Reishi jest to grzyb, z którego właściwości od tysięcy lat czerpie medycyna chińska i japońska. Jakie wartości odżywcze posiadają grzyby reishi? W jaki sposób wpływają one na nasze zdrowie? Czy istnieją przeciwwskazania do ich stosowania?
Czym są grzyby reishi?
Reishi (z języka łacińskiego – Ganoderma lucidum, nazywane również lakownicą żółtawą) to gatunek grzybów pasożytniczych zaliczanych do rodziny lakownicowatych. W naturalnych warunkach rosną one na wszystkich kontynentach za wyjątkiem Antarktydy (choć w Europie pojawiają się stosunkowo rzadko, a w Polsce objęte są ochroną). Grzyby reishi charakteryzują się płaskim, dużym kapeluszem, którego średnica waha się od 6 do nawet 20 centymetrów. Jest on półokrągły, a jego brzegi są nieregularne. Kapelusz młodych grzybów jest jasny lub żółto-czerwony. Wraz z upływem czasu ciemnieje – staje się purpurowy, a później czerwono-czarny. Powierzchnia kapelusza jest pokryta bruzdami i błyszcząca. Część grzybów wyrasta z długiego, walcowatego trzonu (może on osiągać nawet 15 centymetrów długości). Można również spotkać grzyby reishi bez trzonu, które przyrastają bokiem do pnia. W naturalnych warunkach grzyby reishi rosną pojedynczo, ewentualnie w większych skupiskach na obumarłych (ale i żywych) pniach i korzeniach różnych gatunków drzew. Zazwyczaj są to drzewa liściaste, choć można spotkać też grzyby reishi porastające drzewa iglaste. Reishi to wyjątkowe, pełne prozdrowotnych substancji grzyby, które od tysięcy lat wykorzystywane są w chińskiej medycynie naturalnej. Współcześnie są one zaliczane do adaptogenów.
Grzyby reishi – skład
Grzyby reishi są bogatym źródłem białka, aminokwasów, węglowodanów prostych i złożonych, związków nieorganicznych. Znajdziemy w nich duże ilości witaminy C, związki triterpenowe (to między innymi dzięki nim grzyby reishi posiadają bardzo silne właściwości przeciwutleniające), olejki eteryczne, glukozydy, ergosterol, β-sitosterol, betainę, kwas stearynowy, kwas kokosowy, a także minerały takie jak między innymi: mangan, magnez, miedź, cynk, german.
W zarodnikach Ganoderma lucidum znajdują się jony nieorganiczne – Ca2+, Fe2+, Mg2+, Zn2+.
Owocniki są bogatym źródłem kwasów ganoderowych: A, B, C, D, E, F i G. Zawierają ponadto triterpeny, sterole, mleczany i polisacharydy (nawet 150 pochodnych tych związków). Za najbardziej istotny wyizolowany polisacharyd uznano GSG (z angielskiego Ganoderma lucidum spores glucan).
Współcześnie możemy spotkać przede wszystkim hodowlane grzyby reishi. Kontrolowana hodowla sprawia, że możliwe jest wykorzystanie poszczególnych etapów rozwoju Reishi – dojrzałych grzybów, ale i grzybni, zarodników. Jest to ważne, gdyż w każdym stadium rozwoju grzyb może mieć inną kompozycję składników.
Grzyby reishi – wpływ na zdrowie
Zachodnia medycyna potwierdza to, co Chińczycy doskonale wiedzieli już kilka tysięcy lat temu – grzyby reishi poprawiają pracę układu odpornościowego. Zawarte w nich polisacharydy zwiększają ilość makrofagów i limfocytów T. Regularne przyjmowanie Ganoderma lucidum chroni nasz organizm przed infekcjami wirusowymi, bakteryjnymi, a także grzybiczymi. Aktywne związki mogą zmniejszać prawdopodobieństwo zachorowania na grypę i zapobiegać jej nawrotom. Badania pokazują, że grzyby reishi redukują kaszel, a nawet zmniejszają objawy astmy.
Lakownica jest skuteczna w leczeniu mononukleozy, może być pomocna nawet w walce z wirusem HIV.
Jako, że związki obecne w grzybach reishi stymulują pracę układu immunologicznego, ich stosowanie wydaje się uzasadnione w przypadku tak poważnych chorób jakimi są nowotwory. Triterpeny i polisacharydy pozwalają na hamowanie rozwoju komórek nowotworowych. Wykorzystywanie ich jest pomocne zarówno w profilaktyce, jak i w przypadku istniejących już nowotworów (są szczególnie pomocne w przypadku raka płuc, raka piersi, czy nowotworu jelita grubego). Udowodniono, że suplementacja lakownicy żółtawej redukuje ryzyko wystąpienia przerzutów. Przyjmowanie grzybów reishi może zmniejszyć skutki uboczne radioterapii i chemioterapii (jednak jest to zależne od typu nowotworu i stadium rozwoju choroby).
Związki obecne w grzybach reishi mają wpływ na przyspieszenie metabolizmu substancji toksycznych w wątrobie. Dzięki nim nasz organizm szybciej pozbywa się toksyn, co zmniejsza ich szkodliwe oddziaływanie na zdrowie. Korzystny wpływ na wątrobę sprawia, że lakownicy często używa się jako leku w przypadku zatruć, a także różnego rodzaju schorzeń wątroby.
Warto wspomnieć, że Ganoderma lucidum pomaga oczyszczać z toksyn układ krwionośny, nerki i układ limfatyczny.
Grzyby reishi są cenione także za korzystny wpływ na układ nerwowy. Udowodniono, że pomagają one w walce z bezsennością, ograniczają objawy neurastenii. Mogą one poprawić funkcje poznawcze. Ich spożywanie zaleca się osobom wyniszczonych chorobami, gdyż zwiększają apetyt i przyczyniają się do wzrostu masy ciała. Regularnie przyjmowane mogą dodać nam energii.
Istnieją badania sugerujące, że grzyby reishi mogą obniżać poziom cukru we krwi, co więcej mogą zmniejszyć prawdopodobieństwo wystąpienia nerkowych powikłań cukrzycy. Związki obecne w Ganoderma lucidum obniżają stres oksydacyjny, a także poziom trójglicerydów we krwi.
Jak stosować grzyby reishi?
Grzyby reishi mogą dać nam wiele korzyści, pod warunkiem, że będziemy je odpowiednio dawkować. Najlepiej zdać się na zalecenia lekarza (ewentualnie producenta suplementu diety). Pamiętajmy, że surowe grzyby mogą być siedliskiem niebezpiecznych bakterii, dlatego przed spożyciem należy je wysterylizować przy użyciu wysokiej temperatury.
Zazwyczaj w przypadku suplementacji spożywa się do 2 g reishi w ciągu dnia. Zdarza się, że lekarz podejmie decyzję o zwiększeniu tej dawki do 9 g w szczególnie trudnych przypadkach (na przykład u pacjentów zmagających się z chorobami nowotworowymi).
Początkowo dobrze jest przyjmować połowę zalecanej dawki, a następnie stopniowo ją zwiększać – w ten sposób możemy uniknąć wystąpienia efektów ubocznych.
Jeżeli chcemy zwiększyć działanie przeciwnowotworowe grzybów reishi, możemy przyjmować je razem z ekstraktami z zielonej herbaty. W celu poprawy funkcjonowania układu krążenia, czy zmniejszenia poziomu złego cholesterolu we krwi, warto jest łączyć lakownicę żółtawą z izoflawonami sojowymi. Witamina C natomiast wzmacnia ich potencjał antyoksydacyjny.
Grzyby reishi przeciwwskazania
Choć grzyby reishi posiadają wyjątkowe prozdrowotne właściwości, należy pamiętać, że ich suplementacja nie będzie odpowiednia dla każdego.
Z lakownicy żółtawej powinny zrezygnować osoby mające problemy z krzepnięciem krwi, przyjmujące leki przeciwpłytkowe i przeciwzakrzepowe (do tej grupy leków zaliczamy między innymi polopirynę, aspirynę, heparynę, warfarynę, niesteroidowe leki przeciwzapalne).
Grzyby reishi nie są dobrym wyborem dla kobiet w ciąży, kobiet karmiących piersią, dzieci. W tej chwili medycyna nie dysponuje badaniami pozwalającymi w 100 procentach stwierdzić, czy są one bezpieczne dla tych grup osób.
Z grzybów reishi muszą zrezygnować osoby przyjmujące leki na nadciśnienie i niedociśnienie. Jako, że reishi posiadają właściwości obniżające ciśnienie, w połączeniu z lekami mogą mieć zbyt silne działanie.
Pamiętajmy, żeby zrezygnować z lakownicy żółtawej na około dwa tygodnie przed planowaną operacją. Jest to bardzo istotne, gdyż zawarte w niej związki obniżają krzepliwość krwi (w efekcie w trakcie operacji chirurgicznej mogłyby one spowodować krwotok.
Grzybów reishi nie powinno się łączyć z miłorzębem japońskim. Należy również pamiętać, że nie można ich przyjmować przez okres dłuższy niż trzy miesiące. Jest to ważne, gdyż zbyt długie przyjmowanie lakownicy żółtawej może się przyczynić do powstawania uczucia suchości w jamie ustnej, nosie, czy gardle. Może ona powodować krwawienie z nosa, bóle i zawroty głowy, wysypkę, dolegliwości układu pokarmowego. Istnieją przypadki uszkodzenia wątroby w przypadku zbyt długiego przyjmowania sproszkowanych grzybów reishi.
Gdzie kupić grzyby reishi?
Grzyby reishi można nabyć w aptekach, sklepach zielarskich, a także sklepach ze zdrową żywnością. Są one dostępne w postaci tabletek, syropów, nalewek, czy herbatek ziołowych. W sprzedaży dostępne są także suszone w całości grzyby i grzyby suszone sproszkowane.
Jeżeli planujemy kupić grzyby reishi, powinniśmy pamiętać, że muszą mieć certyfikat Unii Europejskiej. Warto zwrócić uwagę również na takie certyfikaty jak: ECOCERT, GMP, JAS, czy ISO 9001-2000.
Zastosowanie grzybów reishi w kosmetyce
W składzie grzybów reishi znajdziemy wiele składników, które działają przeciwstarzeniowo. Ekstrakty z grzybów reishi można znaleźć w kosmetykach dedykowanych do pielęgnacji skóry dojrzałej. Dostarczają one naszej skórze niezbędnych witamin i minerałów. Są ponadto bogate w alkaloidy, sterole, polisacharydy, czy kwas oleinowy. Związki zawarte w lakowicy żółtawej są w stanie kontrolować zawartość wody w skórze, dzięki czemu gwarantują jej prawidłowe nawilżenie (jest to bardzo ważne, gdyż skóra z wiekiem staje się coraz bardziej przesuszona).
Wysoka zawartość przeciwutleniaczy sprawia, że reishi eliminują wolne rodniki, spowalniając tym samym procesy starzenia się komórek. Regularnie stosowane kosmetyki z wyciągami z grzybów reishi ujędrniają i wygładzają skórę, zmniejszają też widoczność zmarszczek.
Czy wiesz, że:
– Reishi znane są jako: ziele wywołujące siłę, stódziesięcioletni grzyb, Qi Zhi, Ling Zhi czerwony grzyb, a także roślina nieśmiertelności.
– Grzyby reishi w Chinach uważane są za symbol nieśmiertelności. Z tego też względu są popularnym motywem zdobień.
– Współcześnie w Chinach grzyby reishi są zaklasyfikowane jako lek.
– Ganoderma lucidum występuje w różnych odmianach: żółtej, czerwonej, fioletowej, niebieskiej, czarnej i białej. Ze zdrowotnego punktu widzenia najbardziej wartościowa jest odmiana czerwona.
– Na zachodzie grzyby reishi zostały odkryte w 1781 roku – jako pierwszy ich działanie opisał William Curtis.
– Z dobroczynnych właściwości grzybów reishi korzystali starożytni Egipcjanie. Nadawali im oni sakralne znaczenie, wierząc, że przedłużają życie. Niestety w efekcie były zarezerwowane tylko dla faraonów i kapłanów.
