Pistacje powszechnie uważane są za jedne z najzdrowszych, a co więcej także najsmaczniejszych orzechów. Pozytywnie wpływają na nasz mózg i serce. Do tego mogą wspomagać proces odchudzania. Jakie wartości odżywcze mają pistacje? W jaki sposób orzechy te wpływają na nasze zdrowie? Jak wykorzystać pistacje w kuchni?
Czym są orzechy pistacjowe?
Pistacje (orzechy pistacjowe) są to owoce drzewa pistacji – rośliny zaliczanej do rodziny nanerczowatych. Są one pestkowcami, czyli mięsistymi owocami. Jadana pestka pistacji otoczona jest niezwykle twardą, zdrewniałą łupiną, która u dojrzałych owoców jest pęknięta i rozwarta, co pozwala bez problemu dotrzeć do jej zawartości. Pistacje charakteryzują się przyjemnym, słodkawym smakiem, a także zawartością błonnika i wielu odżywczych substancji. Od innych orzechów odróżnia je między innymi zawartość karotenoidów. Współcześnie największymi producentami orzechów pistacjowych są Stany Zjednoczone, Iran, Turcja, Chiny, Grecja i Syria. W porównaniu do innych orzechów pistacje zawierają stosunkowo niewiele kalorii. Ciekawostką jest fakt, że drzewa pistacjowe wydają owoce zazwyczaj raz na dwadzieścia cztery miesiące.
Orzechy pistacjowe – wartości odżywcze
Większość z nas sięga po orzechy pistacjowe ze względu na ich niezwykłe walory smakowe. Warto włączyć je do codziennej diety również z powodu wysokiej zawartości odżywczych substancji.
Pistacje (podobnie jak inne orzechy) zawierają duże ilości witamin z grupy B. Jest tu szczególnie dużo witamin B2, B3 i B5, które umożliwiają między innymi sprawne funkcjonowanie układu nerwowego. Znajdziemy w nich również kwas foliowy (niezbędny szczególnie w menu kobiet spodziewających się dziecka), a także witaminy B1 i B6.
Orzechy pistacjowe są bogatym źródłem witamin rozpuszczalnych w tłuszczach: A, E i K. Są one ponadto zasobne w karotenoidy: luteinę i zeaksantynę – niezbędne dla prawidłowego funkcjonowania naszego wzroku.
Jedząc pistacje dostarczamy naszemu organizmowi również cennych minerałów:
- magnezu,
- żelaza,
- fosforu,
- cynku,
- potasu,
- manganu,
- a także miedzi (100 g orzechów pokrywa dzienne zapotrzebowanie na miedź w stu czterdziestu procentach).
Pistacje dostarczają nam również aminokwasów takich jak:
- lizyna,
- izoleucyna,
- prolina,
- seryna,
- tyrozyna,
- tryptofan,
- treonina,
- glicyna,
- kwas glutaminowy,
- histydyna,
- alanina,
- arginina,
- walina,
- kwas asparaginowy,
- cystyna,
- fenyloalanina,
- metionina,
- leucyna.
Jak wszystkie orzechy pistacje zawierają sporo tłuszczu. Większość stanowią tu jednonienasycone kwasy tłuszczowe (23,25g na 100g), wielonienasycone kwasy tłuszczowe (14,38g na 100g), a także nasycone kwasy tłuszczowe (5,9g na 100g).
Orzechy pistacjowe na odchudzanie
Choć orzechy pistacjowe uchodzą za jedne z najmniej kalorycznych orzechów, należy zdawać sobie sprawę, że nie można jeść ich w dowolnych ilościach. Pomimo, że kaloryczność jest nieco niższa, i tak dostarczają nam około 560 kcal na 100g.
Jednocześnie osoby odchudzające się nie powinny z nich zrezygnować. Uzupełniają one dietę w cenne składniki odżywcze, których często brakuje na diecie redukcyjnej. Niektórzy uważają, że pistacje wręcz przyspieszają utratę tkanki tłuszczowej. Może się tak dziać ze względu na obecność nienasyconych kwasów tłuszczowych (składają się one w większości z tłuszczów, jednak są to tłuszcze korzystnie wpływające na nasze zdrowie), aminokwasów, a także potasu, który przyspiesza usuwanie nadmiaru wody z organizmu. Orzechy pistacjowe to również błonnik, który reguluje procesy trawienne i zapewnia nam długotrwałe uczucie sytości.
Pistacje dla zdrowego serca
Orzechy pistacjowe należą do produktów, które powinny włączyć do swojej diety osoby pragnące zadbać o kondycję układu krążenia. Choć składają się one w większości z tłuszczów, nie zawierają i nie podnoszą poziomu cholesterolu. Już niewielkie ilości regularnie spożywanych pistacji pomagają obniżyć poziom złego cholesterolu i trójglicerydów we krwi, co chroni nas przed miażdżycą.
Zawarty w orzechach pistacjowych potas (jest go tu znacznie więcej niż w innych orzechach) pomaga obniżyć ciśnienie tętnicze. Nienasycone kwasy tłuszczowe chronią przed zakrzepicą. Korzystny wpływ na serce i układ krążenia wynika również z faktu, że pistacje pomagają w osiągnięciu prawidłowej masy ciała. A jak wiadomo nadwaga i otyłość zwiększają ryzyko chorób serca.
Pistacje na dobre samopoczucie
Zawartość witamin z grupy B, minerałów, aminokwasów, a także nienasyconych kwasów tłuszczowych sprawia, że orzechy pistacjowe są jednym z najlepszych pokarmów dla naszego mózgu.
Jedzenie orzechów pistacjowych kilka razy w tygodniu poprawi nasz humor, zwiększy odporność na stres, poprawi pamięć i koncentrację. Z tego względu powinny o nich pamiętać osoby pracujące umysłowo, a także studenci i młodzież ucząca się. Są one pomocne również w tak poważnych problemach jak bezsenność depresja, czy nerwice.
Pistacje a dobry wzrok
Orzechy pistacjowe zawierają w swoim składzie karotenoidy – luteinę i zeaksantynę, które są niezbędne dla prawidłowej pracy wzroku. Luteina jest bardzo silnym antyoksydantem, który chroni nasz organizm przed niszczącym wpływem wolnych rodników. Co więcej jest ona w stanie zapobiegać rozwojowi zaćmy i zwyrodnieniu plamki żółtej. Jej spożywanie to gwarancja ochroni oczu przed szkodliwym działaniem promieniowania ultrafioletowego. Za sprawą regularnego spożywanie produktów bogatych w luteinę zwiększa się wydajność naszego wzroku.
Również zeaksantyna wspomaga działanie naszego wzroku. Jest ona w stanie absorbować fale niebieskie światła.
Ochronne działania ma także beta-karoten, który chroni nas przed schorzeniami takimi jak zespół suchego oka, czy kurza ślepota.
Orzechy pistacjowe dla urody
Pistacje zawierają wiele składników, które pomagają zadbać o kondycję naszej skóry i włosów. Pomagają one w przypadku różnego rodzaju dolegliwości skórnych (na przykład trądziku), a to ze względu na wysoką zawartość cynku. Ponadto działają przeciwstarzeniowo (między innymi dzięki witaminom A i E), chronią także skórę przed szkodliwym działaniem promieniowania słonecznego (to słońce jest najważniejszym czynnikiem sprawiającym, ze skóra szybko się starzeje).
Włączenie do menu orzechów pistacjowych jest korzystne również z punktu widzenia naszych włosów. Dzięki dużej dawce minerałów stają się one mocniejsze, zdrowsze, przestają także wypadać.
Orzechy pistacjowe na wzmocnienie odporności
Pistacje to doskonały wybór dla osób, które chcą poprawić kondycję swojego układu odpornościowego. Są one bogate w antyoksydanty (zawierają ich więcej niż zielona herbata), a dzięki zawartości nienasyconych kwasów tłuszczowych pomagają walczyć ze stanami zapalnymi. Przeciwutleniacza obecne w orzechach pistacjowych to między innymi antocyjany, taniny, flawonoidy, lignany, naftochinony, proantocyjanidyny, stilbeny, a ponadto kwasy fenolowe, w tym przede wszystkim galusowy. Dzięki nim orzechy zmniejszają ryzyko zachorowania na nowotwory, są także w stanie skutecznie opóźniać procesy starzenia się organizmu.
Pistacje w diecie sportowców
Orzechy pistacjowe są bardzo dobrym źródłem roślinnego białka, dlatego znajdują zastosowanie w diecie sportowców (zwłaszcza tych, którzy zdecydowali się na stosowanie diety wegańskiej i wegetariańskiej). Ich regularne spożywanie między innymi dzięki zawartości witamin, minerałów i aminokwasów pozwala znacznie poprawić wyniki sportowe.
Dla sportowca istotny będzie fakt, że orzechy pistacjowe są w stanie zmniejszyć prawdopodobieństwo wystąpienia stresu oksydacyjnego, co często zdarza się podczas bardzo intensywnych treningów. Przyspieszają one również regenerację mięśni.
Pistacje dla chorych na cukrzycę
Po orzechy pistacjowe mogą bez obaw sięgać osoby chorujące na cukrzycę. Orzechy te charakteryzują się niskim indeksem glikemicznym (IG=15), co oznacza, że ich spożycie nie powoduje nagłego podniesienia poziomu cukru we krwi. Co więcej mogą go nawet obniżać.
Zastosowanie pistacji w kosmetyce
Pełne wartości odżywczych orzechy pistacjowe cieszą się powodzeniem także w przemyśle kosmetycznym. W kosmetyce wykorzystuje się nie tyle same orzechy, co tłoczony z nich olej. Charakteryzuje się on zielonkawym kolorem i oryginalnym, przyjemnym zapachem.
W celach kosmetycznych wykorzystuje się olej pistacjowy tłoczony na zimno. Proces rafinacji pozbawia go wielu cennych składników odżywczych, co czyni go bezużytecznym dla urody.
Nierafinowany olej pistacjowy jest ceniony ze względu na zawartość nienasyconych kwasów tłuszczowych, a także wysoką zawartość witaminy E (nazywanej również witaminą młodości).
Regularne stosowanie oleju pistacjowego na skórę sprawia, że staje się ona gładsza i jędrniejsza. Drobne zmarszczki znikają, co więcej olej pomaga pozbyć się wielu problemów skórnych takich jak na przykład trądzik.
Olej pistacjowy ma również pozytywny wpływ na włosy. Poprawę ich kondycji zauważymy zarówno wówczas, gdy będziemy stosować go zewnętrznie, jak i wewnętrznie.
Przeciwwskazania do spożywania orzechów pistacjowych
Osoby zdrowe mogą bez obaw sięgać po orzechy pistacjowe. Nie należy jednak spożywać ich w nadmiernych ilościach, gdyż pomimo tego, że jak na orzechy są niskokaloryczne – ich wartość energetyczna i tak jest wysoka.
Orzechy pistacjowe mogą powodować alergie. W skrajnych wypadkach reakcje alergiczne mogą zagrażać życiu. Jeżeli więc jesteśmy uczuleni na te orzechy, koniecznie wykluczmy je z menu.
Współcześnie uważa się, że alergia na pistacje może dotyczyć nawet jednego procenta ludzi. Reakcja alergiczna pojawia się dość szybko po spożyciu orzechów. Bardzo często dotyczy ona skóry – pojawia się zaczerwienienie, swędzenie, pokrzywka. Reakcje ze strony układu pokarmowego to najczęściej nudności, wymioty, mdłości, silne bóle brzucha, czy biegunka. U niektórych można zaobserwować obrzęki warg i języka. Inne możliwe objawy to duszności, astma, łzawienie oczu, wodnisty katar. W skrajnych wypadkach alergia może przyczynić się do zaburzeń świadomości, a nawet wstrząsu anafilaktycznego, który może nawet skończyć się śmiercią.
Objawów alergii na orzechy pistacjowe nigdy nie należy bagatelizować.
Zastosowanie orzechów pistacjowych w kuchni
Orzechy pistacjowe mogą być spożywane na wiele sposobów. Większość osób lubi jeść je bez żadnych dodatków, gdyż są wyjątkowo smaczne. Z powodzeniem można dodawać ich do lodów, deserów, czy ciast.
Pistacje są często wykorzystywane w kuchni bliskowschodniej. Jednym z popularniejszych dań, do których wykorzystuje się te orzechy jest baklava – deser bardzo często serwowany w krajach bałkańskich i krajach bliskowschodnich. Ma on postać ciasta filo, które przełożone jest warstwami orzechów (często wykorzystuje się tu właśnie orzechy pistacjowe). Współcześnie możemy kupić baklavę w wielu polskich sklepach, choć zdecydowanie lepiej jest przygotować ją samodzielnie.
Przepis na baklavę z orzechami pistacjowymi
Do przygotowania egzotycznego deseru będziemy potrzebowali:
- pół kilograma ciasta filo,
- około 300 g roztopionego klarowanego masła,
- pół kilograma orzechów pistacjowych,
- dwie łyżeczki cynamonu,
- około jednej czwartej szklanki cukru.
Na syrop musimy przygotować:
- półtorej szklanki cukru,
- trzy czwarte szklanki wody,
- jedną łyżeczkę soku wyciśniętego z pomarańczy.
Przygotowanie baklavy dobrze jest zacząć od syropu. Cukier rozpuszczamy w wodzie, dodajemy sok z pomarańczy, następnie zagotowujemy i odstawiamy do ostygnięcia.
Kolejnym krokiem jest przygotowanie blendera. Wkładamy do niego orzechy (bez łupin), a także cukier i cynamon. Następnie składniki blendujemy. Nie zależy nam na jednolitej masie. Powinny być one jedynie drobno posiekane.
Kiedy mamy już syrop cukrowy i masę orzechową, przygotowujemy formę do ciasta. Należy posmarować ją masłem (jest to niezbędne, żeby ciasto nie przywierało).
Pierwszy płat ciasta kładziemy na dnie formy i smarujemy masłem. Podobnie postępujemy z kolejnym płatem. Gdy położymy już osiem płatów, przychodzi czas na wyłożenie masy orzechowej. W tym momencie należy wyłożyć połowę masy, którą dysponujemy. Rozprowadzamy ją równomiernie. Następnie wykładamy kolejne cztery płaty ciasta filo (każdy z osobna smarujemy masłem). Na nie wykładamy następną warstwę masy orzechowej i rozprowadzamy ją równo na całej powierzchni ciasta. Zmielone orzechy należy przykryć jeszcze dwunastoma płatami ciasta filo. Również warstwę wierzchnią smarujemy masłem.
Tak przygotowane ciasto kroimy ostrym nożem – w zależności od naszych upodobań na kształt trójkątów lub niewielkich rombów.
Ciasto przekładamy do piekarnika i pieczemy przez około dwie godziny w temperaturze stu czterdziestu stopni – powinno ono przybrać złocisty kolor. Po upływie tego czasu wyjmujemy ciasto z piekarnika i w momencie, kiedy jest jeszcze gorące, polewamy je wystudzonym syropem cukrowym (zwracamy uwagę, żeby rozlewać syrop równomiernie). Na koniec posypujemy baklavę posiekanymi orzechami pistacjowymi. Deser smakuje wybornie zarówno na ciepło, jak i na zimno. Należy jednak spożywać go z umiarem, gdyż jest prawdziwą bombą kaloryczną.
Czy wiesz, że:
- Wzmianki o orzechach pistacjowych możemy znaleźć już w Biblii (Księga Rodzaju).
- Chińczycy nazywają pistacje orzechami szczęścia, w Iranie natomiast określa się je jako uśmiechnięte orzechy. Czasem są one określana jako zielone migdały.
- Korzystny wpływ na zdrowie mają przede wszystkim pistacje bez soli. Należy unikać orzechów prażonych i solonych.
- Pistacje zostały sprowadzone do Rzymu za sprawą cesarza Witeliusza.
- Szesnasty lutego to Międzynarodowy Dzień Pistacji.
