Gotu kola jest tropikalną rośliną, której właściwości lecznicze zostały docenione przez ludzi na całym świecie. W jaki sposób roślina ta wpływa na ludzki organizm? Kto szczególnie powinien się nią zainteresować? Czy istnieją jakieś przeciwwskazania do stosowania wąkroty azjatyckiej?
Czym jest gotu kola?
Gotu kola (znana także jako wąkrota azjatycka, Centella asiatica) to tropikalna roślina, którą zaliczamy do rodziny do rodziny baldaszkowatych. Jest ona jedną z najbardziej docenianych roślin azjatyckich. Wąkrota azjatycka rośnie w klimacie tropikalnym i subtropikalnym. W naturalnych warunkach możemy ją spotkać między innymi w Chinach, Indiach, Tajlandii, Malezji, Indonezji, Madagaskarze. Roślina ta najlepiej czuje się w otoczeniu zbiorników wodnych. Zawartość substancji prozdrowotnych jest w dużej mierze zależna od miejsca, gdzie wzrastała gotu kola.
W jej składzie znajdziemy witaminy A, C, E, K. Jest również zasobna w magnez, kwasy, saponiny, flawonoidy, związki poliacetylenowe. Surowiec zielarski to najczęściej nadziemna część rośliny, choć zdarza się również, że wykorzystuje się ją całą. Wąkrota azjatycka działa ochronnie na układ nerwowy, a także bardzo pozytywnie wpływa na skórę. Należy jednak uważać przy jej dawkowaniu, gdyż w nadmiarze jest szkodliwa.
Jakie właściwości ma gotu kola?
Tropikalna roślina zawiera w swoim składzie saponiny triterpenowe, takie jak:
- azjatykozyd,
- madekasozyd,
- centellozyd,
- bramozyd,
- braminozyd,
- tankunizyd,
- scefoleozyd,
- kwas azjatykowy,
- kwas bramikowy,
- kwas tankunikowy,
- kwas madekasowy,
- a także kwas centelikowy.
Znajdziemy w niej również witaminy:
- witaminę A,
- witaminę E,
- witaminę C,
- witaminę K.
Centella asiatica jest ponadto źródłem flawonoidów, którym zawdzięcza swoje działanie przeciwnowotworowe i odmładzające. Znajdziemy w niej także monoterpeny, seskwiterpeny, alaninę, związki poliacetylenowe, serynę.
Warto zaznaczyć, że poszczególne odmiany gotu koli mogą charakteryzować się innymi właściwościami. Dla przykładu wąkrota rosnąca w Chinach jest szczególnie bogata w madekasozyd i saponinę triterpenową, która jest pochodną kwasu madekasowego.
Na słonecznej Sri Lance rośnie Centella asiatica zasobna w centellozyd i kwas centelikowy. Odmiana, którą możemy spotkać w Afryce Południowej, a także na Madagaskarze posiada w swoim składzie kwas madekasowy i azjatykowy oraz azjatykozyd i madazjatykozyd. W Indiach możemy spotkać kilka odmian gotu koli, które różnią się między sobą składem:
- pierwsza zawiera przede wszystkim takie związki jak kwas madekasowy i azjatykowy oraz azjatykozyd i madazjatykozyd,
- druga jest zasobna w kwas indocetoikowy, trzecia azjatykozyd, bramozyd, braminozyd, kwas azjatykowy i bramikowy,
- w trzeciej pojawia się tankunizyd i kwas tankunikowy,
- czwarta posiada izotankunizyd i kwas izotankunizydowy.
Wpływ gotu kola na zdrowie
Centella asiatica charakteryzuje się silnym działaniem przeciwbakteryjnym i przeciwgrzybiczym. Jest ona od setek lat wykorzystywana przez medycynę naturalną, a lista dolegliwości, którym roślina ta może przeciwdziałać jest bardzo długa. Tropikalna gotu kola pozytywnie wpływa na mózg i cały układ nerwowy, co więcej pomaga w leczeniu wielu dolegliwości skórnych. Niekiedy stosuje się ją w chorobach układu pokarmowego. Jest ona skuteczna także w dolegliwościach układu moczowego.
Dotychczas przeprowadzone badania sugerują, że wąkrota azjatycka może być skuteczna w walce z niektórymi nowotworami.
Gotu kola dla sprawnego mózgu
Warto zwrócić szczególną uwagę w jaki sposób gotu kola wpływa na mózg. Jest ona adaptogenem, co sprawia, że może bardzo pomóc w zwiększeniu odporności organizmu na stres. Regularne przyjmowanie ekstraktów z tej rośliny zmniejsza napięcie nerwowe, co więcej jest w stanie poprawić pamięć i koncentrację.
Dotychczas przeprowadzane na zwierzętach badania sugerują, że już dwutygodniowa suplementacja wąkrotą azjatycką zwiększa szybkość uczenia się.
Tropikalna roślina jest w stanie skutecznie opóźnić procesy starzenia się mózgu (zwiększa między innymi liczbę połączeń między neuronami), dlatego jest zalecana osobom starszym, które jak najdłużej chciałyby cieszyć się sprawnością intelektualną. Po Centella asiatica dobrze jest sięgnąć po męczącym dniu, jako że zmniejsza ona zmęczenie psychiczne i fizyczne. Co więcej chroni ona neurony przed działaniem toksycznych substancji.
Wąkrota azjatycka w leczeniu dolegliwości skórnych
Pełna odżywczych substancji gotu kola wykazuje bardzo pozytywny wpływ na skórę, dzięki czemu często wykorzystuje się ją w kosmetyce.
Jest ona pomocna w leczeniu:
- łuszczycy,
- egzemy,
- bielactwa.
Roślina ta przyspiesza gojenie się ran, z pozytywnym skutkiem wykorzystuje się ją do zmniejszania widoczności blizn. Pomaga także w walce z rozstępami. Ze względu na właściwości przeciwgrzybicze warto jest wykorzystać ją w leczeniu i profilaktyce grzybicy skóry.
Zawiera ona duże ilości przeciwutleniaczy, dzięki którym jest w stanie spowolnić procesy starzenia się skóry. Osoby, które stosują kosmetyki z dodatkiem Centella asiatica, obserwują u siebie zmniejszenie widoczności zmarszczek, ujędrnienie skóry, ujednolicenie jej kolorytu. Co więcej stymuluje ona porost włosów. Jest to spowodowane faktem, że obecne w niej substancje aktywne stymulują syntezę kolagenu i elastyny.
Wszechstronna roślina pomoże także w redukcji opornego cellulitu u kobiet. Współcześnie jest coraz częściej stosowana jako dodatek do kosmetyków wyszczuplających i ujędrniających skórę.
Gotu kola na wzmocnienie odporności
Stosowanie wąkroty azjatyckiej przyniesie nam wiele korzyści w sezonie jesienno-zimowym, kiedy jesteśmy bardziej podatni na infekcje. Ta niezwykła roślina wzmacnia układ immunologiczny, w efekcie chorujemy rzadziej.
Choć dotychczas przeprowadzono jedynie badania na zwierzętach, istnieje duże prawdopodobieństwo, że gotu kola posiada również właściwości przeciwnowotworowe – ma być pomocna w leczeniu czerniaka i raka piersi.
Zastosowanie wąkroty azjatyckiej
Jeżeli rozważamy kurację gotu kola, pamiętajmy o odpowiednim jej dawkowaniu. Optymalna dawka jest zależna przede wszystkim od schorzenia, które chcemy leczyć. Największe, bo wynoszące 600 mg dziennie dawki zalecane są w profilaktyce choroby Alzheimera.
Ekstrakty z tropikalnej rośliny można stosować zarówno wewnętrznie, jak i zewnętrznie. Jeżeli zdecydujemy się na łykanie suplementów lub picie naparów, pamiętajmy, żeby ostatnią dawkę przyjąć około południa. Ze względu na właściwości pobudzające, może ona bowiem powodować problemy z zasypianiem.
Przeciwwskazania do stosowania gotu kola
Choć wąkrota azjatycka dla większości z nas jest całkowicie bezpieczna, nie zaleca się jej kobietom w ciąży i karmiącym piersią. Zrezygnować z niej powinny także cierpiący na padaczkę i osoby z niedociśnieniem.
Równocześnie należy pamiętać, że przekroczenie zalecanej dawki może spowodować efekty uboczne w postaci:
- nadmiernej senności,
- nudności,
- wysypki,
- zawrotów głowy,
- problemów z poruszaniem się,
- krwawień.
Czy wiesz, że:
- Wąkrota azjatycka nazywana jest niekiedy dziwem wodnym lub trawą tygrysią.
- Ajurweda wykorzystuje tę roślinę już od trzech tysięcy lat.
- Tradycyjna medycyna chińska uważa gotu kola za źródło długowieczności.
- Dobrej jakości preparaty z gotu kola zawierają przynajmniej dziesięć procent substancji aktywnych.
- Dawki około 100 mg nie są uważane za skuteczne.
- Kurację wąkrotą azjatycką można stosować równocześnie z suplementacją witaminami, kofeiną, karnityną, lecytyną, tauryną, kamforą czy aminokwasami.
