Pomarańcze są najpopularniejszymi owocami na świecie. Ich słodko-kwaśny smak i charakterystyczny aromat sprawiają, że trudno znaleźć osobę, która za nimi nie przepada. Pomarańcze pochodzą z Chin, ale uprawiane są w wielu miejscach na świecie. Warunkiem koniecznym dla udanych upraw jest jednak tropikalny klimat. Owoce te są nie tylko pyszne, ale także pełne prozdrowotnych substancji. Regularne ich jedzenie podnosi odporność naszego organizmu, chroni przed nowotworami, a także pomaga schudnąć. Na szeroką skalę wykorzystuje się je również w kosmetyce.
Skórka pomarańczy posiada unikalny aromat, który ma wpływ na nasze samopoczucie. Olejek pomarańczowy używany jest do wyrobu perfum, w aromaterapii, a także w przemyśle cukierniczym. Jeszcze kilkadziesiąt lat temu pomarańcze były w Polsce luksusem, dziś są dostępne w każdym sklepie. Co jeszcze powinniśmy wiedzieć o pomarańczach? Czy istnieją jakieś przeciwwskazania do ich spożywania?
Czym są pomarańcze?
Pomarańcze to owoce cytrusowe, które pochodzą z Chin i Azji Wschodniej. Charakteryzują się skórką o intensywnie pomarańczowym kolorze, a także miąższem z dużą zawartością włókien. Współcześnie pomarańcze uprawiane są w wielu krajach o tropikalnym klimacie. Do uprawy pomarańczy niezbędne jest słońce, wysokie temperatury, a także duże ilości wody. W momencie zbiorów muszą być one dojrzałe. Owoce pomarańczy zawierają wiele cennych składników odżywczych, zwłaszcza witaminy C. Mogą być spożywane na surowo, wyciska się z nich sok, są one także surowcem do produkcji dżemów, marmolad czy galaretek. Pomarańczowy olejek eteryczny wykazuje działanie przeciwdepresyjne.
Kilka słów o pomarańczach
Popularne pomarańcze pochodzą z południowych Chin, bardzo szybko rozprzestrzeniły się na inne regiony świata. Były znane człowiekowi już dwa tysiące lat przed naszą erą. W Europie po raz pierwszy pojawiły się w XV wieku, a zostały sprowadzone z Indii. Owoce te lubią tropikalny klimat, dlatego pierwsze europejskie plantacje założono w gorącej Hiszpanii i Włoszech. Współcześnie uprawia się je w ponad stu krajach, a największymi ich producentami są Chiny, Brazylia i Stany Zjednoczone.
Wyróżniamy kilka gatunków pomarańczy:
- pomarańczę gorzką, produkowaną przede wszystkim w Indiach i we Włoszech. Jej owoc charakteryzuje się średnią wielkością, skórką w kolorze ciemnopomarańczowym, a także gorzkim, bardzo kwaśnym, a jednocześnie orzeźwiającym smakiem. Gorzka pomarańcza znajduje zastosowanie w przemyśle perfumeryjnym i aromaterapii, jest używana do wyrobu znanego likieru Curacao.
- bergamotę, która jest niewielkim owocem o skórce w kolorze zielono-żółtym i aromatycznym, kwaśnym miąższu. Z tej odmiany pomarańczy pozyskiwane są olejki eteryczne, jest ona także wykorzystywana do wyrobu herbaty Earl Grey, a także olejku neroli.
- pomarańczę olbrzymią, znaną również jako pomelo. Ma ona duże, kuliste owoce, których waga często dochodzi do dwóch kilogramów, a średnica do dwudziestu centymetrów. Owoce pomelo mogą przybierać różne barwy – żółtą, różową, żółto-zieloną. Pomarańcza olbrzymia została skrzyżowana z pomarańczą chińską, w czego efekcie uzyskano grejpfrut.
- odmianę chińską, która zajmuje pierwsze miejsce w światowej produkcji. Wytwarza się z niej soki, a także inne napoje. Jest ona stosowana między innymi w przemyśle cukierniczym i kosmetyce.
- a także pomarańczę limetę, znaną powszechnie jako limonka. Ma ona postać niewielkich, jajowatych, zielonych lub żółtych owoców. Jej miąższ jest wyjątkowo kwaśny, a także bardzo aromatyczny. Jest ona wykorzystywana w kuchni, a także do sporządzania napojów orzeźwiających i drinków.
Największą popularnością w Polsce cieszy się pomarańcza chińska o słodkim smaku i nasyconej, pomarańczowej barwie. Sama pomarańcza chińska występuje w wielu odmianach. Często spotykane to:
- Valencia,
- Joppa,
- Rubby Blood.
Charakterystyczną cechą pomarańczy jest to, że nie dojrzewają one po zerwaniu. Będą one zdatne do spożycia jedynie wówczas, kiedy zostaną zerwane po osiągnięciu dojrzałości. Jest to tak ważne, że w Stanach Zjednoczonych obowiązuje prawo zabraniające zbierania niedojrzałych pomarańczy w stanach:
- Teksas,
- Arizona,
- Floryda,
- i Kalifornia.
Nie ma obaw, że za późno zerwane owoce się zepsują. Mogą one pozostawać na drzewach nawet przez trzy miesiące – przez ten czas ani nie opadną, ani się nie zepsują. Co ciekawe jedno pomarańczowe drzewo pozwala na zebranie około tysiąca owoców rocznie. Obfite zbiory są możliwe nawet przez osiemdziesiąt lat.
W okresie PRL pomarańcze były jednym z symboli Bożego Narodzenia, jako, że były dostępne w sklepach jedynie w tym czasie. Ta tradycja jest kultywowana także współcześnie. Choć dostęp do pomarańczy mamy cały rok, dla wielu osób ich jedzenie w okresie świątecznym stało się tradycją.
Pomarańcze – właściwości
Soczyste pomarańcze to nie tylko doskonały smak, ale także prawdziwe bogactwo substancji wykazujących pozytywny wpływ na nasze zdrowie. Przede wszystkim owoce te są znakomitym źródłem witaminy C. W zależności od odmiany jedna pomarańcza może pokryć od siedemdziesięciu pięciu do stu procent dziennego zapotrzebowania na tę witaminę.
Aromatyczne owoce są także znakomitym źródłem:
- witaminy A,
- beta-karotenu,
- luteiny,
- zeaksantyny,
- kwasu foliowego,
- i innych witamin z grupy B.
Znajdziemy w nich także związki mineralne takie jak:
- magnez,
- wapń,
- potas,
- czy fosfor.
W pomarańczach obecny jest również wykazujący działanie antyoksydacyjne D-limonen. Owoce te są źródłem błonnika, zarówno tego rozpuszczalnego, jak i nierozpuszczalnego, dlatego mają zbawienny wpływ na nasz układ trawienny.
Na uwagę zasługuje też zawartość związków polifenolowych takich jak:
- flawanony,
- hesperydyna,
- naringenina,
które wykazują silne działanie przeciwnowotworowe.
Skórka pomarańczy zawiera olejki eteryczne, które mają dobroczynny wpływ na nasze samopoczucie, a jednocześnie posiadają właściwości antybakteryjne.
Warto pamiętać, że pomarańcze choć kwaśne mają wpływ na zmniejszenie poziomu kwasowości organizmu.
Pomarańcze – zastosowanie
Jedzenie pomarańczy jest wskazane nie tylko ze względu na ich niesamowity smak, ale także dlatego, że są one pomocne w profilaktyce, a nawet leczeniu różnych dolegliwości. Owoce te znajdują zastosowanie w:
- odchudzaniu,
- profilaktyce przeciwnowotworowej,
- wzmacnianiu układu immunologicznego,
- leczeniu dolegliwości układu nerwowego,
- pielęgnacji skóry.
Zdecydowanie warto spożywać te owoce na surowo, choć polecane jest również picie soku z pomarańczy. Sok wprawdzie nie zawiera tak dużych ilości błonnika pokarmowego, a także prozdrowotnych witamin i minerałów, jednak zawarte w nim składniki są lepiej przyswajalne przez nasz organizm niż te, które znajdują się w surowych owocach.
Pomarańcze na odchudzanie
Przepyszne pomarańcze to owoce, o których nie powinno się zapominać na diecie redukcyjnej. Są one stosunkowo niskokaloryczne – jedna średniej wielkości pomarańcza dostarcza nam około siedemdziesięciu kalorii. Ich indeks glikemiczny jest równy 42, co oznacza, że po zjedzeniu owoców poziom cukru w naszej krwi nie podnosi się radykalnie. Jednym z atutów pomarańczy jest wysoka zawartość błonnika – zarówno tego rozpuszczalnego, jak i nierozpuszczalnego w wodzie.
Błonnik rozpuszczalny pod postacią pektyn przyczynia się między innymi do poprawy trawienia. W przewodzie pokarmowym zamienia się on w żelową substancję, która jest pożywką dla dobrych bakterii jelitowych. W efekcie pomarańcze zapewniają nam odpowiednią mikroflorę jelitową, która jest ważna dla uzyskania i utrzymania prawidłowej masy ciała.
Z kolei błonnik nierozpuszczalny pod wpływem wody pęcznieje w żołądku zapewniając poczucie sytości na długie godziny. Dzięki niemu po zjedzeniu pomarańczy nie mamy ochoty na słodkie przekąski.
Obecny w pomarańczach potas nie ma wprawdzie wpływu na spalanie tkanki tłuszczowej, jest za to pomocny w usuwaniu nadmiaru wody z organizmu. Dzięki niemu znika opuchlizna, a także zmniejsza się waga ciała.
Pomarańcze na wzmocnienie organizmu
Jedzenie pomarańczy i picie soku pomarańczowego jest polecane w celu poprawy odporności naszego organizmu. Owoce te zawierają duże ilości witaminy C, która działa przeciwbakteryjnie i przeciwzapalnie, przyspiesza również gojenie się ran. Kwas askorbinowy jest szczególnie polecany w profilaktyce chorób układu oddechowego.
Bardzo skuteczne w zwalczaniu wolnych rodników są polifenole. Na uwagę zasługuje także substancja o nazwie D-limonen, która wykazuje działanie przeciwzapalne, neutralizuje wolne rodniki.
Obecna w pomarańczach witamina A przyspiesza regenerację organizmu, chroni także przed przeziębieniem.
Pomarańcze w profilaktyce nowotworowej
Popularne pomarańcze są owocami zalecanymi w profilaktyce przeciwnowotworowej. Zawierają one ogromne ilości antyoksydantów, dzięki czemu wymiatają większość wolnych rodników z naszego organizmu. Ważne z punktu widzenia ochrony organizmu przed nowotworami są witaminy A i C, a także D-limonen, który według najnowszych badań jest pomocny w leczeniu raka piersi, a także raka żołądka.
Nie bez znaczenia dla ochrony przed nowotworami jest również błonnik. Tworzy on w naszym układzie pokarmowym warstwę ochronną, a dodatkowo ma zdolność wiązania niebezpiecznych, rakotwórczych substancji. W wyniku tego są one szybko usuwane z naszego organizmu, a ich negatywne oddziaływanie zostaje zredukowane do minimum.
Owoce pomarańczy są pełne polifenoli, które niszczą wolne rodniki, a dodatkowo wpływają korzystnie na strukturę DNA zdrowych komórek.
Warto wspomnieć, że pomarańcze choć kwaśne, mają działanie alkalizujące. Chronią więc przed zakwaszeniem organizmu, które przyczynia się do rozwoju różnych schorzeń, w tym chorób nowotworowych.
Pomarańcze na dobry nastrój
Od dawna wiadomo, że pomarańcze pozytywnie wpływają na kondycję naszego układu nerwowego. Dzieje się tak dlatego, że zawierają one związki mineralne takie jak potas, magnez czy wapń, a także witaminy z grupy B.
Pozytywne efekty uzyskamy zarówno jedząc pomarańcze, jak i pijąc wyciśnięty z nich sok, jak i czując ich piękny, kojący zapach. Olejek pomarańczowy od dawna wykorzystywany jest w aromaterapii. Już samo obieranie tego owocu sprawia, że uwalniane są olejki eteryczne, które działają na nas kojąco i odprężająco.
W większości sklepów zielarskich i aptek bez problemu kupimy olejek pomarańczowy, który można dodawać do gorącej wody, nawilżacza powietrza lub kominka aromaterapeutycznego.
Pomarańcze na zdrową i piękną skórę
Wszystkie osoby, które chcą się cieszyć zdrową, młodo wyglądającą skórą powinny zadbać, żeby w ich codziennej diecie znalazły się pomarańcze.
Owoce te są bogate w witaminy A i C, dlatego już po kilku – kilkunastu dniach regularnego ich spożywania zauważymy, że nasza skóra jest rozjaśniona, jędrniejsza i grubsza. Znikają z niej zasinienia i niedoskonałości. Kuracja pomarańczami może sprawić, że będziemy wyglądać o kilka lat młodziej.
Pozytywne efekty dla skóry dają nie tylko same owoce, ale również olejki eteryczne obecne w skórce pomarańczy. Cenny olejek pomarańczowy wykazuje działanie przeciwzapalne, przeciwbakteryjne i przeciwgrzybicze, dlatego może być pomocny w zwalczaniu różnych dolegliwości skórnych, na przykład trądziku. Pamiętajmy jednak, że nie można stosować go bezpośrednio na skórę, gdyż może ją podrażnić. Pomarańczowy olejek można połączyć z olejem z awokado, olejkiem jojoba lub innym olejem, którego używamy do pielęgnacji ciała.
Pomarańcze – przeciwwskazania
Egzotyczne pomarańcze to owoce zdrowe, jednak jak wszystkie cytrusy mogą powodować alergie. Osoby uczulone powinny zrezygnować z ich spożywania. Z tego samego powodu szczególną ostrożność powinny zachować także kobiety w ciąży i kobiety karmiące.
Jedzenie pomarańczy i picie soku pomarańczowego nie jest polecane osobom cierpiącym z powodu zgagi. Spożywanie ich w nadmiernych ilościach również nie jest wskazane. Soczyste pomarańcze zawierają dość dużo potasu, który w nadmiarze może doprowadzić do odwodnienia organizmu.
Jak wybrać pomarańcze?
Jeżeli chcemy w pełni wykorzystać walory pomarańczy, powinniśmy wybierać te najbardziej wartościowe okazy. Warto uważnie przyjrzeć się ich skórce. Powinna mieć ona jednolity kolor. Niedopuszczalne są ciemne plamki, owoc w żadnym wypadku nie może być także pokryty pleśnią.
Wbrew pozorom nie należy wybierać owoców o bardzo błyszczącej skórce, gdyż zazwyczaj jest to oznaką, że zakonserwowano je specjalnym woskiem.
Zdecydowanie odradzamy zakup pomarańczy w siatce. Choć zazwyczaj są one znacznie tańsze, zapakowanie ich może świadczyć o tym, że sprzedawca chce pozbyć się wadliwych okazów. Musimy mieć okazję obejrzeć każdy owoc z osobna.
Jeżeli tylko mamy taką możliwość – kupujmy pomarańcze ekologiczne. Powinniśmy zainteresować się nimi szczególnie wtedy, kiedy zamierzamy wykorzystywać ich skórkę (na przykład w celach cukierniczych). Owoce te są importowane do Polski z odległych krajów, dlatego zazwyczaj poddaje się je opryskom, żeby jak najdłużej zachowały świeżość. Niestety takie substancje konserwujące są niebezpieczne dla naszego zdrowia. Cytrusy z upraw ekologicznych nie są natomiast pryskane.
Niezależnie od tego skąd pochodzą nasze pomarańcze, powinniśmy je dokładnie umyć. W ten sposób unikniemy nie tylko kontaktu z chemicznymi substancjami, ale również z bakteriami i innymi pasożytami, które często znajdują się na niemytych owocach.
Czy wiesz, że:
- Kwiat pomarańczy jest symbolem stanu Floryda.
- Z kwiatów pomarańczy wytwarza się aromatyczny miód.
- Marmolada z gorzkiej pomarańczy jest elementem tradycyjnego angielskiego śniadania.
- pH pomarańczy jest kwaśne, co oznacza, że zakwaszają one organizm.
- W mieście Ivera we Włoszech raz w roku organizowana jest bitwa na pomarańcze.
