Gastropareza jest schorzeniem układu pokarmowego, które najczęściej jest wynikiem innych poważnych chorób. Dotyczy ona częściej kobiet niż mężczyzn. Nie należy jej bagatelizować, gdyż nieleczona może mieć wyjątkowo nieprzyjemne konsekwencje. Jakie są przyczyny gastroparezy? W jaki sposób objawia się to schorzenie? Jak wygląda leczenie i dieta osoby cierpiącej na gastroparezę?
Co to jest gastropareza?
Mianem gastroparezy określamy zaburzenie funkcjonowania przewodu pokarmowego. Polega ona na opóźnieniu opróżniania żołądka. Dzieje się tak gdyż dochodzi do uszkodzenia nerwów, które mają wpływ na pracę mięśniówki tego narządu. W wyniku gastroparezy przesuwanie treści żołądkowej zostaje spowolnione, a niekiedy nawet zatrzymane. Efektem jest zaleganie pokarmu w żołądku, dochodzi również do rozciągnięcia jego ścian. Gastropareza może być efektem takich chorób jak niedoczynność tarczycy, choroba Parkinsona, toczeń rumieniowaty układowy. U części osób winne są niedokrwienie jelit, choroby wirusowe, czy stosowanie niektórych leków. Do typowych objawów gastroparezy zaliczamy nudności i wymioty, zgagę, wzdęcia, dyskomfort i bóle w nadbrzuszu. Leczenie tego schorzenia ma charakter farmakologiczny. Niezbędne jest również zastosowanie odpowiedniej diety.
Jakie są przyczyny gastroparezy?
Gastropareza może mieć wiele przyczyn. Często zdarza się, że jest ona efektem powikłań cukrzycy. Szacuje się, że nawet pięćdziesiąt procent wszystkich przypadków gastroparezy dotyczy osób, które od dłuższego czasu chorują na cukrzycę (dotyczy to zarówno cukrzycy insulinozależnej, jak i insulinoniezależnej). Regularnie powtarzające się epizody hiperglikemii i hipoglikemii, a także wahania poziomu insuliny we krwi przyspieszają rozwój neuropatii cukrzycowej (polega ona na uszkodzeniu nerwów, również tych odpowiedzialnych za motorykę żołądka).
Inne przyczyny schorzenia to choroba Parkinsona, toczeń rumieniowaty układowy, twardzina układowa, niedokrwienie jelit, mastocytoza układowa, zespoły paranowotworowe. Problemy z opróżnianiem żołądka mogą się pojawić również na skutek infekcji wirusowych (gdy dochodzi do zakażenie wirusami CMV, EBV, HHV-3, VZV ). U niektórych osób problemy zaczynają się na skutek zabiegów operacyjnych.
Winne mogą być także pewne rodzaje leków – leki przeciwcholinergiczne, które używane w leczeniu chorób układu oddechowego, np. POChP), analogi GLP-1, które wykorzystuje się w leczeniu cukrzycy, a także opioidy takie jak fentanyl, czy morfina.
Charakterystycznym jest, że uszkodzenie tkanki mięśniowej żołądka to problem głównie kobiet.
W jaki sposób objawia się gastropareza?
Jeżeli chodzi o objawy gastroparezy – są one na tyle niecharakterystyczne, że często schorzenie nie jest prawidłowo diagnozowane. Zdarza się, że lekarze mylą je z niestrawnością, wrzodami trawiennymi, refluksem żołądkowo-przełykowym, czy też zapaleniem błony śluzowej żołądka.
Do objawów występujących przy gastroparezie zaliczamy nudności i wymioty, zgagę, uczucie pełności w żołądku, częste odbijanie, wzdęcia, uczucie przelewania w żołądku, uczucie rozdęcia żołądka, uczucie bólu i dyskomfortu w nadbrzuszu.
W przypadku, gdy leczenie gastroparezy jest zaniedbane należy liczyć się z wystąpieniem niedożywienia, nadmiernej utraty masy ciała, a także ogólnego wyniszczenia organizmu.
Jak wygląda leczenie gastroparezy?
Żeby z sukcesem wyleczyć gastroparezę, konieczne jest jej prawidłowe zdiagnozowanie. To niestety jest dużym problemem. Badania diagnostyczne, które umożliwiają wykrycie gastroparezy to gastroskopia, endoskopia kapsułkowa, elektogastrografia, badanie RTG górnego odcinka przewodu pokarmowego (z zastosowaniem środka kontrastowego jakim jest baryt), manometria, testy wydechowe, scyntografia.
Leczenie gastroparezy polega na podawaniu choremu leków, a także stosowaniu odpowiedniej diety. Zazwyczaj konieczne jest podawanie leków prokinetycznych, które zwiększają kurczliwość mięśni żołądka, a tym samym ułatwiają wypróżnianie. Dodatkowym atutem tych leków jest fakt, że działają one przeciwwymiotnie (wymioty należą do częstszych objawów gastroparezy). W przypadku silnych bólów w nadbrzuszu choremu podaje się leki przeciwbólowe. Uzasadnione jest także podawanie leków zmniejszających wydzielanie kwasu solnego.
Jeżeli leczenie farmakologiczne nie przyniesie oczekiwanych efektów, może być konieczne zastosowanie inwazyjnego leczenia zabiegowego.
Choroba ta wymaga zastosowania specjalnej diety.
Dieta przy gastroparezie
Osobom cierpiącym na gastroparezę zaleca się stosowanie diety lekkostrawnej. Unikamy produktów zawierających duże ilości błonnika pokarmowego – jest on niewskazany, gdyż wydłuża proces trawienia. Z tych samych przyczyn konieczna jest rezygnacja z potraw tłustych (nie należy jednak całkowicie rezygnować z tłuszczu, gdyż jest on niezbędny do prawidłowego funkcjonowania ludzkiego organizmu). Należy unikać przejadania się. Ograniczenie do trzech większych posiłków dziennie może nasilić objawy choroby, dlatego wskazane jest spożywanie nawet sześciu małych posiłków dziennie.
Bardzo ważne jest nie tylko to co jemy, ale również jak jemy. Zaleca się, żeby jeść bardzo powoli i dokładnie przeżuwać każdy kęs.
Z menu należy wykluczyć warzywa strączkowe, a także pomarańcze czy grejpfruty.
Dieta osoby cierpiącej na gastroparezę powinna być możliwe bogata w witaminy i minerały. W sytuacji, gdy niemożliwe jest ich uzupełnienie jedynie przy pomocy diety, zaleca się wprowadzenie suplementacji.
Osoba cierpiąca na gastroparezę powinna zrezygnować z jedzenia żywności wysoko przetworzonej, picia alkoholu, a także palenia papierosów. Zaszkodzić mogą również gumy do żucia i napoje gazowane (dwutlenek węgla może dodatkowo rozciągać żołądek).
W skrajnie trudnych przypadkach koniecznością może okazać się żywienie dojelitowe lub pozajelitowe.
