Brukiew (karpiel) – charakterystyka, wartości odżywcze, wpływ na zdrowie, uprawa

0

Brukiew jest współcześnie nieco zapomnianym warzywem, jednak nasze prababki znały doskonale. Jest ona bardzo smaczna, a do tego tania i łatwa w uprawie? Jakie wartości odżywcze ma brukiew? Dlaczego warto zainteresować się tym warzywem?

Co to jest brukiew?

Brukiew (inna stosowana nazwa to karpiel, Brassica napus L. var. Napobrassica) jest to dwuletnia roślina korzeniowa, którą zaliczamy do rodziny kapustowatych, odmiana kapusty rzepak. Najprawdopodobniej pochodzi ona z Rosji lub krajów skandynawskich (uprawia się ją tam na szeroką skalę). Występuje głównie w klimacie umiarkowanym. Traktowana jest zarówno jako warzywo, jak i roślina pastewna. Wyróżniamy wiele odmian tego warzywa. Brukiew w zależności od odmiany może mieć kształt lekko spłaszczony lub kulisty. Jej skórka może być purpurowa, biało-purpurowa lub żółta. Warzywo jest smaczne i zawiera wiele wartości odżywczych. Jest ona prosta w uprawie i ma małe wymagania glebowe, przez co prawdopodobnie była masowo spożywana podczas drugiej wojny światowej (była podstawowym składnikiem zup podawanych w obozach koncentracyjnych, przez co niektórym osobom może się źle kojarzyć). Brukiew znajduje szerokie zastosowanie w kuchni. Jest też rośliną miododajną.

Brukiew – wartości odżywcze

Młoda brukiew jest dobrym źródłem witaminy C, zawiera również pewne ilości witamin z grupy B. Warzywo to dostarcza nam minerałów – magnezu, potasu, siarki, sodu, wapnia, selenu i fosforu.

Brukiew dostarcza też sporych ilości błonnika, dzięki czemu korzystnie wpływa na układ pokarmowy.

Ważnym składnikiem brukwi są glukozynolany (związki charakteryzujące się właściwościami przeciwnowotworowymi). Są one bardzo pomocne w wydalaniu z organizmu związków posiadających działanie rakotwórcze.

Brukiew – wpływ na zdrowie

Świeża brukiew może mieć bardzo korzystny wpływ na zdrowie. Dzięki zawartości glukozynolanów zmniejsza ona prawdopodobieństwo zachorowania na nowotwory. Istnieją badania dowodzące, że brukiew może przeciwdziałać nowotworom piersi, płuc, prostaty, żołądka, a także jelita grubego. Co ważne – największe stężenie przeciwnowotworowych substancji znajduje się w naci brukwi.

Błonnik reguluje pracę układu pokarmowego, pomaga także oczyszczać organizm z toksyn. Młoda brukiew może przeciwdziałać zaparciom.

Obecność witamin z grupy B, a także związków mineralnych sprawia, że brukiew korzystnie wpływa również na pracę układu nerwowego. Może mieć ona pozytywny wpływ na funkcje poznawcze, redukować stres, a także ułatwiać zasypianie.

Spożywanie tego warzywa to sposób na utrzymanie skóry, włosów i paznokci w dobrym stanie (zawarta w niej siarka poprawia stan skóry i chroni przed nadmiernym wypadaniem włosów).

Sok z brukwi od setek lat zalecany jest jako syrop na kaszel ponieważ posiada właściwości wykrztuśne.

Jako, że obróbka termiczna powoduje utratę części cennych wartości odżywczych, zdecydowanie dobrym pomysłem wydaje się jedzenie brukwi na surowo.

Brukiew – przeciwwskazania

problemy z tarczycąChoć brukiew w większości przypadków jest warzywem pozytywnie oddziałującym na zdrowie, trzeba pamiętać, że nie będzie ona odpowiednia dla każdego. Jako, że zawiera ona duże ilości cukru, osoby chorujące na cukrzycę powinny zachować szczególną ostrożność z jej spożyciem.

Warto zdawać sobie sprawę, że najwięcej wartości odżywczych i najlepsze walory smakowe ma brukiew młoda. Starsze warzywa mogą wywoływać wzdęcia i gazy.

Brukiew nie jest najlepszym wyborem, jeżeli często mamy problemy żołądkowe. Nie jest też polecana przy stanach zapalnych przewodu pokarmowego, a także ostrych schorzeniach jelit i żołądka.

W warzywie tym obecne są cyjanoglukozydy. W efekcie po jego zjedzeniu uwalniane są cyjanki, które następnie przekształcane są w tiocyjaniany. Te z kolei są odpowiedzialne za hamowanie transportu jodu w tarczycy. Jedzenie brukwi w dużych ilościach może doprowadzić do niedoczynności tarczycy i pojawienia się wola. Z powyższych względów nie zaleca się jej spożywania osobom cierpiącym na niedoczynność tarczycy.

Brukiew na odchudzanie

Włączenie brukwi do menu polecane jest osobom odchudzającym się. Warzywo to w 100 g zawiera zaledwie 37 kcal, dodatkowo jest źródłem błonnika. Brukiew jest sycąca, dlatego może chronić przed napadami głodu.

Jako, że warzywo to zawiera potas – będzie chroniło przed zatrzymaniem się wody w organizmie, a tym samym obrzękami i nieestetycznym cellulitem wodnym.

Brukiew – zastosowanie w kuchni

blankBrukiew nie obecnie nie jest popularna w Polsce, jednak zajmuje ważne miejsce w kuchniach skandynawskich. W smaku przypomina połączenie rzodkiewki z kalarepą, przy jednoczesnym posmaku kapuścianym. W Finlandii często jest ona łączona z daniami mięsnymi. Używa się jej jako farsz.

Warzywo to może być dodawane do zup, a także potraw z ziemniaków. Zdecydowanie warto jest spożywać je na surowo – w sałatkach i surówkach. W Norwegii brukiew wykorzystywana jest do przygotowywania potraw świątecznych. Posiada ona gorzki smak, dlatego może nadawać wyrazistości wielu potrawom.

Uprawa brukwi

Brukiew jest warzywem smacznym, a jednocześnie mało wymagającym w uprawie. Być może warto rozważyć posadzenie jej w przydomowym ogrodzie.

Najlepsze gleby pod uprawę brukwi są przepuszczalne i zasobne w próchnicę. Idealne pH mieści się w przedziale od 6 do 7.5. Zbyt kwaśna gleba może być przyczyną ataku kiły kapuścianej. Roślina jest odporna na mrozy (dobrze znosi temperatury do ośmiu stopni poniżej zera), dlatego bardzo dobrze uprawia się ją w klimacie umiarkowanym.

Choć karpiel nie sprawia kłopotów w uprawie, należy pamiętać o jego regularnym podlewaniu. Zaniedbania w tym zakresie mogą skutkować pogorszeniem walorów smakowych warzywa. Warto jest pamiętać o nawożeniu, gdyż brukiew źle znosi niedostatek boru. Innym zabiegiem pielęgnacyjnym, z którego nie można zrezygnować jest odchwaszczanie.

W większości przypadków karpiel uprawiany jest z rozsady. Na właściwe miejsce sadzonka powinna trafić mniej więcej w połowie czerwca. Jeżeli decydujemy się na sadzenie nasion do gruntu, należy to zrobić w kwietniu, a najpóźniej na początku maja. Rzędy nasion powinny być oddalone od siebie o co najmniej pięćdziesiąt centymetrów. Natomiast odległości w rzędzie muszą mieścić się w przedziale od piętnastu do dwudziestu centymetrów.

Zbiory brukwi (nie są trudne, gdyż warzywa nie są osadzone głęboko) przeprowadza się w październiku lub w listopadzie. Warzywo może być przechowywane przez dłuższy czas w temperaturze od zera do minus jednego stopnia Celsjusza.

Czy wiesz, że:

– Inna stosowane w Polsce nazwy brukwi to karpiel, kwacek, kwaczek, czy korpiel.

– Nigdzie nie spotkamy brukwi rosnącej dziko. Jest to warzywo tylko i wyłącznie uprawne.

– Brukiew z wyglądu bardzo przypomina krzyżówkę kapusty i rzodkiewki.

– Dawniej dużą popularnością cieszyła się w Polsce zupa z brukwi, tak zwana jaroszka.

– Miejscem w Polsce, gdzie dawniej jadano szczególnie duże ilości brukwi była Wielkopolska.

– Brukiew nadaje się do kiszenia.

– Często myli się brukiew z rzepą. W rzeczywistości warzywa te są blisko spokrewnione.

– Brukiew jest skrzyżowaniem rzepy i kapusty.

– W Polsce zarejestrowane są trzy odmiany brukwi: Saba, Nadmorska i Kaszubska.

– Brukiew różni się od innych warzyw stosunkowo wysoką zawartością selenu.

– W dawnej Polsce bardzo często serwowano brukiew pieczoną w popiele.

– W czasach starożytnych karpiel uważano za roślinę leczniczą. Niekiedy kąpano w wywarze z niej chorych. Kobiety karmiące robiły z niej okłady na piersi (zmniejszają obrzęki).

– W czasach II wojny światowej karpiel była najtańszym dostępnym warzywem, dlatego jadano ją często.

4.7/10 - (6 votes)
reklama

ZOSTAW ODPOWIEDŹ

Please enter your comment!
Please enter your name here