Fosfor jest minerałem, bez którego nie ma mowy o prawidłowym funkcjonowaniu ludzkiego organizmu. Za co odpowiedzialny jest fosfor? Jakie są efekty jego niedoboru lub nadmiaru? Jakie produkty zawierają największe ilości tego pierwiastka?
Czym jest fosfor?
Fosfor jest to pierwiastek chemiczny, który nie rozpuszcza się w wodzie, natomiast doskonale rozpuszcza się w dwusiarczku węgla. Temperatura topnienia fosforu to 44 stopnie, natomiast temperatura wrzenia to 277 stopni Celsjusza. Fosfor ma duże znaczenie biologiczne, gdyż jest niezbędny do funkcjonowania każdej komórki naszego ciała. Osiemdziesiąt pięć procent fosforu obecnego w ludzkim organizmie znajduje się w kościach i zębach. Dodatkowo jest on obecny w kwasach nukleinowych – DNA i RNA, które tworzą kod genetyczny. Pierwiastek ten jest nam potrzebny również do przewodzenia impulsów nerwowych, jest on ważny także dla utrzymania równowagi kwasowo-zasadowej w organizmie. Zarówno niedobór, jak i nadmiar fosforu jest niebezpieczny dla człowieka. Zapotrzebowanie na niego jest zależne między innymi od płci i wieku.
Właściwości fosforu
Fosfor jest nam niezbędny do budowy kości, mięśni, a także tkanek. Szczególnie duże zapotrzebowanie na ten pierwiastek jest charakterystyczne dla młodych ludzi w okresie intensywnego wzrostu, choć jest on potrzebny także ludziom dorosłym. Fosfor pełni ważną rolę w procesach przemiany materii, wspomaga namnażanie się komórek, a także przyczynia się do zachowania równowagi kwasowo-zasadowej w organizmie.
Jakie produkty zawierają największe ilości fosforu?
Zaspokojenie dziennego zapotrzebowania organizmu na fosfor nie jest trudne, gdyż pierwiastek ten obecny jest w wielu produktach spożywczych. Szczególnie duże jego ilości występują w:
- mięsie,
- podrobach,
- rybach.
Jest on obecny również w:
- żółtkach jaj,
- serach podpuszczkowych,
- pieczywie pełnoziarnistym,
- razowym makaronie,
- nasionach roślin strączkowych takich jak fasola, soczewica, ciecierzyca, zielony groszek.
Pewne ilości fosforu można znaleźć także w wyrobach cukierniczych, coca coli czy wędlinach.
Skutki niedoboru fosforu
W sytuacji, kiedy nie dostarczamy naszemu organizmowi optymalnej ilości fosforu, możemy zaobserwować osłabienie kości i mięśni, spadek odporności, a w skrajnych wypadkach może dojść nawet do krzywicy.
Kiedy w naszej diecie długotrwale brakuje fosforu czujemy się osłabieni, bolą nas mięśnie i kości. Inne objawy to:
- zaburzenia oddychania,
- nudności i wymioty,
- mniej lub bardziej poważne dolegliwości układu nerwowego – uczucie dezorientacji, drgawki, zaburzenia świadomości.
Warto podkreślić, że współcześnie niedobory fosforu zdarzają się stosunkowo rzadko. Ich przyczyną mogą być skrajnie uboga dieta, zaburzenia wchłaniania lub choroba alkoholowa.
Co się stanie, kiedy przedawkujemy fosfor?
W przypadku nadmiaru fosforu w organizmie może dojść do zwapnienia tkanek miękkich, porowatości kości, poważnych zaburzeń układu nerwowego – nawet schizofrenii czy autyzmu.
Warto przyjrzeć się roli fosforu we wchłanianiu innych związków mineralnych. Jeżeli dostarczamy podobne ilości fosforu i wapnia – fosfor będzie wspomagał wchłanianie wapnia. W przypadku, gdy ilość fosforu znacznie przewyższa ilość wapnia, stanie się odwrotnie – fosfor przyczyni się do wypłukiwania wapnia z organizmu, co wiąże się z poważnymi konsekwencjami zdrowotnymi.
Zbyt duża ilość fosforu może przeszkadzać też przy wchłanianiu innych minerałów, między innymi:
- magnezu,
- cynku,
- żelaza,
- czy miedzi.
Do przedawkowania nie dojdzie, jeżeli fosfor będzie pochodził z produktów spożywczych. Znacznie bardziej niebezpieczne jest przyjmowanie syntetycznych suplementów diety zawierających ten pierwiastek.
