Choroby psychiczne są wynikiem zaburzeń pracy mózgu. Choć nie jesteśmy wstanie wyleczyć ich wszystkich za pomocą diety, nie warto bagatelizować jej znaczenia dla kondycji chorego. W niektórych wypadkach odpowiednio skomponowana dieta jest w stanie złagodzić lub wyeliminować objawy choroby. Jak wyglądają zalecenia dietetyczne w przypadku chorób psychicznych?
Choroby psychiczne – charakterystyka
We współczesnym społeczeństwie wciąż funkcjonuje wiele stereotypów dotyczących chorób psychicznych, które stygmatyzują zarówno chorego, jak i jego rodzinę. Choć wyróżniamy wiele chorób psychicznych, można je scharakteryzować jako dolegliwości, które utrudniają lub całkowicie uniemożliwiają człowiekowi normalne funkcjonowanie, a to z powodu zaburzonego postrzegania otaczającego świata.
Współcześnie najpopularniejszymi chorobami psychicznymi są:
- depresja,
- schizofrenia,
- choroba afektywna dwubiegunowa,
- nerwice,
- zaburzenia lękowe,
- zaburzenia osobowości i odżywiania.
Objawy poszczególnych chorób znacząco różnią się między sobą, zawsze jednak wywołują cierpienie chorego i jego otoczenia.
Jedzenie, które leczy zaburzenia psychiczne – czy to możliwe?
Ludzie, którzy przez dłuższy czas odżywiali się nieprawidłowo z pewnością zaobserwowali negatywne efekty między innymi w postaci pogorszonego samopoczucia. Kiedy nasza dieta nie zaspokaja zapotrzebowania organizmu na niektóre niezbędne witaminy i minerały często:
- czujemy się rozdrażnieni,
- nie możemy się skoncentrować,
- nierzadko mamy problemy z zasypianiem i pamięcią.
Negatywne objawy psychiczne wynikają z faktu, że ludzki mózg jest połączony z jelitami (łącznikiem jest tu nerw błędny wchodzący w skład osi jelitowo mózgowej).
Istnieją badania, które potwierdzają, że depresji towarzyszy schorzenie zwane przepuszczalnością ścian jelit. Choć depresja uznawana jest za chorobę psychiczną, towarzyszy jej reakcja zapalna całego organizmu. Z tego względu osoby cierpiące na depresję często chorują na reumatyzm, chorobę wieńcową, u niektórych stwierdza się stwardnienie rozsiane, a także infekcje HIV.
Długotrwałe stosowanie ubogiej w substancje odżywcze diety może doprowadzić do niedoborów przekaźników takich jak:
- serotonina,
- dopamina,
- a także noradrenalina.
Co jeść, żeby zmniejszyć ryzyko wystąpienia chorób psychicznych lub zminimalizować ich objawy?
Szczegółowy jadłospis dla osoby cierpiącej na różnego rodzaju zaburzenia psychiczne powinien być dostosowany do jakości i przebiegu choroby.
Niezależnie od wszystkiego w menu muszą znaleźć się potrawy zawierające składniki niezbędne do prawidłowego funkcjonowania układu nerwowego. Dieta powinna zawierać produkty bogate w witaminy z grupy B – znajdziemy je w:
- pełnoziarnistym pieczywie,
- pestkach i orzechach,
- roślinach strączkowych,
- jajkach,
- nabiale,
- drobiu,
- rybach,
- wątróbce,
- ciemnozielonych warzywach liściastych,
- kaszach,
- czy płatkach owsianych.
Bardzo pozytywny wpływ na funkcjonowanie mózgu mają nienasycone kwasy tłuszczowe omega-3 i omega-6, a także cholina. Składniki te znajdziemy w:
- jajkach,
- pestkach słonecznika,
- tłustych morskich rybach.
Szczególną ostrożność powinny zachować osoby stosujące dietę wegańską, która nie pokrywa zapotrzebowania organizmu na witaminę B12. Długotrwałe niedobory tej witaminy mogą być przyczyną stanów depresyjnych, nerwic, niepokoju, hipomanii – czyli nadmiernie podwyższonego nastroju, problemów z pamięcią, demencji, zaburzeń psychotycznych, a nawet zaburzeń osobowości. Osoby, które zdają sobie sprawę, że ich dieta nie pokrywa zapotrzebowania na kluczowe składniki, powinny wprowadzić ich suplementację.
W diecie przeciwdziałającej chorobom psychicznym nie może zabraknąć tryptofanu. Jest on aminokwasem będącym prekursorem serotoniny i tryptoaminy. Jego niedobór jest w wielu wypadkach przyczyną nawrotów epizodów depresyjnych. Tryptofanu należy szukać w ziarnach zbóż, żelatynie, warto rozważyć także jego suplementację.
Dietetycy odpowiedzialni za układanie diety dla chorych psychicznie powinni pamiętać o tym, żeby uwzględnić przy tym wszystkie leki przyjmowane przez chorego. Jeżeli chory przyjmuje inhibitory monoaminoksydazy, z jego menu powinno się wykluczyć żywność zawierającą tyraminę, czyli takie produkty jak śledzie, piwo, banany, czy żółte sery.
W sytuacji, kiedy chory przyjmuje lit, bardzo ważne jest ograniczenie produktów zawierających małą ilość sodu, ważne jest również zrezygnowanie z kofeiny.
Przyjmowanie neuroleptyków często powoduje przyrost masy ciała, co wiąże się z wieloma negatywnymi konsekwencjami natury zdrowotnej, psychicznej i społecznej. W takich wypadkach dieta powinna zawierać ograniczoną ilość kalorii (przy jednoczesnym pokryciu zapotrzebowania na wszystkie składniki odżywcze).
