Gałka muszkatołowa jest popularną przyprawą, którą dodaje się do zup, mięs, sosów, ciast, ryb, czy potraw z warzyw. Posiada ona unikalny smak i aromat, dzięki którym ciężko pomylić ją z innymi przyprawami. Pomimo, że gałka muszkatołowa jest powszechnie stosowana w Polsce, zazwyczaj nie zdajemy sobie sprawy z jej leczniczych właściwości. Jak gałka muszkatołowa wpływa na nasz organizm? Czy jej spożywanie niesie ze sobą jakieś skutki uboczne?
Czym jest gałka muszkatołowa?
Gałka muszkatołowa to nasiona drzewa o nazwie muszkatołowiec korzenny, który zaliczany jest do rodziny muszkatołowcowatych. Muszkatołowiec jest drzewem wiecznie zielonym, które w sprzyjających warunkach osiąga dziesięć metrów wysokości. Pochodzi ono z Wysp Korzennych stanowiących część Archipelagu Malajskiego. Pozyskiwana z niego gałka muszkatołowa od wieków wykorzystywana jest zarówno w kuchni, jak i medycynie naturalnej. Spożywanie niewielkich ilości tej przyprawy pozytywnie wpływa na funkcjonowanie układu pokarmowego. Jednocześnie w dużych ilościach ma ona działanie toksyczne – obecny w niej olejek eteryczny zawiera mirystycynę, która znana jest z właściwości halucynogennych.
Jakie właściwości ma gałka muszkatołowa?
W nasionach muszkatołowca korzennego znajdziemy pewne ilości witamin, minerałów i nienasyconych kwasów tłuszczowych. Przyprawy tej używamy jednak w minimalnych ilościach, dlatego nie są one w stanie zaspokoić zapotrzebowania naszego organizmu. Zawiera ona ponadto garbniki, eugenol, substancje gorzkie i substancje tłuste.
Charakterystycznym składnikiem gałki muszkatołowej jest mirystycyna będąca składnikiem olejku eterycznego odpowiedzialnego za unikalny zapach przyprawy. Mirystycyna jest organicznym związkiem chemicznym wykazującym działanie psychoaktywne. Do wywołania halucynacji potrzeba znacznie większych ilości gałki muszkatołowej niż używamy w kuchni – konieczne jest spożycie od 6 g do 30 g przyprawy.
Objawy przedawkowania gałki muszkatołowej zazwyczaj pojawiają się po trzech godzinach od jej spożycia, powinny natomiast ustąpić po dwudziestu czterech godzinach. Powoduje ona:
- uczucie niepokoju,
- osoba znajdująca się pod jej wpływem ma uczucie oderwania od rzeczywistości,
- śni na jawie,
- wpada w euforię,
- odczuwa suchość w ustach,
- senność,
- omdlenia,
- silne zmęczenie, które wywołane jest obniżeniem ciśnienia krwi.
Efekty spożycia dużej dawki gałki muszkatołowej są zbliżone do efektów towarzyszących paleniem marihuany.
Duże ilości gałki muszkatołowej są niebezpieczne dla zdrowia. Mogą wywołać nawet raka wątroby.
Gałka muszkatołowa jako afrodyzjak
Już niewielka ilość gałki muszkatołowej powoduje przekrwienie narządów płciowych, dlatego jest ona uznawana za afrodyzjak. Efekt pobudzający obserwuje się zarówno u mężczyzn, jak i u kobiet.
Gałka muszkatołowa na odchudzanie
Dodawanie gałki muszkatołowej do potraw rekomendowane jest osobom odchudzającym się. Przyprawa ta stymuluje wydzielanie soku żołądkowego, dzięki czemu poprawia trawienie. Przyprawa łagodzi także nudności, zwalcza wzdęcia i zaparcia, ponadto działa moczopędnie. Dzięki jej dodatkowi nasz organizm lepiej radzi sobie nawet z ciężkostrawnymi potrawami. Co więcej posiada ona właściwości hamujące apetyt.
Inne prozdrowotne zastosowania gałki muszkatołowej
W skład gałki muszkatołowej wchodzi eugenol – organiczny związek chemiczny z grupy terpenów, który posiada właściwości znieczulające, przeciwzapalne i odkażające. Dzięki niemu gałka muszkatołowa może zmniejszać ryzyko zachorowania na wrzody żołądka.
Gałka muszkatołowa ma silne działanie przeciwzakrzepowe – jej obecność zapobiega powstawaniu zakrzepów.
Stosowana zewnętrznie działa przeciwbólowo. Łagodzi między innymi objawy reumatoidalnego zapalenia stawów.
Przeciwwskazania do stosowania gałki muszkatołowej
Gałka muszkatołowa (podobnie jak wiele innych występujących w przyrodzie substancji) w niewielkich ilościach wykazuje pozytywny wpływ na zdrowie, w nadmiarze jest jednak niebezpieczna. Jej przedawkowanie może prowadzić do wystąpienia halucynacji.
Przeciwwskazaniem do jej spożywania jest alergia na pyłki roślin zielnych. Jej nadmierne spożycie może wywołać zapalenie jelita cienkiego.
Gałka muszkatołowa używana była jako środek wywołujący poronienie we wczesnym etapie ciąży. Z tego względu jej spożywanie powinny ograniczyć kobiety spodziewające się dziecka. Z drugiej strony dodatnie szczypty gałki muszkatołowej do potrawy nie powinno nikomu zaszkodzić.
Zastosowanie gałki muszkatołowej w kuchni
Współcześnie w sklepach możemy dostać gałkę muszkatołową w całości (należy zetrzeć ją na tarce), jak i mieloną. Sproszkowana gałka muszkatołowa bardzo szybko wietrzeje, dlatego jeśli zależy nam na przedłużeniu jej trwałości – należy przechowywać ją w szczelnie zamkniętych pojemnikach. Gałka muszkatołowa zachowa najsilniejszy aromat, jeżeli zetrzemy ją na tarce i dodamy do potrawy w ostatniej chwili.
Przyprawa ta znajduje wiele zastosowań w kuchni. Idealnie komponuje się z mięsem, serami, rybami, roślinami strączkowymi, a także ziemniakami. Bardzo dobrze pasuje także do dań słodkich takich jak na przykład piernik, budyń czy ciasta na bazie jabłek. Niekiedy dodaje się ją do kompotów, czy napojów alkoholowych.
Ciekawostki dotyczące gałki muszkatołowej:
- Gałka muszkatołowa uchodzi za jedną z najstarszych przypraw – stanowiła ważny składnik kuchni starożytnych Egipcjan.
- Do Europy gałkę muszkatołową sprowadzili arabscy kupcy.
- Do XVI wieku Europejczycy uważali, że gałka muszkatołowa jest orzechem.
- Wzmiankę o gałce muszkatołowej znajdziemy w zapiskach chrześcijańskiego lekarza Aetiusa z Amidy. Stanowiła ona jeden ze składników kompozycji zapachowej, której zadaniem było odstraszanie insektów.
