Mąka jest jednym z podstawowych produktów w polskiej kuchni. Służy nam ona do wyrobu chleba, ciast, naleśników, pierogów, czy różnego rodzaju placków. Większość osób sięga po mąkę białą, nie zastanawiając się nawet czy nie da się jej zastąpić zdrowszym odpowiednikiem – mąką pełnoziarnistą. Jak na nasze zdrowie wpływa mąka zwykła, a jak pełnoziarnista?
Co musisz wiedzieć o białej mące?
Większość z nas odruchowo sięga po białą mąkę. Używamy jej z przyzwyczajenia, nie zadając sobie nawet pytania o jej właściwości odżywcze.
Mąka biała może być produkowana z różnych zbóż – żyta, pszenicy, owsa, prosa, a nawet ryżu. Cechą charakterystyczną wszystkich rodzajów białej mąki jest to, że zboże użyte do jej produkcji zostało dokładnie oczyszczone. Niestety to zewnętrzne części ziaren zawierają najwięcej składników odżywczych. Biała mąka to przede wszystkim skrobia, niewielkie ilości witamin i błonnika. Taka mąka jest lekka, idealnie nadaje się do wyrobu ciast i słodyczy. Nie posiada ona jednak żadnych walorów odżywczych. Ponadto ma negatywny wpływ na procesy trawienne. Z tego względu nie powinna być podstawą naszej diety.
W pełni oczyszczona mąka nie jest najlepszym wyborem również dla osób odchudzających się. W 100 g znajdziemy około 360 kcal. Dodatkowo będą to puste kalorie.
Co powinniśmy wiedzieć o mące pełnoziarnistej?
Mąka pełnoziarnista to mąka, która nie została oczyszczona, co oznacza, że zawiera duże ilości błonnika. Współcześnie w sklepach możemy kupić mąkę pełnoziarnistą pszenną (nazywaną także razową), a także żytnią.
Dzięki obecności błonnika mąka pełnoziarnista wspiera procesy trawienia, oczyszcza organizm z toksyn, a także zapewnia nam długotrwałe uczucie sytości, co jest szczególnie istotne dla osób odchudzających się. Nieoczyszczona mąka zawiera nieco mniej kalorii niż mąka biała, choć trzeba przyznać, że nie są to różnice znaczące. W 100 g znajdziemy około 350 kcal.
Kolejnym atutem mąki pełnoziarnistej jest zawartość cennych dla zdrowia witamin i minerałów. Jest ona szczególnie bogata w witaminy B1 i B2, a także żelazo, cynk, fosfor i magnez.
Witamina B1 (znana powszechnie także jako tiamina) powinna znaleźć się w naszej diecie, gdyż reguluje pracę układu nerwowego i układu sercowo-naczyniowego. Co ciekawe jest ona również antyoksydantem – usuwa z organizmu wolne rodniki, a także spowalnia procesy starzenia się.
Witamina B2, nazywana także ryboflawiną jest nam potrzebna między innymi do tego, żeby nasz układ nerwowy i odpornościowy funkcjonowały prawidłowo. Witamina B2 może chronić przed migrenami, a wspólnie z witaminą A jest odpowiedzialna za dobry stan błon śluzowych.
Zawarty w mące pełnoziarnistej cynk pełni wiele ważnych funkcji w naszym organizmie. Wspiera on układ odpornościowy sprawiając, że rzadziej się przeziębiamy. Chroni także przed chorobami z autoagresji. Cenny cynk ma ważny wpływ na układ nerwowy – jego obecność zmniejsza ryzyko zachorowania na depresję, zapobiega demencji starczej, pomaga w leczeniu schizofrenii. Cynk wzmacnia nasze kości, ma bardzo pozytywny wpływ na kondycję skóry. Jest ponadto silnym antyoksydantem.
Żelazo jest nam potrzebne do produkcji czerwonych krwinek, prawidłowej pracy mięśni, detoksykacji organizmu. Żelazo pozytywnie wpływa na odporność naszego organizmu, reguluje też pracę układu nerwowego. Zaletą żelaza obecnego w mące pełnoziarnistej jest fakt, że organizm przyswaja je znacznie lepiej niż z suplementów diety.
Fosfor z kolei jest bardzo ważny dla silnych kości i zdrowych zębów. Jego kolejną funkcją jest wspieranie układu nerwowego. Fosfor pomaga również w utrzymaniu równowagi kwasowo-zasadowej w naszym organizmie.
Jaką mąkę wybrać?
Obecnie w sklepach znajdziemy ogromny wybór mąki – zarówno żytniej jak i pszennej. Posiadają one oznaczenia, których odczytywania powinniśmy się nauczyć. W ten sposób szybko znajdziemy mąkę najbardziej odpowiednią dla naszych potrzeb.
Klasyfikacja mąki pszennej:
- typ 450 – jest to mąka tortowa, która nadaje się do półkruchych wypieków i biszkoptów,
- typ 500 – mąka krupczatka. Wykonamy przy jej pomocy makarony, ciasta kruche i babki.
- typ 500 – bardzo popularna mąka poznańska. Będzie odpowiednia na pierogi. Zrobimy z niej także makarony, pizzę, zasmażki i różnego rodzaju kluski.
- typ 500 – mąka wrocławska stosowana jest najczęściej do wypieków drożdżowych, naleśników, sosów, a także makaronów.
- typ 550 – to mąka luksusowa, którą poleca się szczególnie na wypieki drożdżowe i zasmażki.
- typ 650 – to tzw. mąka bułkowa, która jak sama nazwa sugeruje wykorzystywana jest do wypieku bułek, chałek, ale również ciast drożdżowych. Sprawdzi się też do zagęszczania sosów.
- typ 750, 850 – z tych rodzajów mąki upieczemy chleb, a także ciasto na pizzę.
- typ 1400 – mąka sitkowa – służy ona przede wszystkim do wypieku chleba.
- typ 1850 – mąka graham – jest ona pełnoziarnista, bogata w błonnik i otręby. Będzie odpowiednia do wypieku zdrowego chleba.
- typ 2000 – mąka razowa – którą wykorzystuje się przede wszystkim do wypieku pełnoziarnistego pieczywa.
- typ 3000 – czyli tak zwana mąka z pełnego przemiału.
Klasyfikacja mąki żytniej:
- typ 580 – upieczemy z niej jasny chleb żytni, makaron, wszelkiego rodzaju bułki.
- typ 650 – wyjdzie z niej apetyczny jasny chleb żytni, chleb mieszany, a także bułka.
- typ 800 – produkuje się z niej przede wszystkim chleb żytni, chleb mieszany, i aromatyczne pierniki.
- typ 950 – dobry wybór na ciemniejsze pieczywo, czy chleby razowe.
- typ 1400 – mąka sitkowa, z której piecze się dobrej jakości chleb razowy.
- typ 1850 – mąka starogardzka odpowiednia do wypieków chlebów razowych.
- typ 2000 – to mąka razowa.