Daktyle (szczególnie suszone) cieszą się w Polsce dużą popularnością. Dostarczają nam one cukrów prostych, a także witamin i minerałów, dzięki czemu są znakomitą alternatywą dla konwencjonalnych słodyczy? Co powinniśmy wiedzieć o daktylach? W jaki sposób wpływają one na nasz organizm?
Czym są daktyle?
Daktyle są to owoce rośliny o nazwie daktylowiec właściwy (nazywany również daktylowym drzewem, czy palmą daktylową), która zaliczana jest do rodziny arekowatych. Palma daktylowa w sprzyjających warunkach może osiągnąć nawet 25 metrów wysokości. Jest ona pokryta brązową kłodziną, która ma tendencję do zwężania się ku górze. Na jej szczycie znajduje się pióropusz liści. Sztywne, pierzaste liście dorastają do długości 3 metrów. Kwiaty (żeńskie i męskie) daktylowca właściwego są drobne i niepozorne. Owoce to osiągające do siedmiu centymetrów długości pestkowce popularnie nazywane daktylami. Mają one barwę czerwono-żółtą i zawierają podłużne, brązowe nasiono. Daktyle charakteryzują się stosunkowo niewielką ilością wody, gdyż pozostają na drzewie do wyschnięcia. Są one bardzo zdrowe – w ich składzie znajdują się witaminy, minerały, a także duże ilości przeciwutleniaczy. Wyróżniamy dwa rodzaje daktyli: twarde i miękkie. Daktylowe drzewo w stanie dzikim praktycznie nie występuje. Uprawia się je w regionach suchych i półsuchych.
Daktyle – skład
Daktyle są owocami o bardzo bogatym składzie. Na początku należy jednak podkreślić, że wyróżniamy dwa rodzaje tych owoców: daktyle miękkie i daktyle twarde. Z miękkich daktyli wyciska się sok (nazywany miodem palmowym), który służy do produkcji chleba daktylowego. Z kolei daktyle twarde zawierają pokaźne ilości skrobi, dzięki czemu mogą być mielone na mąkę (mąka daktylowa z dodatkiem mąki jęczmiennej służy do wypieku chleba pustyni).
Wartości odżywcze daktyli mogą być bardzo zróżnicowane – są uzależnione między innymi od konkretnej odmiany tych owoców.
Daktyle zawierają duże ilości błonnika, witamin z grupy B, witaminy A i C. Dostarczają nam również dużych ilości związków mineralnych: wapnia, potasu, czy magnezu. Słodkie owoce są bardzo dobrym źródłem przeciwutleniaczy, aminokwasów i salicylanów (związków, które działają przeciwzapalnie i przeciwbólowo).
100 g świeżych daktyli to około 75% węglowodanów, 8% błonnika, 2.45 g białka i znikome ilości tłuszczów. Skład suszonych daktyli jest bardzo zbliżony do składu owoców świeżych.
Daktyle wpływ na zdrowie
Daktyle (zarówno świeże, jak i suszone) mają pozytywny wpływ na nasze zdrowie. Ich regularne spożywanie polecane jest przy chorobach układu sercowo-naczyniowego (a także w ich profilaktyce). Dzięki zawartości salicylanów daktyle posiadają działanie przeciwzapalne i przeciwzakrzepowe (działają w taki sposób jak polopiryna, aspiryna i inne leki zawierające w swoim składzie kwas acetylosalicylowy, z jedną różnicą – nie wywołują efektów ubocznych). Istnieją badania dowodzące, że daktyle obniżają poziom złego cholesterolu we krwi (frakcja LDL), zwiększają natomiast poziom cholesterolu dobrego (HDL). Co więcej (za sprawą dużej zawartości potasu) mogą obniżać ciśnienie tętnicze. W efekcie mogą chronić przed miażdżycą i innymi schorzeniami układu krążenia (udarem mózgu, zawałem serca, czy chorobą wieńcową).
Wysoka zawartość błonnika sprawia, że daktyle mają korzystny wpływ na funkcjonowanie układu trawiennego. Pomagają one przy takich problemach jak zaparcia, czy wzdęcia, poprawiają perystaltykę jelit, pomagają w usuwaniu toksyn z organizmu.
Daktyle mogą być pomocne w leczeniu zespołu jelita drażliwego (zasługa tryptofanu). Pomagają też odkwaszać organizm.
Zawartość magnezu, potasu, aminokwasów, a także witamin z grupy B sprawia, że daktyle mają dobroczynny wpływ na kondycję układu nerwowego. Regularne spożywanie niewielkich ilości tych owoców redukuje stres, wycisza, uspokaja, poprawia nastrój, a także nasze funkcje poznawcze. Daktyle wydają się idealnymi owocami dla osób zmagających się z bezsennością.
Spożywanie daktyli pomoże nam zadbać o oczy, a to dzięki zawartości witaminy A, lecytyny i luteiny. Owoce te mogą chronić przed niektórymi chorobami oczu (na przykład przed kurzą ślepotą).
Obecność potasu sprawia, że daktyle regulują gospodarkę wodno-elektrolitową ludzkiego organizmu. Dzięki nim możemy pozbyć się obrzęków. Jedzenie tych owoców zmniejsza prawdopodobieństwo wystąpienia niedoborów potasu, które są dla nas bardzo niebezpieczne.
Jak zrobić nalewkę daktylową?
Nalewka z daktyli jest nie tylko smaczna, ale również zdrowa. Od czasu do czasu mogą po nią sięgać osoby zmagające się z przeziębieniem, czy zbyt wysokim poziomem cholesterolu. Do przygotowania trunku będziemy potrzebować:
– około pół kilograma suszonych daktyli bez pestek,
– ¾ litra wódki,
– 10 goździków,
– a także dwie laski cynamonu.
Owoce drobno kroimy i przekładamy do dużego słoika (który został wcześniej wyparzony). Następnie dodajemy do nich wszystkie przyprawy, a całość zalewamy alkoholem. Słoik szczelnie zakręcamy i odstawiamy w ciemnym miejscu na około sześć tygodni. Po upływie tego czasu owoce odcedzamy, a nalewkę przelewamy do butelki. Powinna ona leżakować w ciemnym i chłodnym miejscu przez co najmniej sześć miesięcy (im dłużej, tym nalewka będzie miała lepszy smak).
Jak zrobić syrop z daktyli?
Syrop z daktyli może być ciekawą alternatywą dla cukru, gdyż jest bardzo słodki, a dodatkowo posiada więcej wartości odżywczych. Do przygotowania syropu będziemy potrzebowali:
– około 200 g świeżych daktyli (koniecznie bez pestek),
– łyżeczkę cynamonu,
– pół litra wody,
– szczyptę soli.
Owoce wkładamy do garnka, a następnie zalewamy je wodą. Naczynie odstawiamy na około trzy godziny. Po tym czasie zaczynamy gotować nasze daktyle na małym gazie (do momentu aż staną się miękkie i zaczną się rozpadać). Uzyskaną masę należy doprawić, przelać do blendera i dokładnie rozdrobnić. Uzyskany w ten sposób syrop przelewamy przez sito do słoika lub butelki.
Daktyle na odchudzanie
Osoby odchudzające się nie muszą rezygnować z suszonych daktyli, jednak nie powinny przesadzać z ich spożyciem. Są to owoce bardzo słodkie, charakteryzujące się wysokim indeksem glikemicznym (równym 103), dlatego po ich spożyciu poziom cukru w naszej krwi gwałtownie się podnosi. W 100 g daktyli znajduje się 282 kcal.
Na diecie odchudzającej znacznie lepszym wyborem wydają się daktyle świeże, gdyż ich indeks glikemiczny jest znacznie niższy (od 43 do 54), niestety w Polsce możemy mieć problem z ich zakupem.
Najlepszym momentem na spożycie daktyli są treningi – możemy sięgnąć po nie bezpośrednio przed treningiem, by dodać sobie energii (daktyle będą doskonałą alternatywą dla słodyczy).
Daktyle – zastosowanie w kuchni
Daktyle znajdują szerokie zastosowanie w kuchni. Warto jeść je bez żadnych dodatków, będą też doskonałym uzupełnieniem ciast, kremów i wszelkiego rodzaju deserów. Z daktyli produkuje się dżemy, miód daktylowy. Niekiedy wykorzystuje się je do dań wytrawnych.
Daktyle powinniśmy jednak kupować ze szczególną ostrożnością. Producenci bardzo często dodają do nich konserwantów mających zabezpieczyć je przed rozwojem pleśni w trakcie transportu. W daktylach znajdujących się na sklepowych półkach można znaleźć benzoesan sodu, sorbinian potasu, czy kwas benzoesowy (suszone zawierają często także dwutlenek siarki). Z powyższych względów jeżeli tylko jest to możliwe, kupujmy daktyle pochodzące z upraw ekologicznych.
Uprawa daktylowca właściwego
Ze względu na klimat uprawa daktylowca właściwego jest w Polsce niemożliwa. W naturalnych warunkach daktylowiec rośnie w regionach suchych i półsuchych. Jest przyzwyczajony do temperatur osiągających nawet 56 stopni Celsjusza. Nie jest in w stanie znieść temperatury poniżej 10 stopni Celsjusza (dodatkowo źle toleruje pomieszczenia sztucznie ogrzewane).
Możemy się jednak pokusić o wyhodowanie palmy daktylowej w warunkach domowych. Gatunki, które najczęściej wybiera się do uprawy doniczkowej to:
– daktylowiec kanaryjski,
– daktylowiec właściwy,
– i daktylowiec niski.
Oczywiście palmy uprawiane w warunkach domowych nie osiągną takich rozmiarów jak w środowisku naturalnym (możemy mieć pewność, że minie wiele lat zanim staną się one zbyt wysokie do naszego mieszkania).
Z oczywistych względów dla daktylowca należy wybrać stanowisko nasłonecznione i osłonięte od wiatru (najlepiej ustawić go w odległości od pół do dwóch metrów od okna). Należy zadbać o nawilżenie powietrza w pomieszczeniu, w którym stoi palma daktylowa. Ziemia, w której sadzimy roślinę powinna być dobrze zdrenowana. W okresie wegetacji daktylowca należy raz w tygodni podlać obficie wodą (najlepiej odstaną i letnią). Roślinę nawozimy specjalnym nawozem do palm.
Przeciwwskazania do spożywania daktyli
Przeciwwskazań do spożywania daktyli nie ma wiele. Ich ilość powinny ograniczyć osoby odchudzające się i cierpiące na cukrzycę (suszone daktyle mają bardzo wysoki indeks glikemiczny). Dodatkowo poważnym przeciwwskazaniem do jedzenia tych owoców jest alergia na nie.
Daktyle nie będą odpowiednie dla osób z nieżytem żołądka, skłonnościami do migren (w ich składzie znajduje się tyramina, która wywołuje bóle głowy).
Czy wiesz, że:
– Istnieje wiele odmian daktyli. Najpopularniejsze to: Thoory, Dayri, Zahdi oraz Deglet Noor.
– Mielone pestki daktyli są cenną paszą dla hodowlanych zwierząt.
– Drewno daktylowca właściwego wykorzystywane jest jako materiał budowlany.
– Liście daktylowca służą do produkcji mat.
– Pestki daktyli używane są do wyrobu biżuterii (na przykład bransolety, czy naszyjniki).
– Daktylowe drzewo jest elementem flagi Kataru, Arabii Saudyjskiej, a także zakonu paulinów.
– Żydzi zgodnie z zaleceniami Tory nie mogli podczas wojny wycinać palm daktylowych (zakaz ten dotyczył również innych drzew owocowych).
– Żydzi wykorzystywali daktylowca podczas obrządków sakralnych.
– W Biblii wzmianki o daktylowcu właściwym pojawiają się aż dwadzieścia sześć razy.
– Najważniejszymi producentami daktyli są Algieria, Arabia Saudyjska, Pakistan, Iran, a także Irak.
– Owoce daktylowca właściwego w krajach arabskich uważane są za afrodyzjaki.
– W regionach o tropikalnym klimacie palmy daktylowe uprawia się w parkach, ogrodach, alejach, przy drogach.
– Daktylowce były uprawiane już w czasach prehistorycznych.
– W krajach arabskich daktyle nazywa się chlebem życia.
– Zgodnie z przekazami Pliniusza Starszego najsłodsze daktyle w pierwszym wieku naszej ery pochodziły z Judei.
Bardzo lubię, zwłaszcza jako bazę do wege ciast <3