Każdy z nas wie czym zajmuje się okulista, natomiast o ortoptystach słyszało niewielu. Warto dowiedzieć się kim są ci specjaliści, gdyż mogą oni pomóc w przypadku wielu problemów ze wzrokiem. Kim dokładnie jest ortoptysta? Jakie usługi świadczy ten specjalista? Jaką szkołę trzeba skończyć, żeby zacząć pracować na stanowisku ortoptysty?
Ortoptyka– co to takiego?
Ortoptyka jest działem okulistyki odpowiedzialnym za badanie i leczenie zaburzeń widzenia obuocznego. Narzędziami leczenia wykorzystywanymi przez ortoptystów są specjalnie dobrane ćwiczenia. Zawód ortoptysty nie jest w Polsce nowością. Specjaliści z zakresu ortoptyki są w naszym kraju kształceni już od ponad 30 lat, a konkretnie od 1979 roku. Pierwszy wydział ortoptyczny został powołany w Krakowie, w Medycznym Studium Zawodowym nr 1.
Jakie są zadania ortoptysty?
Ortoptysta jest osobą zajmującą się badanie i leczeniem specjalistycznym zeza, niedowidzenia, zaburzeń wzroku oraz rehabilitacją pacjentów po operacjach zeza. Ortoptysta w trakcie badania, leczenia i rehabilitacji pacjentów ściśle współpracuje z lekarzem okulistą. W zakres jego kompetencji wchodzi leczenie (przy pomocy indywidualnie dobranych ćwiczeń) niedowidzenia, zeza, uciekania oka, nieprawidłowej zbieżności oczu i zaburzeń widzenia stereoskopowego, zaburzenia akomodacji. Ortoptyści biorą udział w czynnościach związanych z diagnozą chorób narządu wzroku takich jak jaskra, zaćma oraz związanych z korekcją wady, uczestniczą w doborze okularów i soczewek kontaktowych. Niezbędne badania wzroku wykonują za pomocą odpowiednich urządzeń i tablic testowych. Do zadań ortoptysty należy ocena stanu widzenia pacjenta, opracowanie indywidualnych zestawów ćwiczeń optycznych oraz prowadzenie pełnej rehabilitacji narządu wzroku. Ortoptyści często również przygotowują pacjentów do zabiegów operacyjnych oraz odpowiadają za prowadzenie właściwych treningów, mających na celu zatrzymanie dalszego postępowania wady wzroku.
acjentami ortoptystów bardzo najczęściej są dzieci, dlatego też od osób pracujących w tym zawodzie wymagane są wysoko rozwinięte umiejętności interpersonalne.
Kto powinien zgłosić się do ortoptysty?
Do ortoptysty powinna zgłosić się każda osoba, która zaobserwowała u siebie dowolne zaburzenia związane z widzeniem obuocznym (może być to na przykład brak ostrości widzenia, widzenie podwójne, częste łzawienie oczu, kłopoty z oceną odległości. trudności i niechęć w czytaniu i pisaniu, mylenie liter, wychodzenie poza liniaturę. ). Skierowanie do poradni ortoptycznej otrzymują wszystkie osoby, które mają za sobą zabieg na gałce ocznej i w związku z tym potrzebują usprawnienia narządu wzroku i kompleksowej rehabilitacji.
Ortoptyści przyjmują również najmłodszych pacjentów. Należy zgłosić się z dzieckiem do ortoptysty, kiedy zauważymy u niego takie niepokojące objawy jak zezowanie oka, mrużenie oczu, ewentualnie przymykanie jednego oka podczas patrzenia na dany przedmiot, opadanie jednej powieki, kłopoty związane z czytaniem i pisaniem, przechylanie głowy na bok, przybliżanie przedmiotów blisko do oczu (żeby się im lepiej przyjrzeć), siadanie bardzo blisko telewizora.
Jak wygląda kształcenie w zawodzie ortoptysty?
Żeby zostać ortoptystą konieczne jest ukończenie dwuletniej szkoły policealnej (w tej chwili funkcjonują zarówno publiczne, jak i prywatne szkoły kształcące ortoptystów) w zawodzie ortoptysta. Program studium obejmuje co najmniej 1600 godzin zajęć i kończy się egzaminem państwowym. Nauka w studium przygotowuje absolwentów do wykonywania badań ortoptycznych i niektórych badań okulistycznych, indywidualnego dobierania (w zależności od problemu pacjenta) ćwiczeń ortoptycznych, dobierania pomocniczego sprzętu optycznego, współpracy z lekarzem okulistą, a także innymi członkami zespołu medycznego (ortoptysta nigdy nie pracuje sam). Zajęcia w studium przygotowują absolwentów do współpracy z pacjentami w każdym wieku (w tym również z małymi dziećmi).
Gdzie pracuje ortoptysta?
Współcześnie ortoptystów możemy spotkać w wielu miejscach. Osoby, które ukończyły studium zawodowe na kierunku ortoptyka znajdują zatrudnienie w przychodniach okulistycznych, poradniach leczenia zeza i niedowidzenia, gabinetach ortoptycznych. Wielu ortoptystów decyduje się na założenie własnej działalności gospodarczej.
Jak wyglądają ćwiczenia ortoptyczne?
Osoby, które po raz pierwszy wybierają się do gabinetu ortoptysty z pewnością zastanawiają się jak wyglądają ćwiczenia ortoptyczne. Wizyty takiej nie należy się obawiać, gdyż ćwiczenia są całkowicie bezbolesne. Specjalista dobiera konkretne ćwiczenia w zależności od naszego problemu. W przypadku osób dorosłych ćwiczenia odbywają się w gabinecie ortoptycznym, a następnie w domu. Jeżeli chodzi o dzieci ortoptysta może zdecydować o wykonywaniu ćwiczeń jedynie w gabinecie (żeby mieć kontrolę nad tym, czy są one przeprowadzane prawidłowo i we właściwej kolejności).
W trakcie terapii ortoptycznej wykorzystuje się różnego rodzaju tablice okulistyczne, urządzenia specjalistyczne takie jak: synoptofor, skrzydło Maddoxa, Saccadic trainer, cheiroskop, gry i karty edukacyjne, a także inne przedmioty wymagające skupienia wzroku. Jeżeli chodzi o stopień trudności ćwiczeń – jest on każdorazowo dobierany do możliwości i wieku pacjenta.
