Otyłość sarkopeniczna u większości osób związana jest z wiekiem. Kiedy nasz organizm się starzeje, zmienia się jego skład – zanika masa mięśniowa, pojawia się coraz więcej tkanki tłuszczowej. Warto mieć świadomość, że nie jesteśmy skazani na otyłość sarkopeniczną. Dolegliwości tej można w dużej mierze zapobiec, a także skutecznie ją leczyć.
Czym jest otyłość sarkopeniczna?
Mianem otyłości sarkopenicznej określamy zmiany w składzie ludzkiego ciała, które pojawiają się wraz z wiekiem. Polega ona na znacznej redukcji masy mięśniowej, a także zwiększeniu poziomu tkanki tłuszczowej (28% w przypadku mężczyzn i powyżej 40% u kobiet). Niska masa mięśni szkieletowych idzie w parze z ich osłabieniem. Choroba ta w zaawansowanej fazie może utrudnić lub nawet uniemożliwić codzienne funkcjonowanie. Problem otyłości sarkopenicznej częściej dotyka mężczyzn niż kobiet, a to ze względu na fakt, że zahamowanie wydzielania testosteronu powoduje bardzo szybką degradację mięśni.
Jakie są przyczyny otyłości sarkopenicznej?
Jedną z ważniejszych przyczyn otyłości sarkopenicznej jest upływający czas. Kiedy stajemy się coraz starsi, skład naszego ciała zmienia się i jest to proces jak najbardziej naturalny. Proces degradacji tkanki mięśniowej u wielu osób rozpoczyna się już około czterdziestego roku życia. Kiedy ubywa mięśni ciało robi się coraz słabsze.
W okolicach sześćdziesiątego roku życia u wielu osób można zaobserwować znaczny przyrost tkanki tłuszczowej. W wielu wypadkach tłuszcz gromadzi się w okolicach brzucha.
Pojawienie się otyłości sarkopenicznej może przyspieszyć siedzący tryb życia. Brak aktywności fizycznej sprawia, że masa mięśniowa zaczyna zanikać bardzo szybko, dodatkowo energia magazynowana jest w postaci tkanki tłuszczowej.
Tego typu otyłość może być spowodowana zaburzeniami hormonalnymi, insulinoodpornoscią (wysoki poziom insuliny powoduje rozpad mięśni szkieletowych), chorobami takimi jak reumatoidalne zapalenie stawów, chorobami tarczycy.
To wystąpienia otyłości sarkopenicznej przyczynia się wysoki poziom tłuszczu w organizmie, co jest bezpośrednią przyczyną pojawienia się stanów zapalnych, które z kolei przyspieszają procesy starzenia się organizmu.
Często sami przyczyniamy się do rozwoju otyłości sakopenicznej. Należy zdawać sobie sprawę, że zapotrzebowanie energetyczne człowieka zmniejsza się wraz z wiekiem. Jeżeli w wieku sześćdziesięciu lat z przyzwyczajenia jemy tyle ile w wielu lat dwudziestu, szybkie przybieranie na wadze jest nieuniknione. Powinniśmy zadbać, żeby wartości kaloryczne spożywanych posiłków były dostosowane do naszej wagi, wieku, a także poziomu aktywności fizycznej. W przypadku, kiedy pracujemy przy biurku, a wolny czas spędzamy przed telewizorem, nie możemy jeść tyle ile osoba aktywna fizycznie.
Błędy żywieniowe nie zawsze polegają na jedzeniu zbyt dużych porcji. Powszechnym nieporozumieniem jest ograniczanie ilości spożywanego białka, które jest podstawowym budulcem mięśni.
Jakie zagrożenia wiążą się z otyłością sarkopeniczną?
Zanik mięśni i pojawienie się nadmiaru tkanki tłuszczowej sprawia, że stajemy się coraz mniej aktywni fizycznie. Z czasem wykonywanie podstawowych czynności zaczyna sprawiać nam poważne problemy. Otyłość zwiększa prawdopodobieństwo upadków, które nierzadko kończą się poważnymi złamaniami. Często jej wynikiem są choroby układu krążenia.
Otyłość sarkopeniczna sprawia, że zmniejsza się wydolność naszych płuc, pojawiają się takie choroby jak nadciśnienie, cukrzyca. W skrajnych wypadkach prowadzi ona do udaru mózgu.
Jak przeciwdziałać otyłości sarkopenicznej?
Ogromną rolę w zapobieganiu otyłości sarkopenicznej ma odpowiednia dieta. Powinna być ona bogata w białko, jako, że jest ono niezbędne do budowy tkanki mięśniowej. Wartość kaloryczna posiłków powinna być taka, żeby umożliwiała choremu uzyskanie, a następnie utrzymanie prawidłowej masy ciała. Nie należy jednak dążyć do utraty masy ciała za wszelką cenę. Znacznie ważniejsze jest w tym przypadku zachowanie masy mięśniowej. Z tego względu wszelkie restrykcyjne diety nie są wskazane.
Z menu należy wykluczyć cukry proste, żywność wysoko przetworzoną. Rezygnujemy ze słodyczy i dań typu fast food. Należy zadbać o włączenie do menu dużych ilości warzyw i owoców, które są źródłem cennych witamin i minerałów, a także błonnika. Błonnik wspomaga funkcje trawienne, pomaga oczyścić organizm z toksyn, a co więcej spowalnia wchłanianie tłuszczu z pożywienia.
Bardzo istotne jest przykładanie wagi do tego, żeby w naszym menu nie zabrakło żywności charakteryzującej się działaniem przeciwzapalnym.
Ze względu na fakt, że osoby starsze zazwyczaj przyjmują różnego rodzaju leki, dobrze jest, kiedy jadłospis dla nich układa doświadczony dietetyk.
Ważne jest również odpowiednie nawodnienie organizmu. Zaleca się przyjmowanie minimum dwóch litrów płynów dziennie. Dobrym wyborem jest przede wszystkim niegazowana woda mineralna, choć można zdecydować się także na picie herbat ziołowych, zielonej herbaty, nie słodzonych soków warzywnych i owocowych.
Dieta odchudzająca nie może być stosowana u osób, które ukończyły siedemdziesiąty piąty rok życia, cierpiących na osteoporozę, nie mogących samodzielnie się poruszać, cierpiących na demencję, ze zdiagnozowanym niedożywieniem.
Grunt to aktywność fizyczna
W przypadku otyłości sarkopenicznej kluczowa jest odbudowa tkanki mięśniowej, dlatego bardzo ważna jest aktywność fizyczna dostosowana do możliwości chorego. Jednym z lepszych wyborów dla osób zmagających się z tym rodzajem otyłości są ćwiczenia oporowe. Trening powinien charakteryzować się umiarkowaną intensywnością. Dobre efekty przynoszą już ćwiczenia dwa razy w tygodniu.
Korzyści z podjęcia aktywności fizycznej jest wiele. Oprócz budowy tkanki mięśniowej przyczynia się ona do poprawy koordynacji ruchowej, zwiększa wydolność oddechową, poprawia równowagę, wspiera pracę układu odpornościowego – jest w stanie zapobiegać infekcjom, poprawia perystaltykę jelit. Inne zalety rozpoczęcia ćwiczeń to poprawa kondycji układu sercowo-naczyniowego, dotlenienie mózgu, poprawa samopoczucia, zmniejszenie stanów zapalnych w organizmie, wzmocnienie kości.
Otyłość sarkopeniczna – leczenie
W pewnych przypadkach lekarze decydują się na leczenie otyłości sarkopenicznej przy pomocy leków. Choć niekiedy nie ma innego wyjścia, należy traktować ten krok jako ostateczność, gdyż kolejne leki mogą bardzo obciążyć organizm chorego.
