Widłak goździsty jest rośliną podobną do mchu, która rośnie w klimacie umiarkowanym na całym świecie. Choć jest on rośliną trującą, medycyna ludowa wykorzystuje go do leczenia wielu dolegliwości. Jakie właściwości ma widłak goździsty? Do leczenia jakich chorób jest on wykorzystywany? Jakie są skutki uboczne jego stosowania?
Czym jest widłak goździsty?
Widłak goździsty (inaczej nazywany niedźwiedzią łapą, kołtunem, babimorem, warkocznicą, pasem świętego Jana, wilczą stopą, a także włóczęgą) to wieloletnia roślina zarodnikowa, którą zaliczamy do rodziny widłakowatych. Wyglądem jest on zbliżony do mchu, wyróżnia się jednak obecnością żółtych zarodników wzniesionych na długich szypułkach. Widłak goździsty jest rośliną zieloną przez cały rok. Rozmnaża się wegetatywnie. Jest zależny od zacienionych stanowisk. Światło słoneczne zabija tą roślinę. Widłak jest rośliną trującą, a to ze względu na fakt, że jego pęd zawiera trujące alkaloidy. Jednocześnie jest wykorzystywany w celach leczniczych – surowcem leczniczym jest pyłek zarodnikowy, który przed użyciem poddawany jest procesom suszenia. Widłak może być pomocny przy schorzeniach dróg moczowych, dolegliwościach wątroby, łuszczycy, reumatyzmie, zaparciach, a nawet hemoroidach. W Polsce jest on objęty częściową ochroną.
Jakie właściwości ma widłak goździsty?
Zarodniki widłaka goździstego składają się w pięćdziesięciu procentach z oleju tłustego, w którego składzie znajdziemy zarówno nasycone, jak i nienasycone kwasy tłuszczowe. Inne składniki to sporopolenina (związki lipidowe), związki mineralne, niewielkie ilości alkaloidów, a także substancje terpenowo-woskowe.
Widłak goździsty zawiera rad, dlatego okazuje się skuteczny w leczeniu chorób wątroby – marskości wątroby, zapalenia wątroby, a nawet raka wątroby.
Medycyna ludowa od wieków wykorzystuje widłaka goździstego do leczenia wszelkich schorzeń związanych z układem moczowym. Działa on moczopędnie, ochronnie na nerki – zapobiega tworzeniu się kamieni nerkowych. Leczy on hemoroidy, zaparcia, a także niektóre choroby narządów płciowych. Dodatkowo może on obniżać ciśnienie krwi, łagodzić skurcze, przyspieszać gojenie się ran.
Pyłek z widłaka można stosować zewnętrznie na oparzenia, trudno gojące się rany, egzemę, liszaje, stopę cukrzycową. Może być on ponadto wykorzystywany w formie pudru dla dzieci i niemowląt.
Widłak goździsty pod ochroną
W latach 1946 -2014 widłak goździsty objęty był ścisłą ochroną gatunkową. Przepisy zmieniły się w 2014 roku – od tego czasu roślina ta podlega ochronie częściowej. Oznacza to, że nie można zbierać widłaka rosnącego w naturalnych warunkach – na wrzosowiskach, torfowiskach, lasach iglastych i mieszanych. Jednak może być on zbierany w miejscach przeznaczonych na jego uprawę.
Widłak goździsty – przeciwwskazania
Spożycie widłaka goździstego może spowodować wymioty, a tym samym przyczynić się do odwodnienia organizmu. Dzieje się tak za sprawą zawartej w roślinie lipodyny.
Leczenie widłakiem nie jest wskazane w przypadku osób cierpiących na choroby układu krążenia, gruźlicę, padaczkę, wrzody żołądka i dwunastnicy, zespół jelita drażliwego (może on nasilać biegunki). W żadnym wypadku nie można podawać go dzieciom i kobietom w ciąży.
Widłak goździsty – jak stosować?
Z pyłku widłaka goździstego można przygotować napar. Łyżeczkę rośliny zalewamy wrzącą wodą i parzymy przez kilka minut. Należy pamiętać, żeby widłaka nie gotować. Napar można pić lub stosować go zewnętrznie w postaci okładów.
Suchy proszek z widłaka ma właściwości odciągające wilgoć i przeciwzapalne, dlatego warto posypywać nim oparzenia i trudno gojące się rany.
Osoby często chorujące na zapalenie pęcherza moczowego mogą pić napar z widłaka profilaktycznie – najlepiej rano i na czczo.
Ciekawostki na temat widłaka goździstego:
- Widłak goździsty zaliczany jest do roślin starych pod względem genetycznym. Jego bliscy przodkowie żyli na ziemi już trzysta milionów lat temu.
- Zgodnie z wierzeniami ludowymi zawieszenie widłaka pod sufitem w dzień Bożego Ciała chroniło przed siłami nieczystymi i nocnymi marami.
- 14 czerwca 1967 roku Poczta Polska wyemitowała znaczek pocztowy z wizerunkiem widłaka goździstego (seria Rośliny Chronione). Znaczek ten pozostawał w obiegu bardzo długo, bo aż do końca 1994 roku.