłatwiej wybierać przy pomocy łyżeczki. Pamiętajmy, żeby usuwać z niego pestki, gdyż zawierają one toksyczne substancje. Przed spożyciem można poddać jabłko budyniowe obróbce cieplnej, jednak zdaniem większości osób najlepiej smakuje ono po schłodzeniu.
W polskich sklepach jabłka budyniowe są trudno dostępne. Wynika to z faktu, że bardzo szybko się psują i trudno im przetrwać transport. Sporadycznie można je kupić w sezonie trwającym od października do kwietnia (są importowane z Portugalii lub Hiszpanii).
Czy wiesz, że:
– Zdaniem Marka Twaina jabłko budyniowe było najpyszniejszym ze wszystkich owoców znanych człowiekowi.
– Choć nazwa flaszowiec peruwiański wskazuje, że roślina pochodzi z Peru. Część naukowców podejrzewa jednak, że nasiona tej rośliny zostały przywiezione z Gwatemali.
– Czerymoja jest często porównywana z durianem. W przeciwieństwie do tego owocu jabłko budyniowe nie tylko znakomicie smakuje, ale i pachnie.
– Jabłko budyniowe może powodować alergie.
– Największe plantacje flaszowca peruwiańskiego znajdują się w Boliwii i Ekwadorze.
– Zmielone nasiona flaszowca peruwiańskiego wykorzystuje się w walce z wszami i innymi pasożytami.
– Nasiona flaszowca po uprażeniu działają przeczyszczająco, mogą także wywoływać wymioty.
– Niedojrzałe owoce, kora liście flaszowca peruwiańskiego wykorzystuje się do leczenia czerwonki.
