Stres dla wielu osób jest nieodłącznym elementem pracy. Problem w tym, że praca jest miejscem gdzie spędzamy dużą część (o ile nie większość) naszego życia. O ile stres w niewielkich ilościach jest dla nas korzystny, o tyle w nadmiarze przyczynia się do pogorszenia naszego zdrowia psychicznego i fizycznego. W jaki sposób radzić sobie ze stresem w pracy?
Problem stresu w pracy
Każdy z nas doświadczył w swoim życiu stresu. Jest to nieprzyjemny stan – kiedy się stresujemy odczuwamy napięcie psychiczne i fizyczne. Stres wyzwala w nas dwie postawy – decydujemy się na walkę lub ucieczkę. Gdyby nasi przodkowie nie znali stresu, najprawdopodobniej nie byliby naszymi przodkami. Problem w tym, że dawniej stres dotyczył w dużej mierze sytuacji, które zagrażały życiu. Człowiek dwudziestego pierwszego wielu odczuwa silne zdenerwowanie z powodu spraw, które wydają się błahostkami. Oczywiście różne osoby są w różnym stopniu podatne na stres. Zdecydowanie lepiej radzą z nim sobie optymiści, dla których szklanka jest zawsze do połowy pełną.
Stres w pracy w pewnej mierze jest potrzebny. To dzięki niemu większość z nas wywiązuje się ze swoich obowiązków. Jednocześnie jego nadmiar w dłuższej perspektywie czasu ma tragiczne konsekwencje.
Jakie są przyczyny stresu w pracy?
W pracy spotykamy się z wieloma sytuacjami, które potencjalnie wywołują w nas silne napięcie psychiczne. Może być to publiczne przemówienie, spotkanie z przełożonym, część pracowników odczuwa chroniczny stres w obawie przed zwolnieniem. W przypadku wielu osób przyczyną zdenerwowania będzie zbyt duża ilość zadań, z którymi muszą sobie poradzić. Często nadmiar obowiązków sprawia, że pracownik zmuszony jest zostawać po godzinach, co ma negatywny wpływ na inne sfery jego życia. Konieczność pracowania dłużej jest szczególnie dotkliwa, jeżeli nie jest to jego wybór. Niestety w naszym kraju takie sytuacje wciąż się zdarzają. Ludzie decydują się na nadgodziny w obawie przed utratą posady. Ich stres jest tym większy, jeżeli aktualna praca jest ich jedynym źródłem dochodu, a także wówczas, kiedy mają rodzinę na utrzymaniu.
W wielu wypadkach napięcie psychiczne pojawia się, kiedy zmuszeni jesteśmy do pracy pod presją czasu. Zdajemy sobie sprawę, że jeżeli nie wykonamy zadania w ściśle określonym terminie, spotkają nas przykre konsekwencje. Stresogenne są także zadania trudne, które wymagają od pracowników ogromnego wysiłku intelektualnego lub fizycznego.
Bardzo często lubimy swoją pracę, jednak odczuwamy stres w związku z atmosferą w niej panującą. Złe relacje z przełożonymi lub współpracownikami, mogą skutecznie zabić radość najbardziej entuzjastycznie nastawionego pracownika. Wywołują też bardzo silny stres.
Bywa, że pracownik otrzymuje od przełożonych zbyt mało informacji, bądź są to informacje sprzeczne. Taka sytuacja sprawia, że ma on poczucie braku kontroli nad powierzonymi mu zadaniami, co także rodzi silny stres.
W jak sposób objawia się stres w pracy?
Stres w pracy sprawia, że żyjemy w ciągłym napięciu. Wielu pracowników w takiej sytuacji ma problemy z oddzieleniem życia zawodowego od prywatnego. Są rozdrażnieni i zdenerwowani nawet po wyjściu z pracy, co negatywnie wpływa na ich relacje z rodziną i przyjaciółmi. W skrajnych sytuacjach stres zabija w nich radość życia. Może prowadzić nawet do depresji. Wielu z nas zauważyło, że po okresach silnego napięcia psychicznego pogarsza się stan ich zdrowia. Przykładowo wielu studentów po sesji egzaminacyjnej zaczyna chorować. Układ odpornościowy pracownika, który stresuje się praktycznie cały czas ulega poważnemu osłabieniu, co w dłuższej perspektywie czasu może prowadzić do pojawienia się poważnych chorób, w tym również chorób nowotworowych i chorób układu krążenia.
Pracownik, który jest narażony na silny stres codzienne, bardzo szybko doświadcza wypalenia zawodowego. Praca, o której kiedyś marzył zaczyna przeradzać się w koszmar, a każdy dzień w miejscu zatrudnienia to prawdziwa udręka. Z oczywistych przyczyn pracownik będzie unikał pracy, co przyczyni się do pogorszenia zarobków. W czasie wykonywania obowiązków zawodowych będzie on miał problemy z koncentracją, będzie także częściej popełniał błędy.
Osoby wrażliwe, które nie radzą sobie ze stresem w pracy, a jednocześnie nie mogą z niej zrezygnować lub zmienić miejsca zatrudnienia często popadają w alkoholizm i inne uzależniania.
Warto zwrócić uwagę na fakt, że skutki stresu w pracy są niekorzystne zarówno dla pracownika, jak i dla pracodawcy. Pracodawca, który uważa, że stres mobilizuje do działania, szybko się zawiedzie. Nerwowa atmosfera w miejscu pracy prędzej lub później zaowocuje spadkiem motywacji pracowników. Obniżeniu ulegnie ich produktywność, a także jakość świadczonych usług. Można się spodziewać także częstszych wypadków przy pracy, licznych konfliktów, w tym również mobbingu. Pracownicy wykorzystają każdą możliwość, żeby nie przyjść do pracy. Będzie to tym łatwiejsze, gdyż stres sprawi, że zaczną częściej chorować. Pracodawca, który nie dba o dobrą atmosferę w miejscu pracy szybko odczuje także finansowe skutki swojej decyzji.
Jak sobie radzić ze stresem w pracy?
O zminimalizowanie stresu w pracy powinni postarać się zarówno pracownicy, jak i pracodawcy. Do pracodawców należy zadbanie o pozytywną, motywującą atmosferę w miejscu pracy. Bardzo ważne jest zagwarantowanie pracownikom określonego z góry czasu pracy i szanowanie ich życia prywatnego. Pracodawca bez poważnej przyczyny nie powinien żądać od pracownika pozostawania po godzinach. Niezwykle istotne jest również to, żeby każdy pracownik znał dobrze zakres swoich obowiązków i wiedział czego się od niego oczekuje. Musi on otrzymać od pracodawcy wszelkie informacje, które są potrzebne do wykonywania pracy. Pracodawca powinien być szczególnie wyczulony na przejawy mobbingu w miejscu pracy i zrobić wszystko, żeby im zapobiec.
W przypadku walki ze stresem w pracy wiele zależy także od samego pracownika. Jeżeli nie radzi on sobie z wykonywaniem wszystkich powierzonych mu zadań, być może dobrym pomysłem jest zapisanie się na szkolenie z zarządzania czasem. Dowie się na nim między innymi tego, że na samym początku należy wykonywać zadania najważniejsze, które nie mogą już czekać. Dodatkowo kluczowe jest wyznaczanie priorytetów. Jest to umiejętność, której każdy z nas może się nauczyć.
Bywa, że napięcie psychiczne wynika z niewłaściwej diety lub/i niedostatecznej ilości snu. Jeżeli naszym problemem jest chroniczny stres w pracy, postarajmy lepiej się wysypiać. Wysokiej jakości sen sprawi, że będziemy mieć lepszy nastrój, poprawi się nasza pamięć i koncentracja, będziemy też szybciej podejmować trafne decyzje. Minimalna ilość snu, która zapewni nam dobry wypoczynek to siedem godzin (choć niektórzy potrzebują go więcej).
Osoba zestresowana nie może pozwolić sobie na niewłaściwe odżywianie. Przed wyjściem do pracy należy zjeść śniadanie. Nie można zapominać także o posiłkach w ciągu dnia. W żadnym wypadku nie mogą być to dania typu fast-food, które są pełne pustych kalorii. Najlepsza dieta, która złagodzi skutki stresu to dieta śródziemnomorska. Jest ona bogata w warzywa i owoce, produkty pełnoziarniste, tłuste ryby morskie i owoce morza, a także pestki i orzechy.
