Tlenoterapia to sposób leczenia, o którym mówi się obecnie coraz więcej. Czym dokładnie jest tlenoterapia? Komu zaleca się ten sposób leczenia? Jakie są rodzaje tlenoterapii? Na jakie korzyści możemy dzięki niej liczyć?
Co to jest tlenoterapia?
Tlenoterapia jest to metoda terapeutyczna, która polega na leczeniu tlenem. W trakcie jej trwania zwiększa się stężenie tlenu we wdychanym powietrzu. Jako, że niedotlenienie jest szczególnie niebezpieczne dla ludzkiego organizmu, zabiegi tlenoterapii są wykorzystywane w leczeniu schorzeń i chorób, w których istnieje duże ryzyko niedotlenienia tkanek. W przypadku chorób, które zagrażają życiu – tlenoterapia przeprowadzana jest w warunkach szpitalnych. Istnieje również tlenoterapia domowa, którą stosuje się w leczeniu chorób przewlekłych.
Kiedy warto zastosować tlenoterapię?
Stałe dostarczanie tlenu jest niezwykle ważne dla ludzkiego organizmu. Już pięciominutowa przerwa może doprowadzić do nieodwracalnych zmian w mózgu, a nawet do śmierci.
Charakterystycznymi objawami niedotlenienia są duszności, problemy z koncentracją, brak apetytu, sinica (nie występuje u wszystkich), kłopoty z zasypianiem, słabsza niż zazwyczaj tolerancja wysiłku, upośledzenie funkcjonowania narządów, pobudzenie, niepokój, omdlenia, kwasica metaboliczna.
Warto zdawać sobie sprawę, że niewydolność oddechowa może pojawić się przy niemal każdej chorobie układu oddechowego. Bywa też, że przyczyny są zupełnie inne. Wyróżniamy dwie postaci niewydolności oddechowej:
– hiperkapniczną cechującą się podwyższonym ciśnieniem parcjalnym dwutlenku węgla we krwi (więcej niż 45 mmHg),
– hipoksemiczną charakteryzującą się zbyt niską zawartością tlenu we krwi tętniczej (mniej niż 60 mmHg). Jest ona wskazaniem do zastosowania tlenoterapii.
Wskazaniami do przeprowadzenia tlenoterapii są zarówno ostre stany chorobowe, jak i choroby przewlekłe. Do stanów ostrych zaliczamy urazy mięśniowo-szkieletowe, zatrucie dwutlenkiem węgla, zatory gazowe, zatrzymanie krążenia, obrzęk płuc, stan niedoboru tlenowego w organizmie. Tlenoterapia może okazać się pomocna nawet w leczeniu trudno gojących się ran. Chorobami przewlekłymi, w których leczeniu pomocna okazuje się tlenoterapia są: astma, mukowiscydoza, otyłość, duszność, bezdech senny
Tlenoterapia czynna i bierna
Możemy wyróżnić dwie metody tlenoterapii – czynną i bierną. Tlenoterapia czynna przeprowadzana jest u osoby nieprzytomnej, u której doszło do zatrzymania oddechu. Konieczne jest więc wprowadzenie oddechu zastępczego przy użyciu worka samorozprężalnego (znajdujące się w nim powietrze jest wzbogacane w tlen).
Tlenoterapia bierna związana jest z różnymi rodzajami masek krtaniowych. Stężenie tlenu dobierane jest odpowiednio do jednostki chorobowej. Tlen musi zostać ogrzany do temperatury ciała. Jego wilgotność wynosi 100%. Bardzo ważne jest, żeby choremu podawano jedynie tlen medyczny z atestem. Stężenia tlenu 40 do 50% są zazwyczaj bezpieczne do stosowania przez wiele tygodni.
Korzyści, które daje nam tlenoterapia
Prawidłowo stosowana tlenoterapia może niemal całkowicie wyeliminować zaburzenia oddychania, spowolnić rozwój przewlekłych chorób płuc, poprawić jakość snu, skrócić czas hospitalizacji. Tlenoterapia poprawia dotlenienie narządów wewnętrznych, dzięki czemu poprawia zarówno naszą sprawność fizyczną, jak i psychiczną.
Tlenoterapia – o czym jeszcze warto pamiętać
To, czy tlenoterapia będzie miała korzystny wpływ na nasz organizm zależy między innymi od długości jej stosowania (należy przestrzegać zaleceń lekarza). Istotne jest, żeby w trakcie trwania terapii ruszać się jak najwięcej.
W czasie stosowanie terapii tlenem nie należy palić tytoniu, a także zachować ostrożność w kontakcie z ogniem – tlen podtrzymuje spalanie.
Tlenoterapia domowa
Domowa tlenoterapia dedykowana jest osobom zmagającym się z przewlekłymi chorobami układu oddechowego. W przypadku konieczności stosowania częstej lub ciągłej tlenoterapii najlepiej sprawdza się koncentrator tlenu.
Koncentrator tlenu jest urządzeniem pobierającym powietrze atmosferyczne i filtrującym je. Usuwa on z powietrza azot i inne gazy, a dodatkowo je nawilża. W efekcie powietrze zostaje przekształcone w niemal czysty tlen (jest to stężenie tlenu na poziomie 93%). Tlen podawany jest przez kaniule donosowe lub maskę twarzową.
Szalenie ważne jest, żeby koncentratora tlenu używać z taką częstotliwością i tak długo jak zaleci lekarz (w przypadku niektórych poważnych schorzeń jest to nawet ponad 12 godzin dziennie).
Wybór koncentratorów tlenu jest w tej chwili tak duży, że każdy ma szansę znaleźć urządzenie najbardziej odpowiadające swoim potrzebom. W sprzedaży się zarówno koncentratory stacjonarne, jak i przenośne.
Tlenoterapia – przeciwwskazania i skutki uboczne
Przeciwwskazaniami do przeprowadzenia tlenoterapii są ciąża, poważne urazy płuc, padaczka, zaćma, posiadanie rozrusznika serca, stany podgorączkowe, zapalenie zatok nosowych, rozedma płuc, przebyte operacje klatki piersiowej i ucha, rozsiana choroba nowotworowa.
Tlen może wykazywać toksyczny wpływ na nasz organizm. Oddychanie stuprocentowym tlenem (powietrze, którym oddychamy składa się w 78% z azotu, 21% tlenu, 1% innych gazów) może wiązać się ze skutkami ubocznymi już po 6 do 24 godzin. Jeżeli czas oddychania tlenem był dłuższy – od 24 do 48 godzin dochodzi do nieodwracalnego uszkodzenia płuc.
Po 6 godzinach oddychania 100% tlenem można zaobserwować objawy zapalenia tchawicy i oskrzeli. Pojawia się suchość błony śluzowej, a także zaleganie śluzu.
Ekspozycja 24 godzinna powoduje niedodmę absorpcyjną płuc. Po około 48 godzinach pojawia się obrzęk płuc, zwiększa się grubość bariery pęcherzykowo-włośniczkowej, czego efektem jest przenikanie płynów i białek z kapilar krążenia płucnego do śródmiąższu i pęcherzyków. Pojawiające się drgawki i padaczka są rezultatem rozwoju kwasicy tkankowej. Innymi objawami są skurcz tętnic, utlenianie białek błony komórkowej i hemoliza.
U części wentylowanych sztucznie wcześniaków dochodzi do retinopatii w wyniku uszkodzenia siatkówki.
