Czarna rzepa jest rośliną o bogatych walorach leczniczych i odżywczych. Większości osób może się ona kojarzyć z pozytywnym wpływem na włosy (roślina ta została doceniona przez przemysł kosmetyczny), jednak na tym jej zalety się nie kończą. Co warto jeszcze warto wiedzieć o czarnej rzepie?
Czym jest czarna rzepa?
Mianem czarnej rzepy (kapusta właściwa typowa, rzepa właściwa typowa) określamy roślinę uprawną zaliczaną do rodziny kapustowatych, a konkretnie podgatunek kapusty właściwej. Czarna rzepa posiada zgrubiały korzeń charakteryzujący się ostrym smakiem (bardzo przypomina rzodkiewkę). Łodyga jest wyprostowana, wzniesiona (może osiągnąć około stu dwudziestu centymetrów), ma tendencję do rozgałęziania się. Zielone, lirowate liście są owłosione, obejmują swoją nasadą łodygę. Kwiaty rzepy są drobne, przybierają żółto-złocistą barwę. Owocem jest natomiast łuszczyna. Rzepa jest warzywem uprawianym na całym świecie w krajach o klimacie umiarkowanym. Jadalne bulwy mogą być przechowywane nawet kilka miesięcy po zebraniu.
Jakie wartości odżywcze posiada czarna rzepa?
Czarna rzepa to roślina, którą warto się zainteresować ze względu na bogate wartości odżywcze. Jest ona dobrym źródłem witamin z grupy B, witaminy C, potasu, żelaza, wapnia, magnezu, fosforu, antocyjanów, fitosteroli. W jej składzie znajdziemy też fitocydy (mają one działanie podobne do antybiotyków) będące substancjami bakteriobójczymi, a także związki siarkowe (rafanina i rafanol – to im rzepa zawdzięcza swój ostry smak).
Rzepa to również duże ilości błonnika, olejki eteryczne, cukry i enzymy.
Czarna rzepa – wpływ na zdrowie
Korzystny wpływ czarnej rzepy na zdrowie człowieka jest znany od setek lat. Roślina ta pobudza wydzielanie śliny, soków trawiennych, a także żółci, dlatego może być pomocna przy dolegliwościach układu pokarmowego.
Regularne spożywanie czarnej rzepy może wspierać funkcjonowanie układu immunologicznego (zawiera ona związki, które są w stanie hamować rozwój mikroorganizmów chorobotwórczych). Roślina będzie pomocna w przypadku chorób górnych dróg oddechowych, uporczywego kaszlu, a także niedokrwistości (zawiera żelazo), czy kamicy moczowej.
Czarną rzepę warto jeść, choć nadaje się ona również do zastosowań zewnętrznych – nacieranie skóry sokiem z rzepy będzie pomocne w przypadku zapalenia korzonków, czy nerwobólów.
Jako, że roślina ta zawiera witaminy z grupy B, a także minerały takie jak miedź, magnez, żelazo, czy potas – jest w stanie znakomicie regulować funkcjonowanie układu odpornościowego. Włączenie czarnej rzepy do menu pozwala poprawić nastrój, zredukować stres, a także wspomagać funkcje poznawcze.
Czarna rzepa pomaga odtruwać organizm, działa również rozkurczowo (przez co jest naturalnym lekiem na zaparcia). Roślina pomaga walczyć z reumatyzmem, działa przeciwbólowo i przeciwzapalnie. Znany jest również jej pozytywny wpływ na funkcjonowanie wątroby. Jest nawet składnikiem popularnego leku o nazwie raphacholin, który leczy dolegliwości tego narządu.
Kolejnym argumentem przemawiającym za jedzeniem czarnej rzepy jest wysoka zawartość antyoksydantów, które mają zdolność wychwytywania i usuwania z organizmu wolnych rodników. Dzięki tej właściwości warzywo chroni nas przed nowotworami, a także spowalnia procesy starzenia.
Czarna rzepa – zastosowanie w kosmetyce
Czarna rzepa znajduje szerokie zastosowanie w kosmetyce. Już samo jej spożywanie może sprawić, że nasza skóra, włosy i paznokcie będą wyglądały lepiej. Zdecydowanie warto jest też stosować ją zewnętrznie. Wyciągi z tej rośliny znajdują się w wielu szamponach i odżywkach do włosów. Chroni ona przed nadmiernym przetłuszczaniem się włosów, a także przed łupieżem.
Czarna rzepa poprawia ukrwienie i nawilżenie skóry, redukuje też wydzielanie sebum. Kosmetyki z dodatkiem tej rośliny wzmacniają cebulki włosów, dzięki czemu chronią je przed wypadaniem.
Wywarów z czarnej rzepy można używać jako płukanki do włosów. Przemywanie nimi twarzy pomaga pozbyć się trądziku. Sok z czarnej rzepy rozjaśnia skórę i przyspiesza gojenie się ran.
Czarna rzepa na odchudzanie
O czarnej rzepie nie powinny zapominać osoby odchudzające się. Warzywo to jest pełne wartości odżywczych (zabezpiecza więc przed niedoborami w sytuacji ograniczonego spożycia kalorii), a przy tym zawiera niewiele kalorii. W 100 g warzywa znajdziemy zaledwie 33 kcal. Obecność błonnika sprawia, że rzepa zmniejsza wchłanianie tłuszczów z pożywienia, a także daje nam długotrwałe uczucie sytości (błonnik pod wpływem wody zaczyna pęcznieć i wypełnia żołądek).
Czarna rzepa pomaga oczyścić organizm z toksyn, co jest nie bez znaczenia dla osób odchudzających się. Często to nadmiar nagromadzonych toksyn sprawia, że nasza waga stoi w miejscu, a nawet wzrasta.
Rzepa zawiera potas, który chroni przed gromadzeniem się wody w organizmie, a tym samym przed obrzękami i uczuciem opuchnięcia.
Roślina zawiera wiele substancji wspierającym pracę układu nerwowego. To również jest bardzo ważne, kiedy się odchudzamy. Redukcja stresu i stabilny nastrój sprawiają, że zdecydowanie łatwiej jest wytrwać w dietetycznych postanowieniach.
Czarna rzepa – przeciwwskazania
Choć czarna rzepa należy do wyjątkowo zdrowych warzyw, nie oznacza to, że każdy może ją jeść. Przeciwwskazaniem do jej spożywania są takie problemy zdrowotne jak niewydolność nerek, niewydolność mięśnia sercowego, nieżyt jelita cienkiego, czy nadkwaśność żołądka.
Zastosowanie czarnej rzepy w kuchni
Czarną rzepę można podawać na wiele sposobów. Jest ona wartościowym, a ponadto smacznym dodatkiem do sałatek i surówek. Popularne jest także wykorzystywanie jej jako farszu do pierogów. Warzywo dobrze smakuje na surowo, można je również smażyć, piec i gotować.
Osoby często jedzące rzepę powinny wybierać warzywa pochodzące z ekologicznych hodowli. W przypadku rzepy jest to szczególnie ważne, gdyż roślina ta łatwo chłonie z gleby rakotwórcze azotany.
Jak zrobić nalewkę z czarnej rzepy?
Jeżeli jesteśmy w posiadaniu czarnej rzepy, być może warto pomyśleć o zrobieniu z niej nalewki. Sprawdzi się ona nie tylko w celach kosmetycznych, ale też leczniczych – świetnie sprawdzi się w przypadku stanów zapalnych stawów, bólów reumatycznych, bólów mięśni, czy trudno gojących się ranach.
Do przygotowania nalewki będziemy potrzebować rzepy, a także 40 lub 70 – procentowego alkoholu. Rzepę należy umyć, obrać, a następnie zetrzeć na tarce. Starte warzywo zalewamy alkoholem (na każdą część rzepy przypada pięć części alkoholu). Taką miksturę należy odstawić na około dwa tygodnie, a następnie przefiltrować.
Czarna rzepa – uprawa
Czarna rzepa lubi stanowiska słoneczne, choć poradzi sobie także na stanowiskach pół-cienistych. Jeżeli chodzi o gleby, wybierajmy te żyzne, niezakwaszone, piaszczysto-gliniaste, dobrze napowietrzone.
Roślina nie toleruje suchego podłoża, dlatego w przypadku braku opadów należy pamiętać o jej regularnym podlewaniu.
Nasiona rzepy można wysiewać bezpośrednio do gruntu od kwietnia do sierpnia. Ważne jest, żeby podczas wzrostu rzepę nawozić. Do tego celu najlepiej sprawdzi się kompost i obornik. Zbiory najczęściej mają miejsce po ośmiu tygodniach od wysiewu. Trzeba pamiętać, żeby nie wysiewać nowej rzepy w miejscach, gdzie ostatnio rosła już rzepa lub inne warzywa kapustne.
Rzepa nadaje się do długiego przechowywania.
Czy wiesz, że:
– Rzepa była podstawą diety robotników, którzy budowali egipskie piramidy.
– Roślina ta charakteryzuje się najlepszymi wartościami odżywczymi jesienią, a także zimą.
– Czarna rzepa jest składnikiem leków działających ochronnie na wątrobę, a także niektórych suplementów diety na odchudzanie.
– Liście czarnej rzepy zawierają większe ilości suchej masy białka niż korzenie.
– Większe odmiany rzepy mają gorsze walory smakowe, jednak sprawdzają się jako pasza dla zwierząt.
– Rzepa dobrze czuje się w chłodniejszym klimacie.
– W starożytnej Grecji i Rzymie rzepa należała do powszechnie znanych warzyw.
– Nie wiadomo dokładnie skąd pochodzi rzepa. Prawdopodobnie są to tereny Afganistanu, Pakistanu, lub też rejony Morza Śródziemnego.
– Zebraną rzepę najlepiej jest przechowywać w kopcu przysypanym piaskiem, ewentualnie w piwnicy.
– Jedynie rzepa uprawna posiada bulwiasty korzeń. U roślin rosnących dziko jest on cienki, jednak również bogaty w związki odżywcze.