Psychopata – kim jest, jak go rozpoznać?

0

Psychopata (czyli człowiek o osobowości dyssocjalnej) nie myśli i nie czuje tak jak inni ludzie. Nikt nie chciałby spotkać takiej osoby na swojej drodze (choć nieumiejętność współodczuwania sprawia, że w wielu sytuacjach są oni bardzo skuteczni), a już na pewno wchodzić z nią w związek. Czym jest osobowość dyssocjalna? Skąd mamy wiedzieć, że osoba z którą mamy do czynienia jest psychopatą?

Kim jest psychopata?

Mianem psychopaty określamy człowieka o osobowości dyssocjalnej. Choć osoby takie kojarzą się nam przede wszystkim z filmami grozy, tak naprawdę żyją wśród nas. Szacuje się, że mogą stanowić nawet trzy procent społeczeństwa. Zaburzenie to stwierdza się znacznie częściej u mężczyzn niż u kobiet. Antyspołeczne zaburzenie osobowości przejawia się między innymi lekceważeniem praw innych ludzi i łamaniem norm społecznych. Psychopaci czasem wchodzą w konflikt z prawem, jednak równie często odnoszą sukcesy społeczne i zawodowe. Psychopatia uznawana jest za zaburzenie trwałe, co sprawia, że nie można jej wyleczyć.

Typowe cechy psychopaty

blankPsychopata nie jest zdolny do wyższych uczuć. Z tego względu nie jest on w stanie nawiązywać głębokich relacji z innymi ludźmi. Bardzo często zdarza się, że traktuje on inne osoby instrumentalnie. Nie czuje oporów przed manipulowaniem i wykorzystywaniem ich do osiągania własnych celów. Będzie on dążył przede wszystkim do zaspokajania własnych potrzeb bez względu na koszty.

Osoba z osobowością dysocjacyjną jest emocjonalnie chłodna, często przejawia skłonności do agresji, często ucieka się do stosowania przemocy. Nie jest ona w stanie zrozumieć uczuć innych ludzi. U wielu psychopatów obserwuje się nagminne łamanie zasad porządku społecznego.

Psychopata lekceważy autorytety, często kłamie i celowo wprowadza innych w błąd. Charakterystyczne dla psychopatów jest nie poczuwanie się do odpowiedzialności za własne postępowanie. Są oni w stanie znaleźć tysiące usprawiedliwień dla swoich moralnie wątpliwych działań. Z drugiej strony ludzie tacy mają skłonności do obwiniania innych za wszystkie swoje niepowodzenia. Prawie każdy psychopata jest przekonany o własnej wyjątkowości (niezależnie od tego czy osiąga sukcesy czy nie).

Bardzo typowy dla psychopatii jest niski próg odczuwania frustracji. Kiedy taka osoba widzi, że coś staje jej na przeszkodzie do osiągnięcia celu, szybko wpada w gniew.

Znamienna dla psychopatów jest niezdolność do tworzenia długotrwałych związków z innymi ludźmi, przy jednoczesnej łatwości w nawiązywaniu relacji (związki psychopatów są jednak bardzo powierzchowne, nastawione na jednostronną korzyść).

Jakie są przyczyny pojawienia się osobowości dyssocjalnej?

blankWspółcześni badacze nie są zgodni co do przyczyn występowania osobowości dyssocjalnej. Podejrzewają jednak, że duże znaczenie w przypadku tego schorzenia mają czynniki środowiskowe.

Wielu psychopatów doświadczyło nieobecności przynajmniej jednego z rodziców. W domach dzieci z osobowością dyssocjalną często dochodziło do kłótni, rodzice byli niestabilni emocjonalnie. Ojcowie zazwyczaj nie interesowali się dzieckiem, a matki mogły albo je odrzucać albo przejawiać nadopiekuńczość.

Dzieci z osobowością dyssocjalną często bardzo wcześnie wchodziły w konflikt z prawem (kradzieże, bójki, czy rozboje). Pozytywny wpływ na kształtowanie się takiej osobowości może mieć też wszechobecna agresja, która płynie z mediów.

Bardzo prawdopodobne jest też, że na rozwój osobowości dyssocjalnej wpływ mają czynniki genetyczne. Jest to zauważalne przede wszystkim w przypadku mężczyzn-psychopatów, którzy mają w swoim genotypie dodatkowy chromosom Y (może być on odpowiedzialny za nadpobudliwość i skłonności do agresji).

W przypadku psychopatii stwierdza się często niedojrzałość mózgu, zmiany w EEG, a także nieprawidłowe funkcjonowanie układu limbicznego.

Nierzadko zdarza się, że psychopaci w dzieciństwie doświadczyli molestowania seksualnego (a także innych traumatycznych doświadczeń), co spowodowało zaburzenia w rozwoju układu nerwowego.

Zaburzenia psychopatyczne (szczególnie wśród mężczyzn) są uzasadnione ewolucyjnie. Brak emocji, dążenie do osiągania własnych celów bez względu na koszty sprawiło, że ich szanse na przekazanie własnych genów były duże. 

Jak wygląda leczenie psychopatii?

Współcześnie rzadko leczy się psychopatów. Jest to problem, gdyż w większości wypadków nie zgadzają się oni na terapię. Uważają, że problem mają inni ludzie, a z nimi wszystko jest w jak najlepszym porządku. Co więcej terapia mogłaby dostarczyć psychopatom wskazówek dotyczących tego jak jeszcze lepiej manipulować innymi ludźmi.

W przypadku gdy psychopata przejawia skłonności do bardzo agresywnych zachowań, lekarz może zdecydować o podaniu mu leków przeciwpsychotycznych, jednak nie rozwiązuje to wszystkich problemów takiej osoby. Jak do tej pory nie stworzono żadnych leków, które mogłyby wyleczyć psychopatię.

Podejmowanie leczenia jest trudne również ze względu na fakt, że ludzie z osobowością dyssocjalną w wielu wypadkach osiągają sukcesy zawodowe – często zdarza się, że obejmują kierownicze stanowiska. Mają oni więc „dowody” na to, że wszystko jest z nimi w porządku, a nawet radzą sobie lepiej niż większa część społeczeństwa. Trudno z tym polemizować.

Osobowość dyssocjalna a skłonność do wchodzenia w konflikt z prawem

Współcześni badacze są zdania, że nawet osiemdziesiąt procent osób przebywających w zakładach karnych można zakwalifikować jako psychopatów. Jednocześnie nie jest wcale powiedziane, że psychopata musi znaleźć się w więzieniu. Często jest on osobą bardzo inteligentną, co sprawia, że unika ponoszenia prawnych konsekwencji swoich działań.

Nawet jeżeli u osoby popełniającej czyny zabronione stwierdzi się osobowość dyssocjalną, nie zwalnia jej to od odpowiedzialności karnej.

Jak rozpoznać psychopatę?

Rozpoznanie psychopaty jest wyjątkowo trudne. Bardzo często zdarza się, że są oni osobami inteligentnymi, czarującymi, cieszącymi się autorytetem, przyciągającymi do siebie innych ludzi.

Psychopata często nie odczuwa lęku i strachu (lub odczuwa go w minimalnym stopniu), co sprawia, że jest zdolny do czynów, które budzą społeczny podziw (brak strachu utożsamiany jest z odwagą).

Często jesteśmy rozpoznać psychopatę po dłuższej znajomości, gdy regularnie obserwujemy jego antyspołeczne działania.

blankPoważne kłopoty ma partner psychopaty. Nierzadko zdarza się, że związek z takim człowiekiem (zwłaszcza na początku) jest fascynujący. Niestety prędzej czy później okazuje się, że partner dla psychopaty jest jedynie narzędziem do realizowania własnych celów. Relacja uczuciowa jest w tym wypadku jednostronna.

Psychopata jest świetnym aktorem, często jest w stanie maskować się przez długie lata. Zdarza się, że w momencie gdy partner nie jest w stanie wytrzymać w takim związku i decyduje się na rozstanie – otoczenie jest w szoku, gdyż psychopata wydaje się idealnym człowiekiem. Nierzadko człowiek z osobowością dyssocjalną próbuje obarczyć odpowiedzialnością za rozpad relacji swojego partnera. Często zdarza się, że otoczenie trzyma jego stronę.

Osobom pozostającym w związkach z psychopatami zaleca się zazwyczaj zerwanie takiej toksycznej relacji, gdyż szanse na wyleczenie są w tym przypadku nikłe.

4.1/10 - (7 votes)
reklama

ZOSTAW ODPOWIEDŹ

Please enter your comment!
Please enter your name here