Cukrzyca to choroba, która kojarzy się nam przede wszystkim z osobami dorosłymi. Niestety dotyka również najmłodszych. Dzieci i młodzież najczęściej chorują na cukrzycę typu I. W jaki sposób objawia się cukrzyca u dzieci? Czy choroba ta jest dziedziczna?
Cukrzyca u dziecka
Wiemy, że cukrzyca (przewlekła choroba polegająca na zaburzeniach w wydzielaniu insuliny) może być wywołana czynnikami genetycznymi, ale też niewłaściwą dietą i stylem życia. Złe nawyki najczęściej przyczyniają się do wystąpienia choroby u osób dorosłych. Często zdarza się, że muszą one solidnie na nią zapracować.
W przypadku dzieci trudno jest mówić o złych nawykach żywieniowych i niewłaściwym stylu życia, bo to zazwyczaj domena dorosłych. U najmłodszych najczęściej diagnozowana jest cukrzyca typu I. Nie należy bagatelizować objawów tej choroby, gdyż niepodjęcie leczenia może mieć tragiczne konsekwencje.
Do pojawienia się cukrzycy insulinozależnej niezbędne są czynniki genetyczne. Oznacza to, że prawdopodobieństwo zachorowania dziecka zwiększa się, kiedy ktoś w rodzinie cierpiał już na tę chorobę.
Cukrzyca jest często dużym szokiem dla opiekunów dziecka, zwłaszcza, że pojawia się nagle, a jej objawy bardzo szybko się nasilają.
Objawy są na szczęście na tyle charakterystyczne, że wyjątkowo trudno jest je przeoczyć.
Jak objawia się cukrzyca i dzieci?
Dziecko chore na cukrzycę potrafi z dnia na dzień stracić chęć nie tylko do nauki, ale również do zabawy. Zazwyczaj stwierdza się u niego kłopoty z pamięcią i koncentracją, spadek masy ciała (pomimo braku zmian w diecie), a także nadmierne pragnienie i częste oddawanie moczu. Dziecko przez dłuższy czas jest osłabione, senne, bywa także rozdrażnione.
Niezwykle często zdarza się, że u najmłodszych cukrzyca ujawnia się po przebyciu innej choroby (zazwyczaj jest to angina lub grypa). Jest to problem, gdyż część rodziców interpretuje objawy cukrzycy jako osłabienie po chorobie. Inni dochodzą do wniosku, że jest to wynik stresu, czy zbyt dużej ilości obowiązków. Niestety często zdarza się, że pomimo widocznych objawów, nie diagnozujemy choroby, gdyż zwyczajnie tego nie chcemy. Dla rodziców cukrzyca typu I u dziecka (choroba nieuleczalna) to prawdziwy cios. Mogą oni nawet ją wypierać, co jest szczególnie niebezpieczne dla dziecka.
W miarę rozwoju choroby pojawiają się dodatkowe objawy. Dziecko zaczyna skarżyć się na kłucie w klatce piersiowej, a także silne bóle głowy i brzucha. W pewnym momencie rodzice zmuszeni są udać się z nim do lekarza. Im szybciej cukrzyca zostanie zdiagnozowana, tym lepiej. Należy mieć świadomość, że niepodjęcie leczenia może doprowadzić do kwasicy ketonowej, a w konsekwencji do śpiączki i śmierci.
Jakie badania wykonuje się przy podejrzeniu cukrzycy?
W sytuacji, kiedy objawy sugerują cukrzycę lekarz musi wykonać stosowne badania. Konieczny jest pomiar stężenia glukozy we krwi (chorobę diagnozuje się, kiedy wynik pokazuje ponad 90 mg/dl). Niezwykle ważne jest stwierdzenie z jakim typem cukrzycy mamy do czynienia.
W większości wypadków po stwierdzeniu podwyższonego poziomu cukru we krwi jest wykonanie testu na ciała ketonowe (to badanie ma na celu wykluczenie kwasicy ketonowej).
Bardzo ważne jest określenie poziomu przeciwciał przeciwwyspowych – dzięki temu badaniu można stwierdzić, czy mały pacjent choruje na cukrzycę typu I czy II.
Niekiedy lekarz decyduje się na sprawdzeniu poziomu cholesterolu u dziecka.
Leczenie cukrzycy u dzieci
Szybkie podjęcie leczenia cukrzycy jest niezbędne, zwłaszcza u dzieci. Nawet niewielka zwłoka może doprowadzić do poważnych powikłań. W przypadku cukrzycy typu II konieczna jest zmiana diety i stylu życia. Jednak u dzieci najczęściej diagnozuje się cukrzycę typu II, która wymaga podawania insuliny. Jako, że choroba ta uchodzi obecnie za nieuleczalną, należy liczyć się z tym, że dziecko będzie musiało przyjmować insulinę przez całe życie.
Jakie konsekwencje ma cukrzyca typu I na psychikę dziecka?
Cukrzyca typu I to choroba, która ma ogromny wpływ na psychikę dziecka. Rodzice powinni zdawać sobie sprawę, że schorzenie to ma wpływ na kształtowanie się osobowości ich dziecka.
Zdiagnozowanie cukrzycy u dziecka to często prawdziwy dramat dla całej rodziny. Konieczność regularnego podawania insuliny może sprawić, że życie wszystkich domowników zacznie kręcić się wokół choroby. W pierwszej kolejności terapię zaleca się rodzicom. Oni muszą być silni, żeby zapewnić wsparcie swojemu dziecku.
Dzieci, u których wcześniej zdiagnozowano cukrzycę insulinozależną mogą wykazywać zaburzenia w rozwoju, często zdarza się też, że mają problemy z funkcjonowaniem w społeczeństwie. Charakterystyczna jest dla nich niska samoocena i zaburzenia lękowe. Należy mieć świadomość, że takie dziecko dorasta w innych warunkach niż jego rówieśnicy. Jego życie z powodu choroby podlega ścisłej kontroli, jest ono w dużym stopniu uzależnione od innych osób.
Dzieci chore często nie akceptują swojej choroby, nie radzą sobie z sytuacją, w której się znalazły, co może wywoływać u nich zachowania agresywne.
Nieobecność rodzica lub opiekuna często wywołuje w nich paniczny lęk, chore dzieci często mają problem z brakiem poczucia bezpieczeństwa. Dodatkowo choroba sprawia, że każdego dnia muszą one mierzyć się z bólem. Ich dieta jest kontrolowana, nie mogą pozwolić sobie na zjedzenie deseru lub zapiekanki na mieście z rówieśnikami. Cukrzyca sprawia, że kontakty chorego dziecka z rówieśnikami zostają w pewnym stopniu ograniczone. Dziecko może czuć się wyobcowane z otoczenia. Dzieci chore na cukrzycę często nie mogą chodzić do żłobka lub przedszkola, gdyż personel nie jest odpowiednio przygotowany do opieki nad nimi. Rodzic chorego dziecka często musi ograniczyć swoją aktywność zawodową, żeby się nad nim opiekować. To z kolei może doprowadzić do konfliktów rodzinnych. Dziecko może mieć poczucie winy, że jego mama lub tata musieli się dla niego poświęcić. Choroba najmłodszego członka rodziny, do często również pogorszenie się sytuacji materialnej wszystkich domowników.
Dzieci z cukrzycą często są impulsywne, mają skłonność do reagowania nieadekwatnie do sytuacji, czują się napiętnowane nieuleczalną chorobą, są mniej samodzielne od rówieśników, mają problemy z podejmowaniem decyzji. Jest to naturalne, jeżeli weźmiemy pod uwagę warunki, w których się wychowują. W późniejszym wieku dzieci z cukrzycą mogą czuć się nieatrakcyjne fizycznie. Rodzice dziecka z cukrzycą są często nadopiekuńczy, co potęguje w nim uczucie lęku i bezradności.
Jak minimalizować negatywny wpływ choroby na dziecko?
W przypadku dzieci z cukrzycą typu I ogromne znaczenie ma prawidłowa współpraca pomiędzy rodzicami, nauczycielami a lekarzem. Dzieci mogą reagować na chorobę w rozmaity sposób. Możemy zrobić wiele, żeby potraktowali ją jako wyzwanie i podjęło z nią walkę.
Część dzieci jest wobec swojej choroby zupełnie bierna. Poddają się, przestają robić cokolwiek, izolują się od świata zewnętrznego. Inne traktują ją jako tarczę obronną. Zaczynają ją wykorzystywać, wchodzą w rolę ofiary, mają poczucie, że wszystko im się należy, bo są chore. Jednocześnie niczego od siebie nie wymagają.
U dzieci z cukrzycą typu I bardzo ważna jest psychoterapia. Pozytywne efekty może dać kontakt dziecka z rówieśnikami, którzy także chorują na cukrzycę, grupy wsparcia. Liczy się także to jak rodzice postrzegają swoje chore dziecko. W żadnym wypadku nie powinni obwiniać go o chorobę. Niewskazana jest także nadopiekuńczość, która uniemożliwia dziecku rozwój swojej osobowości.
Cukrzyca typu I to ogromny problem zarówno dla chorego dziecka, jak i dla całej jego rodziny. Jednocześnie warto zdawać sobie sprawę, że choroba nie musi determinować całego naszego życia w sposób negatywny. Duże znaczenie ma to w jaki sposób ją postrzegamy. Kiedy czujemy, ze sytuacja nas przerasta, szukajmy wsparcia i nie bójmy się prosić o pomoc.
