Pieprznik jadalny (kurka) – charakterystyka, wartości odżywcze, wpływ na zdrowie

0

Kurki to popularne grzyby, które znajdują szerokie zastosowanie w polskiej kuchni. Świetnie sprawdzą się jako dodatek do sosów, makaronów, a także jajecznicy. Jakie właściwości ma pieprznik jadalny? Jak go rozpoznać?

Czym jest pieprznik jadalny?

Pieprznik jadalny (znany lepiej jako kurka) jest to grzyb zaliczany do rodziny pieprznikowatych. Kurka jest grzybem wieloowocnikowym, czyli takim, którego owocnia jest widoczna gołym okiem. Kapelusz pieprznika jadalnego jest żółty lub pomarańczowy, może mieć średnicę od jednego do nawet dwunastu centymetrów. W przypadku młodych grzybów jego kształt jest okrągły, u starszych natomiast nieregularny z podwiniętymi brzegami. Jego powierzchnia jest gładka i matowa. Pełny, twardy i wygięty trzon ma zazwyczaj długość od trzech do sześciu centymetrów, a jego średnica to dwa i pół centymetra. Miąższ kurki ma barwę białą, ewentualnie biało-żółtą. Jest włóknisty, łamliwy, jego konsystencja jest zwarta. Grzyb ma korzenny, pieprzowy zapach, a także łagodny, kwaskowy, a nawet ostry smak. Zarodniki są gładkie, bezbarwne, mają elipsoidalny kształt. Pieprznik jadalny występuje na wszystkich kontynentach. Jest on jednym z najczęściej występujących grzybów w polskich lasach (często występuje w towarzystwie sosen, dębów i świerków). W kuchni wykorzystuje się najczęściej młode i zdrowe owocniki. Sezon na kurki rozpoczyna się w czerwcu, a trwa aż do października (grzyby te owocują najczęściej w wilgotne i ciepłe dni).

Pieprznik jadalny – wartości odżywcze

Warto jest włączyć kurki do menu ze względu na zawartość w nich związków mineralnych:

– cynku,

– wapnia,

– żelaza,

– potasu,

– miedzi,

– sodu,

– fosforu,

– i magnezu.

Pieprznik jadalny jest źródłem witaminy D, a także witamin z grupy B, w szczególności witaminy B1 (jest jej tu więcej niż w drożdżach piekarskich) i B12 (jej obecność sprawia, że grzyby te będą idealnym uzupełnieniem diety wegańskiej).

Kurki w dziewięćdziesięciu procentach składają się z wody. Obecne są w nich również białka, węglowodany i tłuszcze. Grzyby te dostarczają nam również błonnika. Ich żółty lub pomarańczowy kolor jest wynikiem obecności beta-karotenu. Okazuje się, że w kurkach jest go więcej niż w pomidorach, czy nawet marchwi.

Grzyby te zawierają ponadto enzymy, związki fenolowe i indolowe, sterole. Należy pamiętać, że więcej wartości odżywczych posiadają grzyby, które nie zostały poddane obróbce termicznej.

Pieprznik jadalny – wpływ na zdrowie

blankKurki mają pozytywny wpływ na funkcjonowanie układu immunologicznego. Działają przeciwbakteryjnie (szczególnie dobrze radzą sobie z bakteriami gronkowca złocistego), przeciwzapalnie, przeciwwirusowo. Posiadają również właściwości antyoksydacyjne. Udowodniono, że kurki przyspieszają procesy gojenia się ran.

Nie ma żadnych przeciwwskazań, żeby spożywać te grzyby na diecie odchudzającej – w 100 g zawierają jedynie 32 kcal.

Kurki mogą być pomocne w walce z chorobami pasożytniczymi (a to ze względu na zawartość hitinmannozy). W pieprzniku jadalnym zawarty jest kwas trametonolinowy, który okazuje się pomocny w leczeniu dolegliwości wątroby.

Dzięki zawartości witamin z grupy B, a także żelaza, magnezu, czy potasu pieprznik zwyczajny może bardzo korzystnie oddziaływać na funkcjonowanie układu nerwowego. Przez obecność żelaza grzyby chronią przed anemią.

Zawartość witaminy D sprawia natomiast, że kurki mogą być pomocne w leczeniu cukrzycy typu II (poprawia ona wrażliwość komórek na insulinę). Regularne spożywanie pieprznika zwyczajnego może mieć korzystny wpływ na wzrok, a także stan skóry i włosów.

Jak przyrządzić kurki?

Kurki możemy wykorzystać w kuchni na wiele sposobów. Zawsze jednak trzeba zacząć od ich dokładnego oczyszczenia. Jeżeli grzyby są większe, możemy usunąć z nich zanieczyszczenia przy pomocy pędzelka. W przypadku mniejszych okazów metoda ta mogłaby się okazać zbyt pracochłonna. Wówczas lepiej jest włożyć kurki do dużego garnka lub miski, zasypać je solą, a następnie zalać świeżo ugotowaną wodą. Grzyby mieszamy do momentu aż opadną z nich wszystkie zanieczyszczenia (cały zabieg warto jest powtórzyć trzy razy).

Zdecydowanie najlepiej jest spożywać grzyby bezpośrednio po zebraniu. Bardzo dużą popularnością cieszy się także suszenie kurek. Proces ten pozwala zminimalizować utratę składników odżywczych. Kiedy chcemy użyć suszonych kurek, wystarczy, że namoczymy je w wodzie.

Świeże kurki można przechowywać przez siedem dni w temperaturze pięć stopni Celsjusza, ewentualnie przez dwa dni w temperaturze osiemnastu stopni. Pieprzniki jadalne można także zamrażać.

Kurki nadają się do smażenia, jednak cały proces powinien trwać możliwie jak najkrócej, gdyż w przeciwnym wypadku grzyby zaczynają twardnieć.

Jeżeli zdecydujemy się na duszenie kurek, dobrze jest je połączyć z grzybami wydzielającymi duże ilości śluzów – na przykład maślakami. Poprawi to ich walory smakowe.

Pieprznik jadalny – przeciwwskazania

Zaleca się, żeby spożywania kurek unikały osoby z poważnymi chorobami wątroby i nerek. Szczególną ostrożność z ich spożywaniem powinny zachować także kobiety w ciąży i kobiety karmiące piersią. Grzybów tych nie powinno się podawać dzieciom poniżej siódmego roku życia.

Unikajmy jedzenia grzybów, które rosły w pobliżu zakładów przemysłowych, dróg i autostrad (są one zanieczyszczone – grzyby chłoną wszelkie toksyny niczym gąbka).

Jeżeli nie mamy pewności,czy zebrane przez nas grzyby to na pewno kurki – nie jedzmy ich. Pieprznika jadalnego bardzo łatwo jest pomylić z lisówką pomarańczową, która jest trująca.

Jak zrobić jajecznicę z kurkami?

Jajecznica z kurkami to proste, a jednocześnie bardzo smaczne i odżywcze danie. Do jej przygotowania będą nam potrzebne:

– trzy jajka,

– garść umytych i osuszonych kurek,

– jedna łyżeczka masła klarowanego,

– sól i pieprz do smaku,

– szczypiorek do dekoracji.

Na patelni rozpuszczamy masło, dodajemy kurki i smażymy przez około pięć minut. Kiedy grzyby lekko się zarumienią dodajemy jajka, doprawiamy je solą i pieprzem, a następnie mieszamy do momentu uzyskania pożądanej konsystencji. Jajecznicę przekładamy na talerz i dekorujemy szczypiorkiem.

Pieprznik jadalny – ciekawostki:

– W 2014 roku Poczta Polska wyemitowała znaczek o nominale 1,75 zł przedstawiający pieprznika jadalnego.

– Do pieprznika jadalnego podobne są pieprznik ametystowy i pieprznik pomarańczowy. Jeżeli je pomylimy, nic się nie stanie, bo wszystkie te grzyby są jadalne.

– Inne nazwy pieprznika jadalnego to kurka żółta, kurek, pieprznik pospolity, stągiewka jadalna, stroczek lisica, lisiec, lisica, lisiczka.

– Znamy sześć gatunków pieprzników: biały, jadalny, szary, trąbkowy, żyłkowany i pomarańczowy.

– Kurki ze względu na zawartość chityny są ciężkostrawne.

– Pieprznik jadalny nazywany jest niekiedy grzybem żydowskim. Jest to spowodowane faktem, że nie jest on atakowany przez owady. W efekcie są koszerne i mogą być spożywane nawet przez ortodoksyjnych żydów.

– Bardzo podobna do kurki jest lisówka pomarańczowa, która jest grzybem niejadalnym.

– Kurka nie nadaje się do uprawy.

– Kurka żółta dopuszczona jest w Unii Europejskiej do obrotu handlowego, a także do eksportu.Jej kod w systemie Nomenklatury Scalonej (CN) to 0709 59 10. Grzyb określony został jako towar wrażliwy (S).

4.8/10 - (6 votes)
reklama

ZOSTAW ODPOWIEDŹ

Please enter your comment!
Please enter your name here