Chałwa to dla wielu z nas jeden z ulubionych przysmaków. Mało kto wie, że pochodzi ona z Iranu, a do Europy sprowadzono ją z Indii niedawno – bo na początku dwudziestego wieku. Jak produkuje się chałwę? Jakie wartości odżywcze posiada ten przysmak? Czy chałwa jest zdrowa? Jak przygotować chałwę w domu?
Co to jest chałwa?
Chałwa jest to wyrób cukierniczy, który produkuje się z nasion oleistych i karmelu (ewentualnie miodu). Cechą charakterystyczną chałwy jest tłusta, włóknista, a jednocześnie krucha konsystencja. Chałwa po raz pierwszy została wyprodukowana w Iranie, jednak szybko stała się popularna w krajach Bliskiego Wschodu, a także Azji Środkowej. Przysmak ten zawiera dużo tłuszczu i wiele kalorii. Można po niego sięgać od czasu do czasu, gdyż w jego składzie dominują nienasycone kwasy tłuszczowe, które mają korzystny wpływ na ludzki organizm. Obecnie wyróżniamy kilka rodzajów chałwy. Zdecydowanie największą popularnością cieszy się chałwa produkowana z sezamu. Jednak jeżeli dobrze poszukamy, na sklepowych półkach znajdziemy również taką, która produkowana jest z nasion słonecznika. Nieco mniej znana jest chałwa z maku lub orzechów. Smak chałwy często wzbogacany jest bakaliami lub dodatkiem kakao. Najzdrowsze są chałwy posiadające krótki skład. Warto jest je zrobić samodzielnie, wtedy mamy stuprocentową pewność, że nie zawierają zbędnych dodatków.
Jakie wartości odżywcze posiada chałwa?
Wartości odżywcze chałwy w dużej mierze zależą od składników, które zostały użyte do jej produkcji. Zazwyczaj zawiera ona duże ilości nienasyconych kwasów tłuszczowych (często przeważają w niej kwasy omega-6). Chałwa zawiera witaminy (zwłaszcza witaminę E i witaminy z grupy B), związki mineralne (magnez, fosfor, potas, wapń). Znajdziemy w niej również pokaźne ilości błonnika.
Jeżeli zdecydujemy się na dodanie do chałwy miodu, będziemy mogli cieszyć się jego właściwościami leczniczymi (warunkiem jest jednak, żeby miód nie został poddany obróbce termicznej – wysokie temperatury sprawiają, że traci on swoje cenne właściwości).
Chałwa należy do produktów wysokokalorycznych, dlatego nie można jeść jej bez ograniczeń. W 100 gramach chałwy sezamowej jest ponad pięćset kalorii.
Ze względu na wysoką zawartość składników odżywczych i błonnika, chałwa jest zdecydowanie zdrowsza od większości słodyczy. Nie polecamy jednak traktowania jej jako główne źródło witamin i minerałów. Za każdym razem, kiedy kupujemy ten przysmak, powinniśmy uważnie zapoznać się z jego składem (wiele produktów dostępnych na sklepowych półkach jest słabej jakości i ma niewiele wspólnego z tradycyjną chałwą).
Jak chałwa wpływa na nasze zdrowie?
Na początku warto zaznaczyć, że chałwa nie jest produktem, który koniecznie musi znaleźć się w naszej diecie. Jeżeli jednak mamy skłonność do spożywania słodyczy raz na jakiś czas, zdecydowanie korzystniej będzie zastąpić bezę z kremem kawałkiem chałwy. Zawiera ona witaminę E, która jest silnym przeciwutleniaczem, dzięki czemu wzmacnia naszą odporność, pozytywnie wpływa też na stan naszej skóry.
Dzięki zawartości witamin z grupy B i nienasyconych kwasów tłuszczowych chałwa pozytywnie wpływa na funkcjonowanie naszego mózgu. Poprawia ona nasz nastrój, sprawia, że szybciej zasypiamy.
Chałwa na odchudzanie?
Jedzenie chałwy nie jest polecane osobom odchudzającym się. Jest ona wysokokaloryczna i może opóźnić proces odchudzania. Co więcej często zdarza się, że osoby, które są na diecie nie potrafią poprzestać na małym kawałku tego przysmaku. W takiej sytuacji lepiej jest szukać związków odżywczych w innych produktach.
Chałwa nie jest polecana osobom cierpiącym na cukrzycę, alergie (zawiera wiele substancji, które mogą wywołać reakcje alergiczne w naszym organizmie), a także schorzenia układu pokarmowego.
Jaka chałwa jest najlepsza?
Przyglądając się etykietom produktów oznaczonych jako chałwa, szybko dojdziemy do wniosku, że ich skład pozostawia wiele do życzenia. Najlepsza dla naszego zdrowia będzie chałwa o jak najkrótszym składzie. Pamiętajmy, że wszelkie substancje dodatkowe są potencjalnym zagrożeniem dla naszego zdrowia. Unikajmy produktów zawierających syrop glukozowo-fruktozowy, utwardzane tłuszcze roślinne. Nie są nam potrzebne również barwniki, emulgatory, czy aromaty.
Zdecydowanie dobrze jest wybierać chałwy z wysoką zawartością sezamu (im jest go więcej, tym lepiej). Inne składniki, które mają prawo, pojawić się w chałwie to miód/melasa, nasiona, cukier, czy orzechy.
Dobrej jakości chałwa nie ma twardej konsystencji. Unikajmy też produktów, które mają gorzki lub mydlany smak. Chałwa nie powinna przyklejać się do zębów ani kruszyć. Jeżeli wycieka z niej olej, oznacza to, że mamy do czynienia ze słabej jakości produktem.
Jak wygląda produkcja chałwy?
Warto zdawać sobie sprawę, że wyróżniamy kilka rodzajów chałwy. Dzielimy je przede wszystkim ze względu na rodzaj nasion, które zostały wykorzystane do ich produkcji. Najbardziej ceniona i popularna jest chałwa produkowana z nasion sezamu. W sklepach można znaleźć chałwę produkowaną z nasion słonecznika (jest to tak zwana chałwa ukraińska), w Rosji chałwę wytwarza się z nasion maku. Popularna w Indiach chałwa wytwarzana jest z dodatkiem marchewki, która została uprzednio ugotowana w mleku z przyprawami. W niektórych krajach Azji do chałwy dodaje się kaszy manny.
Chałwę grecką produkuje się z dodatkiem mąki kukurydzianej. Chałwa turecka wyglądem i konsystencją bardzo przypomina watę cukrową.
Proces wytwarzania chałwy rozpoczyna się od przygotowania miazgi oleistej – nasiona oddziela się od łupin, a następnie praży. Kolejnym krokiem jest ich ochłodzenie do temperatury pięćdziesięciu stopni Celsjusza, a następnie zmielenie. Do tak uzyskanej miazgi dodawana jest najczęściej masa karmelowa, a także inne dodatki. Następnie powinna być ona wymieszana ręcznie.
Chałwa nadaje się do jedzenia jako samodzielna przekąska, można jej również dodawać do deserów, kremów, ciasteczek i ciast (na przykład sernika). Żeby jak najdłużej zachowała świeżość musi być przechowywana w lodówce (jednak nie dłużej niż trzydzieści dni).
Jak przygotować domową chałwę?
Jeżeli chcemy cieszyć się smakiem chałwy, a jednocześnie mieć pewność, że jest ona zdrowa, koniecznie przygotujmy ją samodzielnie. Przysmak ten jest bardzo prosty w wykonaniu – poradzą z nim sobie nawet osoby, które dopiero rozpoczynają swoją przygodę z gotowaniem.
Do przygotowania chałwy potrzebujemy nasion sezamu, miodu (ortodoksyjni weganie mogą zastąpić miód syropem z daktyli, syropem klonowym lub syropem z agawy) i aromatu waniliowego. Nasiona sezamu prażymy na gorącej patelni, a następnie studzimy je. Kolejnym krokiem jest zmielenie ich (to tego celu najłatwiej jest wykorzystać blender) na jednolitą masę. Do miazgi sezamowej dodajemy miód i aromat waniliowy. Dobrze jest ją wymieszać ręcznie – przy użyciu łyżki, a nawet ręcznie. Masę przekładamy do prostokątnej formy, kroimy ją i wstawiamy do lodówki. Jeżeli chcemy, żeby dłużej była świeża – zawińmy ją w folię spożywczą.
