Cukrzyca i aktywność fizyczna – co musimy wiedzieć?

0

Aktywność fizyczna jest kluczowym elementem zdrowego stylu życia. Pomaga nam schudnąć, wyrzeźbić sylwetkę, poprawić samopoczucie i samoocenę, uczy dyscypliny. Czy sport (lub przynajmniej regularny ruch) jest tak samo wskazany osobom chorującym na cukrzycę?

Cukrzyca chorobą cywilizacyjną

Na cukrzycę choruje coraz więcej osób, dzięki czemu zapracowała ona sobie na niechlubne miano choroby cywilizacyjnej. Charakteryzuje się ona hiperglikemią (pojęcie to oznacza podwyższony poziom cukru we krwi). Bezpośrednimi przyczynami pojawienia się cukrzycy są zaburzenia produkcji insuliny lub też nieprawidłowe funkcjonowanie tego hormonu w organizmie.

Osoby cierpiące na tę chorobę zobowiązane są do zmiany diety i stylu życia. Szczegółowe zalecenia są jednak zależne od tego na jaką odmianę cukrzycy chorujemy – cukrzycę typu I czy II.

W organizmach osób cierpiących na cukrzycę typu I dochodzi do zaburzeń produkcji insuliny przez trzustkę. W efekcie mamy do czynienia ze stałym niedoborem tego hormonu w organizmie. Nieco inna sytuacja ma miejsce w przypadku cukrzycy typu II – tu dochodzi do spadku wrażliwości tkanek na insulinę (zjawisko to nosi miano insulinoodporności). Również w cukrzycy typu II może dojść do zaburzeń wytwarzania insuliny (zazwyczaj dzieje się tak w zaawansowanych stadiach choroby).

Wysiłek fizyczny jest ważny w przypadku każdej odmiany cukrzycy, jednak nie powinniśmy rozpoczynać uprawiania sportu bez konsultacji z lekarzem. Działanie na własną rękę może niekiedy okazać się niebezpieczne.

Aktywność fizyczna u osób z cukrzycą typu I

Osoby chorujące na cukrzycę typu I nie muszą rezygnować ze sportu, jednak podczas jego uprawiania powinny zachować szczególną ostrożność. Należy zdawać sobie sprawę, że podczas większego wysiłku może dojść do spadku cukru we krwi (co w niektórych sytuacjach może być zagrożeniem dla zdrowia, a nawet życia).

Żeby sport był bezpieczny i przynosił satysfakcję, warto stosować się do kilku zasad. Przede wszystkim niezbędna jest stała kontrola poziomu glukozy we krwi – pamiętajmy o niej zarówno przed rozpoczęciem ćwiczeń, jak i po ich zakończeniu.

W pewnych sytuacjach konieczna jest rezygnacja z uprawiania sportu. Unikajmy go, kiedy jesteśmy przeziębieni i mamy wysoką gorączkę. Nie jest też wskazany, kiedy poziom glikemii wynosi wyjściowo poniżej 100 mg/dl, a także powyżej 300 mg/dl, ewentualnie 250 mg/dl i jednocześnie w moczu stwierdza się obecność ciał ketonowych.

Osoby chorujące na cukrzycę typu I muszą przyjmować insulinę. Z aktywności fizycznej należy zrezygnować, gdy nadchodzi szczyt jej działania. W żadnym wypadku nie powinniśmy wstrzykiwać insuliny w te partie naszego ciała, które są szczególnie aktywne podczas planowanych ćwiczeń (teoretycznie miejsce, w które wstrzykujemy insulinę nie ma znaczenia, jednak zwiększony przepływ krwi, przyspieszenie rytmu serca i podniesienie temperatury ciała może sprawić, że insulina będzie szybciej się wchłaniała).

Konieczne jest spożycie produktów zawierających węglowodany przed wysiłkiem. Jeżeli jest on dłuższy (na przykład bierzemy udział w maratonie) – co godzinę w trakcie jego trwania, a także po zakończeniu aktywności. Nie można zapomnieć, by w trakcie wysiłku regularnie nawadniać organizm.

U części osób zaleca się zmniejszenie dawki insuliny przed wysiłkiem fizycznym. Zmniejszamy o trzydzieści lub nawet o pięćdziesiąt procent w zależności od intensywności ćwiczeń.

Osoby uprawiające sport muszą zdawać sobie sprawę, że krótki i wyjątkowo intensywny wysiłek fizyczny może stać się przyczyną hiperglikemii i kwasicy. Z tego względu lepiej go unikać.

Warto mieć świadomość, że w przypadku osób chorych na cukrzycę typu I podczas rozpoczynania przygody ze sportem mogą pojawić się nagłe wahania glukozy we krwi. Może być to zwiększenie lub zmniejszenie jej stężenia, które wynika z nieprzystosowania organizmu do ćwiczeń. Hipoglikemia może pojawić się z opóźnieniem – nawet kilka godzin po zakończeniu treningu lub podczas snu. Po kilku tygodniach regularnych treningów poziom glukozy powinien się wyrównać.

Cukrzyca typu I jest często diagnozowana u osób młodych, które zazwyczaj nie chcą i nie powinien rezygnować z uprawiania sportu. Pomimo pewnego ryzyka wiąże się on z wieloma korzyściami zdrowotnymi. Początkowo zmiany w dawkowaniu insuliny mogą wydawać się trudne, jednak z czasem dojdziemy do perfekcji. Należy pamiętać, żeby wszelkie zmiany w dawkowaniu insuliny uzgadniać z lekarzem. Jeżeli decydujemy się na uprawianie nowego sportu, powinniśmy częściej niż zazwyczaj kontrolować stężenie glukozy we krwi. Tylko wówczas będziemy w stanie prawidłowo rozplanować przyjmowanie insuliny i spożywanie węglowodanów.

Co o aktywności fizycznej powinny wiedzieć osoby chorujące na cukrzycę typu II?

blankCukrzyca typu II to choroba, która w wielu wypadkach diagnozowana jest zbyt późno. Poprzedza ją tak zwany stan przedcukrzycowy. Warto zdawać sobie sprawę, że podjęcie regularnej aktywności fizycznej może zmniejszyć szanse zachorowania nawet o sześćdziesiąt procent. Jeżeli już jesteśmy chorzy, sport także może okazać się dla nas zbawienny.

Cukrzyca insulinoniezależna często diagnozowana jest u osób z nadwagą i otyłością (otyłość zwiększa ryzyko zachorowania na cukrzycę nawet sześciokrotnie). Dzięki regularnej aktywności fizycznej można utrzymać prawidłową masę ciała, co ma wielkie znaczenie dla zdrowia.

Osoby ze zdiagnozowaną cukrzycą typu II powinny pamiętać o aktywności fizycznej, gdyż zwiększa ona wrażliwość tkanek naszego ciała na insulinę. U osób stosujących leki – pozwala ona na zmniejszenie ich dawek. 

Tak jak osoby z cukrzycą insulinozależną, również osoby cierpiące na cukrzycę typu II powinny kontrolować poziom glukozy we krwi zarówno przed wysiłkiem, w trakcie, jak i po jego zakończeniu. W tym wypadku nie zaleca się jednak przyjmowania dodatkowych węglowodanów przed w trakcie i po zakończeniu ćwiczeń (nie jest to wskazane zwłaszcza u osób z nadwagą i otyłością).

Przed podjęciem nowej aktywności fizycznej należy skonsultować się z lekarzem – jest to ważne zwłaszcza w przypadku ludzi starszych, otyłych lub chorych. Lekarz pomoże nam dostosować jakość i intensywność treningów do naszych możliwości i potrzeb.

Zdecydowanie bezpieczniej niż aktywności intensywną jest wybrać ćwiczenia lekkie lub umiarkowane. Pamiętajmy, że dobre efekty dają nawet regularne spacery. Optymalny czas trwania treningu to trzydzieści minut. Jeżeli jesteśmy osobami początkującymi o słabej kondycji, nie powinniśmy ćwiczyć dłużej. Z czasem można wydłużać czas ćwiczeń.

Jeżeli podczas treningu wystąpią takie objawy jak problemy z utrzymaniem równowagi, wymioty, czy zawroty głowy powinniśmy natychmiast go przerwać.

Powikłania cukrzycy a sport

Cukrzyca jest chorobą, której mogą towarzyszyć rozmaite powikłania. W przypadku niektórych z nich konieczne jest ograniczenie aktywności fizycznej.

Osoby zmagające się z retinopatią cukrzycową (nasilone zmiany na dnie oka) powinny zrezygnować z uprawiania intensywnych ćwiczeń, które wymagają wstrzymywania oddechu. Unikamy szczególnie podskoków i skłonów.

Z kolei neuropatia (powikłanie powodujące zaburzenie czucia w stopach) wymusza na nas rezygnację z takich sportów jak bieganie (niebezpieczne jest zwłaszcza bieganie po twardej powierzchni), czy ćwiczenia na stopniu.

W przypadku wszelkich powikłań cukrzycy niewskazane jest uprawianie sportów siłowych, gdyż są one zbyt dużym obciążeniem dla układu sercowo-naczyniowego. 

Cukrzyca a sport – dlaczego warto?

Aktywność fizyczna jest polecana wszystkim chorującym na cukrzycę, a także zagrożonych tą chorobą (jak już wspomnieliśmy regularny wysiłek fizyczny może nas nawet uchronić przed zachorowaniem).

Pamiętajmy, że cukrzyca rzadko kiedy występuje samodzielnie. Bardzo często osoby cierpiące na cukrzycę są zagrożone również chorobami układu sercowo-naczyniowego, którym sport może zapobiegać. Regularny ruch pomaga obniżyć ciśnienie, zmniejsza poziom złego cholesterolu (LDL) we krwi, podnosi natomiast poziom cholesterolu dobrego.

Warto podkreślić, że wysiłek fizyczny ma zbawienny wpływ na naszą psychikę. Jest to bardzo ważne dla osób chorych na cukrzycę, gdyż walka z tą chorobą jest niezwykle uciążliwa i stresująca.

Jaki rodzaj ćwiczeń wybrać?

Przy wyborze aktywności fizycznej powinniśmy pamiętać, że ma ona przede wszystkim sprawiać nam przyjemność.

Z punktu widzenia medycznego najlepsze efekty uzyskamy łącząc trening aerobowy i wytrzymałościowy. Na początku dobrze jest wybierać ćwiczenia o niskiej, maksymalnie średniej intensywności. W przypadku osób chorujących na cukrzycę dobrze sprawdza się marsz (najlepiej wybrać się na spacer na łono przyrody), wolny bieg, jazda na rowerze, gimnastyka. 

Lepiej jest unikać szybkiego biegania, gier zespołowych, sportów siłowych, a także ćwiczeń siłowych ze szczególnie dużym obciążeniem. Nie oznacza to jednak, że musimy z nich rezygnować jeżeli bardzo je lubimy. Bardzo ważne jest jednak, żeby podczas ich uprawiania często kontrolować glikemię i być pod kontrolą lekarza. Ważna jest również specjalna dieta, która będzie dostosowana do zapotrzebowania kalorycznego sportowca.

Niezależnie od tego na jaką odmianę cukrzycy chorujemy, nie powinniśmy rezygnować z aktywności fizycznej. Jest ona niezbędna dla poprawy zdrowia i dobrego samopoczucia. Jednak inaczej niż w przypadku osób zdrowych, chory na cukrzycę musi zachować szczególną ostrożność podczas wyboru i uprawiania sportu. Obowiązkowe jest konsultowanie aktywności fizycznej z lekarzem prowadzącym.

4.8/10 - (3 votes)
reklama

ZOSTAW ODPOWIEDŹ

Please enter your comment!
Please enter your name here