Przyczyn chronicznego zmęczenia może być bardzo wiele. Dolegliwość ta dotyka też dużą część społeczeństwa. Jeżeli bardzo ciężko pracujemy i nie zapewniamy naszemu organizmowi wystarczającej ilości snu – pomoże nam jedynie zmiana stylu życia. Niekiedy zdarza się jednak, że śpimy ponad osiem godzin na dobę, w ciągu dnia nie forsujemy się, a i tak cały czas jesteśmy zmęczeni. Co robić w takiej sytuacji?
Jaka jest przyczyna naszego zmęczenia?
Chroniczne zmęczenie nie jest stanem normalnym i należy z nim walczyć. Kiedy cały czas zamykają się nam oczy, jakość naszego życia pogarsza się. Jesteśmy mało wydajni w pracy, nie jesteśmy w stanie poświęcić wystarczającej uwagi swojej rodzinie i przyjaciołom, o wygospodarowaniu czasu na hobby nawet nie wspominamy.
Przyczyn ciągłego zmęczenia może być wiele. Często jest ono jedynie objawem bardziej poważnych dolegliwości, takich jak na przykład:
- niedoczynność tarczycy,
- grzybica,
- choroby pasożytnicze,
- czy choroby serca.
Jeżeli przez dłuższy czas codziennie brakuje nam energii, powinniśmy udać się do lekarza.
Co ciekawe przyczyną chronicznego zmęczenia może być stres. Stres jest nam potrzebny, bez niego nie przetrwalibyśmy jako gatunek. Niestety często bywa, że ewolucyjne mechanizmy nas zawodzą. Kiedy nasi przodkowie znajdowali się w sytuacji zagrażającej życiu – przykładowo nie mieli pożywienia lub wpadli do jaskini, z której nie mogli znaleźć wyjścia, ich organizm robił wszystko, żeby przetrwali jak najdłużej do momentu zmiany warunków zewnętrznych lub nadejścia pomocy.
Stawali się senni i przesypiali większość dnia. W wielu wypadkach dzięki tym mechanizmom udało się im przeżyć. Niestety współcześnie bardzo silny stres wywołują w nas sytuacje, które wcale nie zagrażają naszemu życiu. Ludzki organizm reaguje jednak dokładnie w ten sam sposób jak tysiące lat temu – stajemy się senni. W takich sytuacji najlepszym wyjściem jest podjęcie walki ze stresem.
Poziom energii może być zależny od pory roku. Wielu ludzi wiosną i latem tryska energią, natomiast zimą i jesienią ma ochotę przesypiać całe dnie. Jest to związane z brakiem słońca i temperaturą za oknem.
Bywa jednak, że zmęczenie jest wynikiem błędów w odżywianiu. Wiele osób w celu obudzenia się i podniesienia poziomu energii sięga po kawę i napoje energetyczne. Niewielkie ilości kofeiny rzeczywiście działają pobudzająco, jednak tylko przez krótki czas. Kiedy spożyjemy jej więcej, możemy liczyć się z efektem odwrotnym. Ospałość pojawia się również wtedy, kiedy w naszej diecie brakuje niezbędnych witamin i minerałów.
Błędy żywieniowe, które powodują zmęczenie
Niezdrowa dieta ma ogromny wpływ na nasz poziom energii. Jeżeli spożywamy dużo żywności przetworzonej, która jest uboga w witaminy i minerały, nie dostarcza nam również błonnika, prawdopodobnie szybko odbije się to na naszym zdrowiu i samopoczuciu.
Ciągła senność może być sygnałem, że brakuje nam witamin z grupy B. Są one bardzo ważne dla prawidłowej pracy układu nerwowego. Dzięki nim nasz mózg pracuje wydajniej, mamy także dobrą pamięć i możemy przez dłuższy czas skupić się na jednym zagadnieniu. Istotne dla zwiększenia poziomu energii są również witaminy C i E.
Zmęczenie może być wywołane niedoborami minerałów w naszej diecie. Przeciwdziałać apatii mogą zwłaszcza:
- selen,
- żelazo,
- cynk,
- bor,
- i magnez.
Należy mieć świadomość, że suplementacja witamin i minerałów nie przyniesie tak dobrych efektów jak różnorodna dieta. Przede wszystkim składniki odżywcze zawarte w tabletkach wchłaniają się znacznie gorzej niż te obecne w żywności. Co więcej suplementy mogą zawierać chemiczne dodatki, które w dłuższej perspektywie czasu mogą nam zaszkodzić.
Jak skomponować dietę, która uchroni nas przed zmęczeniem
Jeżeli przyczyną naszego zmęczenia jest niewłaściwa dieta, jedynym rozwiązaniem jest modyfikacja jadłospisu. Odpowiednia dieta okaże się pomocna również wtedy, kiedy cierpimy z powodu innych dolegliwości lub po prostu brakuje nam słońca.
Podstawą energetycznego menu powinny być warzywa i owoce. Zawierają one duże ilości witamin, szczególnie witaminy C. Są ponadto bogate w związki mineralne i błonnik. Warzywa i owoce są również źródłem antyoksydantów, które wymiatają z naszego organizmu wolne rodniki. Już po tygodniu jedzenia większej ich ilości zaobserwujemy pozytywne efekty. Najzdrowsze są owoce i warzywa surowe (z pewnymi wyjątkami). Długotrwała obróbka termiczna sprawia, że tracą one większość cennych substancji, podnosi się również ich indeks glikemiczny.
Słodkie owoce będą bardzo dobrą alternatywą dla słodyczy. Nie należy jednak spożywać ich bez umiaru, gdyż zawierają duże ilości cukru.
Dobrze zbilansowana dieta powinna zawierać produkty pełnoziarniste. Są one bogate w:
- witaminy z grupy B,
- błonnik,
- a także ważne dla organizmu minerały.
Już samo zamienienie chleba białego na pełnoziarnisty sprawi, że przez dłuższy czas będziemy mieć uczucie sytości. Dzięki takiemu pieczywu poziom cukru w naszej krwi będzie względnie stały. Jest to bardzo ważne, gdyż gwałtowne zmiany poziomu cukru we krwi sprawiają, że czujemy się zmęczeni i rozdrażnieni.
Dzięki obecności żelaza nasze serce i mózg funkcjonują prawidłowo. Jego niedobór może skutkować brakiem energii i sennością. Duże ilości żelaza znajdziemy w:
- wątróbce,
- czerwonym mięsie,
- zielonych warzywach liściastych,
- algach (na przykład chlorelli i spirulinie).
Zawierają je także:
- warzywa strączkowe,
- orzechy,
- suszone owoce,
- kakao.
Przed ciągłym uczuciem zmęczenie i otępienia uchroni nas również selen. Jest on obecny w rybach, owocach morza, a także orzechach – szczególnie duże ilości tego pierwiastka obecne są w orzechach brazylijskich.
Ważne są dla nas produkty bogate w kwasy omega-3, które działają przeciwzapalnie, wspierają pracę układu immunologicznego. Z tego względu w naszym menu powinny znaleźć się:
- tłuste ryby morskie,
- awokado,
- siemię lniane,
- migdały,
- czy olej lniany.
Eliminacja produktów, które nam szkodzą i zastąpienie ich zdrową żywnością jest dla nas kluczowe. Nie powinniśmy jednak zapominać również o sposobie jedzenia. Warto jeść o stałych godzinach. Lepiej zjeść pięć mniejszych posiłków, niż dwa duże. Należy także unikać jedzenia bezpośrednio przed pójściem spać. Jest to niezdrowa praktyka, która skutecznie utrudni nam zasypianie, a problemy ze snem w nocy sprawią, że przez cały dzień będziemy odczuwać zmęczenie.
Woda źródłem energii
Jeżeli nasz organizm nie będzie prawidłowo nawodniony, niezależnie od tego co zjemy, nie będziemy mieli energii. Najlepiej jest pić niegazowaną wodę mineralną. Od czasu do czasu można pozwolić sobie na zieloną herbatę, yerba mate, a w ostateczności czarną kawę. Dostarczają one kofeiny, a jednocześnie są bezpieczniejsze dla zdrowia niż popularne napoje energetyczne.
Kiedy sięgamy po napoje z kofeiną, pamiętajmy, żeby zachować umiar. Nadmiar tej substancji działa na nas niekorzystnie. Zbyt duża ilość kawy nie tylko nie postawi nas na nogi, ale sprawi, że będziemy zmęczeni, rozdrażnieni, pogorszy się nasza pamięć, w skrajnych wypadkach możemy doświadczyć także ataków lękowych i zaburzeń rytmu serca.
