Bazylia to bez wątpienia jedna z najpopularniejszych przypraw. Cenimy ją za unikalny smak i aromat, który nadaje charakteru wielu potrawom. Jednocześnie nie należy zapominać, że bazylia posiada także właściwości lecznicze. Dlaczego warto zainteresować się bazylią? Czy jest ona przyprawą odpowiednią dla każdego?
Czym jest bazylia?
Bazylia pospolita (inne nazwy to bazyliszka polska, balsam, bazylia wonna, bazylek ogrodowy, bazylijka zwyczajna) jest to roślina jednoroczna zaliczana do rodziny jasnotowatych, która najprawdopodobniej wywodzi się z tropikalnych rejonów Afryki. Jej właściwości ceniono i wykorzystywano już w starożytności. Rozgałęziona łodyga bazylii jest w stanie osiągnąć wysokość sześćdziesięciu centymetrów. Liście bazylii są koloru jasno-zielonego, osiągają długość do pięciu centymetrów, na ich spodzie znajdują się gruczoły wydzielające olejek eteryczny. Bazylia kwitnie w lipcu i sierpniu. Jej kwiaty mogą mieć kolor różowy, czerwonawy, a także biało-żółty. Korzeń jest palowy, silnie rozgałęziony. Owoc to natomiast mała brązowa niełupka. Współcześnie największe uprawy bazylii znajdują się w Ameryce Południowej. Surowcem zielarskim jest ziele bazylii, które zawiera duże ilości olejku eterycznego. Roślina korzystnie wpływa na funkcjonowanie układu trawiennego, immunologicznego, a także nerwowego. Bazylia znajduje szerokie zastosowanie w kuchni – dodaje się jej zarówno do potraw mięsnych, jak i wegetariańskich. Znanych jest około dwieście gatunków bazylii.
Jakie wartości odżywcze posiada bazylia?
Liście bazylii zawierają pokaźne ilości witaminy K, a także witaminę A, witaminę C, żelazo, mangan, miedź, magnez, czy wapń.
Głównymi składnikami charakterystycznego olejku bazyliowego są eugenol, cytral, limonen, terpinen, metylochawikol, cyneol i linalol.
Roślina jest bardzo dobrym źródłem flawonoidów, garbników, saponin, czy substancji gorzkich. Dostarcza nam również cennego chlorofilu i błonnika.
Bazylia – wpływ na zdrowie
Spożywanie bazylii może wyjść nam na zdrowie. Olejek bazyliowy posiada silne działanie antybakteryjne, przeciwpasożytnicze, przeciwgrzybicze, przeciwwirusowe, a także przeciwzapalne, rozkurczowe, żółciopędne i wiatropędne. Po bazylię warto sięgnąć, gdy cierpimy na dolegliwości trawienne (zapobiega ona wymiotom i mdłościom, poprawia apetyt). Ma ona pozytywny wpływ na zdrowie również dlatego, że poprawia przyswajanie substancji odżywczych z pokarmu. Jeżeli więc chcemy w pełni wykorzystać potencjał odżywczy jakiejś potrawy, koniecznie dodajmy do niej bazylii.
Mało kto zdaje sobie sprawę, że bazylia oddziałuje korzystnie na ludzki układ nerwowy (jej działanie porównuje się do działania melisy). Jej regularne spożywanie poprawia nastrój, działa przeciwdepresyjnie, zmniejsza nadpobudliwość, pomaga zwalczać bezsenność.
Bazylia charakteryzuje się niskim indeksem glikemicznym, dlatego jest odpowiednia dla osób chorujących na cukrzycę.
Zaobserwowano, że bazylia łagodzi migrenowe bóle głowy, a także bóle reumatyczne. Poleca się ją przy zmęczeniu fizycznym i psychicznym.
Bazylia zawiera ogromne ilości flawonoidów, które wspierają odporność naszego organizmu, a także działają przeciwstarzeniowo.
Olejek z bazylii warto jest zastosować do inhalacji.
Bazylia na odchudzanie
Bazylia może być pomocna na diecie odchudzającej z kilku względów. Przede wszystkim łagodzi ona dolegliwości trawienne, z którymi boryka się duża część osób rozpoczynających dietę. Jest ona niskokaloryczna (100 g świeżej bazylii to zaledwie 22 kcal), dlatego można jeść ją w większych ilościach. Bazylia zawiera błonnik i chlorofil, które pomagają oczyszczać organizm z toksyn (detoksykacja organizmu jest często warunkiem koniecznym dla osób, które chcą się pozbyć nadprogramowych kilogramów).
Uprawa bazylii
Bazylię współcześnie możemy spotkać jedynie w uprawie (nie rośnie ona dziko). Wyróżnia się około dwustu odmian tej rośliny. Największą popularnością cieszą się:
– Bazylia grecka posiadająca drobne listki i dość delikatny aromat. Bardzo często wykorzystuje się ją do dań kuchni śródziemnomorskiej.
– Bazylia tajska jest niezwykle popularna w krajach Azji południowo-wschodniej (a w szczególności w Kambodży, Tajlandii i Wietnamie). Jej cechą rozpoznawczą jest słodki korzenny smak i anyżkowo-cytrynowy aromat.
– Bazylia cynamonowa jak sama nazwa wskazuje wyróżnia się delikatnym, cynamonowym zapachem. Znajduje ona zastosowanie w produkcji wyrobów cukierniczych.
– Bazylia czerwona to odmiana, która posiada liście z lekkim czerwonym zabarwieniem. Cechuje ją także pikantny smak. Bardzo często wykorzystuje się ją do produkcji pesto.
Możemy uprawiać bazylię w ogrodzie. Warunkiem jest jedynie znalezienie jej ciepłego, nasłonecznionego stanowiska. Miejsce, w którym zamierzamy posadzić roślinę należy dokładnie odchwaścić. Jako, że bazylia jest rośliną jednoroczną, nie trzeba jej nawozić. Ważne jest natomiast regularne podlewanie (podłoże powinno być stale wilgotne, jednocześnie nie należy przesadzać z wodą). Należy zachować odstęp pomiędzy poszczególnymi roślinami (nawet czterdzieści pięć centymetrów), gdyż będą się one mocno rozrastać. Pamiętajmy, że bazylia nie zniesie temperatury poniżej pięciu stopni Celsjusza.
Z powodzeniem można uprawiać bazylię w doniczce na parapecie lub na balkonie. Najlepiej jest ją posadzić na przełomie marca i kwietnia (w miesiącach, kiedy jest słabsze nasłonecznienie roślina będzie rosła o wiele słabiej). Pamiętajmy, żeby wypełnić doniczki żyzną, a także lekką ziemią (w jednej doniczce sadzimy maksymalnie dwadzieścia nasion bazylii). Roślinę w doniczce można przesadzić do gruntu po wiosennych przymrozkach
Bazylia w kuchni
Bazylia jest popularna na całym świecie. Większości osób kojarzy się przede wszystkim z kuchnią włoską. Jest bardzo ceniona także w kuchniach azjatyckich. Bazylia wchodzi w skład ziół prowansalskich. Jest ona podstawowym składnikiem pesto, do którego dodaje się również orzeszków pini, parmezanu, czosnku, soli i oleju. Charakterystyczny aromat bazylii sprawia, że jest ona znakomitym uzupełnieniem dań z pomidorów (bardzo często dodaje się jej do sosów pomidorowych).
Świeże liście bazylii są znakomitym dodatkiem do surówek, sałatek, a także do kanapek. Możemy dodawać ich do zup. Pamiętajmy jednak, żeby zrobić to pod koniec gotowania. Obróbka termiczna sprawia, że bazylia traci swoje cenne właściwości.
Podczas zakupu bazylii zwróćmy uwagę, czy jej liście są świeże (unikajmy kupowania roślin, których liście zwiędły). Na powierzchni liści nie powinno być żadnych plamek. Jeżeli kupiliśmy liście świeżej bazylii, a wiemy, że nie wykorzystamy ich za jednym razem – dobrze jest je zamrozić (szybko więdną).
W sklepach możemy kupić również bazylię suszoną – nadaje się ona do przechowywania nawet przez kilka miesięcy.
Przeciwwskazania do spożywania bazylii
Bazylia dla większości osób jest rośliną w pełni bezpieczną. Jedynym powodem, żeby z niej zrezygnować jest alergia. Kobiety w ciąży powinny spożywać bazylię ostrożnie i w niewielkich ilościach.
Czy wiesz, że:
– Nazwa bazylia pochodzi od greckiego słowa basileus (król). Dawniej wierzono, że tylko król może ją zerwać.
– W starożytnym Rzymie traktowano bazylię jako talizman (miała ona chronić przed bazyliszkiem).
– Bazylia najprawdopodobniej została przywieziona do Europy w trakcie wypraw Aleksandra Macedońskiego.
– Libijczycy traktowali bazylię jako ochronę przed skorpionami i wężami.
– Bazylię wykorzystuje się do wyrobu konserw.
– Bazylia jest rośliną miododajną.
– Roślina znajduje zastosowanie w przemyśle perfumeryjnym – pozyskiwane z niej olejki eteryczne wykorzystywane są do produkcji perfum, a także mydeł.
– W niektórych ogrodach bazylia sadzona jest jako roślina ozdobna.
– Bazylię wykorzystuje się niekiedy do produkcji likierów.
– Olejki eteryczna zawarte w bazylii odstraszają owady.
– Właściwości lecznicze bazylii były znane i wykorzystywane także w starożytnym Egipcie.
– Grecki kościół prawosławny używa bazylii do przygotowania wody święconej. Doniczki z bazylią ustawiane są często u stopni ołtarzy.
– Bazylia miała wyrosnąć wokół grobu Chrystusa po jego zmartwychwstaniu.
– Bazylii dodaje się czasem do oliwy z oliwek lub octu winnego.
