Jedzenie kaszy jaglanej jest w ostatnich latach bardzo modne. I dobrze, gdyż nie bez powodu jest ona nazywana królową kasz. Pozyskiwana z prosa kasza ma doskonały wpływ na nasze zdrowie. Bogate wartości odżywcze sprawiają, że sprawdza się ona w profilaktyce wielu chorób. Jaki jest skład kaszy jaglanej? W jaki sposób wpływa ona na funkcjonowanie ludzkiego organizmu? Dlaczego warto sięgać po nią, kiedy jesteśmy na diecie redukcyjnej? Czy istnieją przeciwwskazania do spożywania kaszy jaglanej? Jak wykorzystać kaszę jaglaną w kuchni?
Co to jest kasza jaglana?
Mianem kaszy jaglanej (nazywana niekiedy jagłami lub krupami) określamy kaszę pozyskiwaną z łuskanego ziarna prosa zwyczajnego – jednorocznej rośliny zaliczanej do rodziny wielichowatych. Cechą charakterystyczną tej kaszy jest fakt, że nie zawiera ona glutenu, jest lekkostrawna i bogata w białko. Jagły dostarczają nam witamin z grupy B, a także wielu minerałów. Jako jedna z dwóch kasz (obok kaszy gryczanej) nie zakwasza organizmu, dlatego jest szczególnie polecana na diecie zasadowej. Regularne jedzenie kaszy jaglanej może zapobiegać wielu, chorobom, w tym schorzeniom układu odpornościowego, nerwowego i immunologicznego. Ma ona również pozytywny wpływ na kondycję naszej skóry, włosów i paznokci. Jak wszystkie kasze jagły zawierają sporo kalorii, jednak bogactwo składników odżywczych sprawia, że poleca się je osobom odchudzającym się.
Kasza jaglana – wartości odżywcze
Kasza jaglana charakteryzuje się bogatymi właściwościami odżywczymi, przez co zaliczana jest do produktów typu superfoods. W jej składzie znajdziemy pokaźne ilości witamin z grupy B – przede wszystkim B1, B2 i B6, które są bezcenne dla prawidłowej pracy układu nerwowego i nie tylko. W jej składzie znajdziemy także witaminy D, E i K, które zaliczane są do grupy witamin rozpuszczalnych w tłuszczach. W jej składzie obecne są także jednonienasycone i wielonienasycone kwasy tłuszczowe. Białko w kaszy jaglanej zawiera niezbędne aminokwasy takie jak leucyna, metionina i izoleucyna.
Porcja kaszy jaglanej dostarcza nam dużej ilości cennych związków mineralnych. Wśród nich znajdują się:
- krzem,
- magnez,
- fosfor,
- miedź,
- potas,
- żelazo,
- a także wapń.
Niepozorne ziarna są także źródłem lecytyny, a także licznych antyoksydantów, które wspierają pracę układu immunologicznego i chronią przed nowotworami.
Kasza jaglana – wpływ na zdrowie
Jagły mają doskonały wpływ na zdrowie. Choć proso jest jednym z najstarszych uprawianych przez człowieka zbóż, w Polsce przez wiele lat było zapomniane. Współcześnie na nowo odkrywamy jego prozdrowotne właściwości.
Jedną z ważniejszych właściwości kaszy jaglanej jest zasadowe pH. Jako jedna z dwóch kasz (drugą jest kasza gryczana) nie zakwasza ona organizmu. Jej spożywanie poleca się między innymi na diecie zasadowej. Cecha ta jest bardzo ważna, gdyż spożywanie produktów o kwaśnym odczynie może doprowadzić do zakwaszenia organizmu. Zakwaszony organizm to z kolei doskonała baza to rozwoju wielu chorób (w tym nowotworów). Dzięki kaszy jaglanej łatwiej jest mu utrzymać równowagę kwasowo-zasadową.
Jagły powinny znaleźć się w menu osób chorych na celiakię, a to ze względu na fakt, że nie zawierają one glutenu. Przez tę właściwość są również polecane na diecie przeciwgrzybiczej (leczenie grzybicy ogólnoustrojowej przebiega szybciej, kiedy w diecie nie ma glutenu). Dzięki kaszy jaglanej, a konkretnie produkowanej z niej mące, ludzie chorzy na celiakię, czy grzybicę nie muszą rezygnować z wielu ulubionych potraw takich jak naleśniki, pierogi, placki, czy pieczywo (tradycyjną mąkę zastępujemy w nich mąką jaglaną).
Trudny do przecenienia jest wpływ kaszy jaglanej na nasz mózg i cały układ nerwowy. Włączenie jej do diety poprawia pamięć i koncentrację, sprawia, że stajemy się bardziej odporni na stres, uczymy się szybciej nie mamy problemów z zasypianiem. Pozytywny wpływ na układ nerwowy wynika z zawartości w jagłach witamin z grupy B, lecytyny, nienasyconych kwasów tłuszczowych, witaminy E, magnezu, żelaza, wapnia, miedzi czy potasu.
O jagłach powinny pamiętać osoby pragnące wzmocnić swoją odporność. Warto jeść je przez cały rok, a szczególnie w czasie kiedy jesteśmy szczególnie narażeni na infekcje (okres jesienno-zimowy, wczesna wiosna). Kasza jaglana zmniejsza stany zapalne błon śluzowych, ma działanie rozgrzewające i osuszające. Włączenie jej do menu przyspieszy leczenie kataru i mokrego kaszlu. Co więcej jagły są bogate w antyoksydanty, które usuwają z organizmu wolne rodniki, chroniąc tym samym przed nowotworami.
Włączenie kaszy jaglanej do codziennej diety poprawi kondycję naszej skóry, włosów i paznokci. Jej pozytywny wpływ wynika z zawartości między innymi krzemionki i witaminy E.
Kasza jaglana należy do produktów zalecanych kobietom w ciąży i małym dzieciom. Nie powoduje ona reakcji alergicznych. Może być jednym z pierwszych produktów wprowadzanych do diety niemowlaka.
Kasza jaglana na odchudzanie
Kasza jaglana (podobnie jak pozostałe kasze) nie należy do produktów niskokalorycznych – w 100 g zawiera około 350 kcal. Nie są to jednak puste kalorie. Jest ona pełna wartości odżywczych, a dodatkowo nie obciąża układu trawiennego, dlatego jest polecana osobom pragnącym schudnąć.
Jej pozytywny wpływ na utratę zbędnych kilogramów może wynikać z faktu, że pomaga ona zredukować stres. Współcześnie nadwaga i otyłość wielu osób wynikają przede wszystkim z nieumiejętnością radzenia sobie z emocjami. Kiedy wyeliminujemy stres, nie będzie potrzeby jego zajadania.
Osoby na diecie redukcyjnej docenią również fakt, że kasza jaglana ma właściwości detoksykacyjne, przyspiesza też przemianę materii. Dzięki zawartości błonnika sprawia ona, że jeszcze długi czas po posiłku czujemy się syci. Nie mamy więc ochoty na podjadanie pomiędzy posiłkami. Wielką zaletą błonnika jest również fakt, że zmniejsza on wchłanianie tłuszczów z przewodu pokarmowego. Posiłki z dodatkiem kaszy jaglanej mają więc mniej kalorii. Zawarty w jagłach potas pozwala na szybsze usuwanie z organizmu nadmiaru wody. W efekcie pozbywamy się uczucia opuchnięcia i mało estetycznego wodnego cellulitu. Co więcej obecna w niej krzemionka przyczynia się do poprawy przemiany materii.
Kasza jaglana – przeciwwskazania
Choć jagły mają pozytywny wpływ na zdrowie większości ludzi, nie są odpowiednie dla każdego. Osoby chorujące na cukrzycę powinny ograniczyć spożywanie kaszy jaglanej ze względu na jej wysoki indeks glikemiczny (IG=70). Ograniczenie jej spożycia zalecane jest także osobom cierpiącym na niedoczynność tarczycy (może ona utrudniać wchłanianie jodu z pożywienia).
Zastosowanie kaszy jaglanej w kuchni
Kasza jaglana cechuje się dość gorzkim smakiem, co sprawia, że nie smakuje wszystkim. Jednocześnie odpowiedni sposób obróbki termicznej pomaga w pozbyciu się nieprzyjemnej goryczy. Przed gotowaniem kaszę należy dokładnie wypłukać i moczyć przez co najmniej dwie godziny (najlepiej w wodzie z dodatkiem soku z cytryny). Innym sposobem jest jej delikatne uprażenie (do uzyskania złotego koloru), a następnie zalanie wodą.
Jeżeli chcemy, żeby nasza kasza zachowała jak najwięcej wartości odżywczych, powinniśmy gotować ją w niewielkiej ilości wody – jedną szklankę kaszy zalewamy dwiema szklankami wody i gotujemy do momentu aż woda wyparuje. Jeżeli w tym czasie kasza nie jest gotowa – dodajemy jeszcze odrobinę wody. Jagły gotujemy z niewielką ilością soli i oleju.
Istnieje wiele sposobów na wykorzystanie kaszy jaglanej w kuchni. Sprawdzi się ona zarówno na śniadanie, na obiad jak i kolacje. W wersji śniadaniowej gotujemy ją na mleku (sprawdzi się mleko roślinne lub zwierzęce) i podajemy z bakaliami lub świeżymi owocami. Jagły smakują wybornie z dodatkiem śmietany (można zastąpić jogurtem naturalnym), jabłka i cynamonu.
Jako, że kasza jaglana ma dość neutralny smak, będzie pasowała zarówno do dań słodkich jak i wytrawnych. Można dodawać jej do deserów, placków, zapiekanek, ciast. Będzie doskonałą bazą dla zdrowych sałatek. Jagły mogą być ważnym składnikiem obiadu – podajemy je z mięsem lub rybą i surówką.
Możemy ją również zmielić i używać jako zdrowszego zamiennika dla tradycyjnej mąki. Wówczas na jej bazie przygotujemy naleśniki, pierogi, kopytka, czy różnego rodzaju placki.
Zaleca się wybieranie kasz dobrej jakości. Najlepiej jeśli pochodzą one z upraw ekologicznych. Nie gotujemy kaszy jaglanej w torebkach zgodnie z instrukcją na opakowaniu, gdyż w wodzie, która pozostanie nam po gotowaniu będzie znajdowała się większość składników odżywczych (przede wszystkim witaminy rozpuszczalne w wodzie). Kasza jaglana nie jest odpowiednia do zbyt długiego przechowywania – w jej składzie znajduje się sporo tłuszczów, które po pewnym czasie jełczeją.
Czy wiesz, że:
- Wzmianki o prosie znajdziemy w Biblii (księga Ezechiela i Izajasza).
- Kasza jaglana jest powszechnie wykorzystywana w żywieniu zwierząt (zwłaszcza egzotycznych ptaków).
- Proso jest wykorzystywana do pędzenia alkoholi, a także warzenia piwa. Takie praktyki mają miejsce w Chinach, a także Nepalu i niektórych krajach afrykańskich.
- Pozostałości po uprawie prosta są datowane na osiem i pół tysiąca lat przed naszą erą.
- Proso dobrze rośnie na stanowiskach suchych. Lubi glebę żyzną i zasobną w próchnicę.
