Chyba każdy z nas niejednokrotnie spotkał się z głogiem. Roślina ta powszechnie występuje w Polsce. Choć rośnie blisko, zazwyczaj nie zdajemy sobie sprawy z możliwości jej wykorzystania. Głóg nie jest jedynie krzewem ozdobnym, choć prezentuje się wyjątkowo okazale. Od setek lat jest on jednym z popularniejszych surowców zielarskich. Jakie właściwości posiada głóg? W przypadku jakich dolegliwości jest on szczególnie pomocny? Czy istnieją jakieś przeciwwskazania do jego stosowania?
Czym jest głóg?
Głóg (Crataegus) jest to roślina, którą botanicy zaliczają do rodziny różowatych. Ma on postać ciernistego drzewa lub krzewu, które od wieków występują na terenach Polski, a także całej Europy. Na całym świecie możemy spotkać kilkaset gatunków głogu. W Polsce najczęściej spotykamy się z głogiem dwuszyjkowym i jednoszyjkowym. Owoce głogu – niewielkie kulki czerwonej barwy – są jadalne, a oprócz tego wykazują właściwości lecznicze. Medycyna naturalna wykorzystuje również kwiaty tej rośliny. Jako, że Crataegus nie ma wysokich wymagań jeżeli chodzi o uprawę, można go spotkać w różnych miejscach – przy drogach, na łąkach, w parkach czy lasach. Roślina ta cechuje się bogactwem składników odżywczych – jest źródłem witaminy C, A, witamin z grupy B. Poza tym zawiera flawonoidy, olejki eteryczne, procyjaniny, garbniki, sole mineralne. Spożywanie przetworów z głogu jest polecane przede wszystkim osobom borykającym się z chorobami układu krążenia.
Czym charakteryzuje się głóg jednoszyjkowy?
Głóg jednoszyjkowy to liściaste drzewo o rozłożystej koronie, które osiąga osiem metrów wysokości. Ta odmiana charakteryzuje się niewielkimi, białymi kwiatami, zebranymi w baldachogrona, które posiadają intensywny, przyjemny zapach. We wrześniu pojawiają się czerwone owoce głogu jednoszyjkowego. Osiągają one 10 mm długości i 8 mm szerokości, mają jedną pestkę. Co ciekawe są one w stanie długo utrzymać się na drzewie. Głóg jednoszyjkowy wykorzystywany jest w celach ozdobnych, leczniczych, a z jego owoców produkuje się między innymi konfitury i nalewki.
Znamy kilka odmian głogu jednoszyjkowego. Najbardziej popularne to:
- ’Variegata’, której liście mają kolor kremowo-zielony,
- ’Flexuosa’ – niska, o wyjątkowo powyginanych pędach,
- ’Stricta’ o bardzo regularnym kształcie.
Charakterystyka głogu dwuszyjkowego
Z kolei głóg dwuszyjkowy ma postać pokrytego cierniami krzewu, którego wysokość nie przekracza zazwyczaj czterech metrów. Jego gałęzie odznaczają się wyjątkową elastycznością, są także bardzo splątane. Liście mają ciekawy, zmienny (w zależności od odmiany) kształt. Ten gatunek posiada białe lub różowe (głóg ozdobny) kwiaty, które pojawiają się w maju i są zapylane przez owady. Owoce głogu dwuszyjkowego mają maksymalnie 13 mm długości, a także dwie lub trzy pestki. Głóg dwuszyjkowy hoduje się w celach ozdobnych, jest on również ważnym surowcem leczniczym.
Ciekawsze odmiany głogu dwuszyjkowego to:
- ’Gireoudii’ – jego wiosenne przyrosty charakteryzują się różowo-zieloną barwą,
- ’Paul’s Scarlett’, która posiada duże ciemno-różowe kwiaty,
- ’Crimson Cloud’ również wydaje różowe kwiaty, dodatkowo można go łatwo formować.
Najważniejsze właściwości głogu
Crataegus zawiera duże ilości witaminy C, która wzmacnia odporność ludzkiego organizmu, witaminę A, odpowiedzialne za prawidłową pracę układu nerwowego witaminy z grupy B. Poza tym znajdziemy w nich pektyny, sole mineralne, saponiny, flawonoidy, nukleozydy, garbniki, związki purynowe, związki kumarynowe – między innymi fitosterole.
Kiedy warto sięgnąć po głóg?
Współcześnie bardzo dużo mówi się o pozytywnym wpływie głogu na układ krążenia. Warto spożywać go (oczywiście pod kontrolą lekarza) w przypadku takich dolegliwości jak:
- nadciśnienie,
- zaburzenia rytmu serca,
- choroba wieńcowa.
Ze względu na obecność witamin z grupy B, a także potasu i magnezu, głóg może łagodzić skutki stresu, pomagać w zwalczaniu bezsenności, nerwic, chorób wieku starczego. Roślina ta pomaga także w przypadku infekcji układu moczowego, bolesnych miesiączkach czy nerwobólach. Dzięki zawartości witaminy C znakomicie sprawdzi się on jako środek wzmacniający odporność. Crataegus ma silne właściwości antyoksydacyjne, będzie więc idealny w profilaktyce przeciwnowotworowej. Po głóg warto sięgnąć ponadto przy problemach układu pokarmowego – na przykład zaparciach.
Należy zdawać sobie sprawę, że głóg to surowiec zielarski, a nie lek, dlatego na efekty jego działania będziemy musieli poczekać. Nie będą one także tak spektakularne jak w przypadku silnych leków.
Kiedy lepiej zrezygnować z głogu?
Spożywanie głogu nie jest wskazane dla każdego. Powinny z niego zrezygnować kobiety w ciąży, kobiety karmiące, osoby uczulone na tę roślinę, a także ludzie cierpiący na niedociśnienie. Pamiętajmy również, żeby nie podejmować decyzji o przyjmowaniu głogu, kiedy bierzemy leki na serce. W takich wypadkach należy bezwzględnie skonsultować się z lekarzem.
Głóg – jak postępować z surowcem?
Do celów leczniczych wykorzystujemy zarówno kwiaty, jak i owoce głogu. Kwiaty zbieramy na przełomie maja i czerwca. Zebrany surowiec należy ususzyć. Ważne jest, żeby zrobić to w temperaturze około trzydziestu stopni. Wówczas będziemy mieć pewność, że zachowają swoje prozdrowotne właściwości.
Owoce głogu zbieramy we wrześniu. Muszą być one dojrzałe, koloru ciemnoczerwonego. Ważne jest, żeby owoce były twarde. Podobnie jak w przypadku kwiatów należy je suszyć w temperaturze trzydziestu stopni. Po pewnym czasie można ją zwiększyć do czterdziestu stopni. Suszenie powinno przebiegać możliwie jak najszybciej.
Ciekawostki związane z głogiem:
- Drewno głogu jest niekiedy wykorzystywane do wyrobów tokarskich.
- Wino z owoców głogu świetnie sprawdza się do kupażowania.
- Owoce głogu mogą posłużyć do wyrobu konfitur i nalewek.
- Głóg jest popularnym składnikiem mieszanek ziołowych.
- Inne nazwy głogu jednoszyjkowego to: głożyna, ciernie białe, jaworek, bodlak, bulimączka.
- W siedemnastym wieku głóg stał się lekiem powszechnie wykorzystywanym przy chorobach serca.
- Starożytni Grecy używali głogu między innymi do leczenia artretyzmu.
