Drogi oddechowe pełnią wiele odpowiedzialnych funkcji takich jak wymiana gazowa, nawilżanie, ogrzewanie i oczyszczanie powietrza, które się do nich dostaje. W sytuacji gdy układ oddechowy przestaje prawidłowo funkcjonować, najczęściej na skutek czynników infekcyjnych, może dochodzić do różnych nieprawidłowości, w tym do zalegania wydzieliny.
Jak zbudowane są drogi oddechowe?
Dolne drogi oddechowe rozpoczynają się tchawicą, która następnie dzieli się na oskrzele główne prawe i lewe. Te z kolei przechodzą w mniejsze oskrzela płatowe, a następnie w segmentowe i podsegmentowe, na końcu których znajdują się oskrzeliki i oskrzeliki końcowe oraz oddechowe. To w tym miejscu, a dokładniej w pęcherzykach płucnych zachodzi właściwa wymiana gazowa.
Co się dzieje, gdy drogi oddechowe przestają działać prawidłowo?
Oskrzela pokryte są błoną śluzową i nabłonkiem wielorzędowym migawkowym, który wyposażony jest w komórki kubkowate i gruczoły surowiczo-śluzowe, wytwarzające śluz, a także migawki (mikrowypustki), których ruchy umożliwiają przesuwanie się wytworzonej wydzieliny w kierunku tchawicy. Dodatkowo w obrębie ściany oskrzeli znajdują się komórki odpornościowe takie jak: makrofagi, komórki tuczne i limfocyty, odpowiedzialne za obronę dróg oddechowych przed szkodliwymi czynnikami środowiska zewnętrznego. W momencie gdy powyższe dwa mechanizmy przestają działać, a proces infekcyjny powoduje nadprodukcję wydzieliny, może dochodzić do jej zalegania. Wtedy z pomocą przychodzi odruch kaszlowy, który wywoływany jest przez podrażnienie odpowiednich receptorów i umożliwia odkrztuszenie zalegającej wydzieliny.
Kiedy może dojść do nadmiernego wytwarzania wydzieliny?
W zdecydowanej większości przypadków nadmierna wydzielina towarzyszy zakażeniom układu oddechowego i jest odpowiedzią na proces zapalny toczący się w obrębie dróg oddechowych. Wśród nich przede wszystkim należy wymienić zapalenie oskrzeli (ostre i przewlekłe). Zapalenie oskrzeli najczęściej wywołane jest przez wirusy oddechowe np. wirus grypy, paragrypy, RSV, adeno- lub koronawirusy oraz sporadycznie przez bakterie. Patogeny, wnikając do nabłonka oddechowego dróg oddechowych, stymulują komórki odpornościowe do walki, czego efektem jest nadprodukcja śluzu. Odkrztuszana wydzielina może być śluzowa lub ropna, mieć kolor żółty albo zielonkawy. Dodatkowo produkcja śluzu może utrzymywać się nawet przez kilka tygodni po zakończeniu infekcji.
Co zrobić, gdy jest problem z odkrztuszaniem?
W przypadku kiedy występuje nadprodukcja wydzieliny i nawet intensywny kaszel nie pomaga w jej usuwaniu, warto sięgnąć po dostępne w aptekach środki, które ułatwiają rozrzedzenie wydzieliny oskrzelowej. Jednym z nich są preparaty Flavamed, zawierające substancję czynną o nazwie ambroksol, dzięki której zalegający śluz staje się bardziej płynny, co pomaga w usunięciu go z dróg oddechowych i ułatwia jego odkrztuszanie. Preparat zaczyna działać już po około 30 minutach i pomaga złagodzić mokry kaszel.