Jabłka bez wątpienia należą do najpopularniejszych owoców. Są opisane choćby w Biblii (przyczyną wygnania człowieka z raju było właśnie jabłko), jednak ludzie znali je już tysiące lat wcześniej. Jabłka mają wiele prozdrowotnych właściwości – chronią nasze serce, pomagają również w odchudzaniu. Istnieje nawet przysłowie: „zjedz dwa jabłka dziennie, a lekarz nie będzie ci potrzebny”. Znamy kilka tysięcy odmian tych owoców. Popularne jabłka odgrywają ważną rolę w polskiej kuchni, choć najlepsze dla naszego zdrowia są owoce niepoddawane obróbce termicznej. Kto powinien szczególnie zainteresować się owocami jabłoni? Jakie ich odmiany warto wybierać? Jak jeść jabłka, żeby w pełni wykorzystać ich lecznicze działanie?
Co to są jabłka?
Jabłko jest jadalnym owocem jabłoni – drzewa zaliczanego do rodziny różowatych. Owoce różnych odmian mogą różnić się wielkością, kolorem skórki, konsystencją, smakiem. Choć na świecie są tysiące odmian jabłek, tylko część z nich zdobyła większą popularność w Polsce. Odmiany, po które sięgamy najczęściej to:
- Ligol,
- Papierówka,
- Pink Lady,
- Kosztela,
- Szampion,
- Rubin,
- Granny Smith,
- Gala,
- Koksa Pomarańczowa,
- Antonówka,
- Renety,
- Jonagored,
- Golden Delicious,
- Cortland,
- Lobo,
- Jonagold,
- Eliza,
- Gloster,
- Malinówki.
Część odmian, zwłaszcza te twardsze i soczyste najlepiej sprawdzają się do jedzenia na surowo. Inne, miękkie, szybko rozgotowujące się będą odpowiednie do przetworów i wypieków.
Choć jabłka zdecydowanie należą do najpopularniejszych w Polsce owoców, nie zawsze tak było. Na ziemiach polskich zostały one spopularyzowane dopiero w dwunastym wieku przez zakonników cystersów.
Współcześnie w Polsce możemy kupić jabłka o dowolnej porze roku. Wiele odmian można przechowywać nawet po kilka miesięcy. Są one dostępne praktycznie w każdym sklepie. Dodatkowo zazwyczaj są najtańszymi owocami.
Jakie właściwości mają jabłka?
Surowe jabłka dostarczają nam wielu cennych witamin. W szczególności zawierają dużo witaminy C, która charakteryzuje się dobroczynnym, wielokierunkowym działaniem. Witamina ta gwarantuje nam między innymi sprawnie działający układ odpornościowy, jest ona bardzo ważna także dla układu krążenia. Dzięki niej nasz organizm może wytwarzać kolagen, który jest niezbędny do zachowania jędrnej, młodo wyglądającej skóry. Co ważne – chroni ona naszą skórę przed negatywnym wpływem promieniowania UVA i UVB.
Kwas askorbinowy jest w stanie przeciwdziałać chorobom układu oddechowego, przyspiesza gojenie się ran, pozytywnie wpływa na wzrok, zmniejsza objawy alergii, działa przeciwnowotworowo. Jeżeli zależy nam na spożywaniu dużych ilości naturalnej witaminy C – jedzmy jabłka ze skórką .
W jabłkach znajdziemy ponadto witaminę E, zwaną inaczej witaminą młodości. Podobnie jak witamina C jest ona nam niezbędna w celu utrzymania skóry w dobrej kondycji. Witamina E jest także znakomitym przeciwutleniaczem – chroni organizm przed negatywnym wpływem wolnych rodników. Witamina E zmniejsza prawdopodobieństwo zachorowania na choroby serca. Regularne jej przyjmowanie redukuje stężenie złego cholesterolu (frakcja LDL) we krwi. Witamina ta sprawia, że nasze rany goją się szybciej, a nasz organizm sprawniej oczyszcza się z toksyn.
Zawarta w jabłkach witamina K jest znana przede wszystkim jako substancja, która odgrywa ważną rolę w procesach krzepnięcia krwi. Jest ona dla naszego organizmu bezcenna również dlatego, że chroni przed osteoporozą. Odpowiednie dawki witaminy K mogą zwiększyć gęstość kości, a tym samym wzmocnić je i zapobiegać ich uszkodzeniom.
Jabłka dostarczają nam również pewnych ilości witamin z grupy B, dlatego wspomagają pracę układu nerwowego i łagodzą negatywne skutki stresu.
W jabłkach znajdziemy ponadto kwercetynę – organiczny związek chemiczny, który jest bardzo silnym przeciwutleniaczem. Działa ona przeciwzapalnie, chroni też układ krwionośny, a to dlatego że jest w stanie zmniejszyć stężenie złego (LDL) cholesterolu we krwi. Co więcej może też doprowadzić do wzrostu stężenia dobrego cholesterolu (HDL). Kwercetyna obniża ciśnienie krwi, a także wspomaga odchudzanie.
Jabłka to także błonnik pokarmowy (przede wszystkim pektyny), który wspiera pracę układu trawiennego. Pektyny rozpuszczają się w wodzie tworząc tym samym charakterystyczną galaretkę, która wiąże metale ciężkie (ołów, rtęć, kadm) i toksyny, a następnie usuwa je z organizmu. Dzięki nim nasze jelita pracują prawidłowo, pomagają one zredukować poziom złego cholesterolu we krwi, a także regulują stężenie glukozy. Co więcej pektyny pozytywnie wpływają na florę bakteryjną jelit, są bowiem pożywką dla dobrych bakterii probiotycznych, które dzięki nim się namnażają. Dodatkowo zwiększają one przyswajanie niektórych pierwiastków, na przykład wapnia, żelaza czy magnezu. Najwięcej pektyn znajdziemy w surowych jabłkach. Obróbka termiczna powoduje znaczną ich utratę.
Jabłka – zastosowanie
Jedzenie jabłek jest polecane w profilaktyce wielu dolegliwości. Są one rekomendowane w przypadku:
- problemów z nadwagą i otyłością,
- leczenia niektórych nowotworów,
- profilaktyki i leczenia cukrzycy typu II,
- kiedy chcemy chronić nasz organizm przed miażdżycą,
- gdy zależy nam, żeby nasz mózg pozostał sprawny jak najdłużej,
- chęci wzmocnienia odporności,
- problemów skórnych,
- chorób wzroku,
- kiedy chcemy przeprowadzić kurację oczyszczającą nasz organizm,
- dolegliwości układu oddechowego.
Jabłka na odchudzanie
Jabłka są popularnym składnikiem wielu diety odchudzających. Warto spożywać je na diecie redukcyjnej, gdyż zawierają niewiele kalorii. Ważące 100 g jabłko będzie zawierało około 52 kcal. Szczególnie istotne z punktu widzenia osoby odchudzającej się są zawarte w jabłkach pektyny. Ten rozpuszczalny błonnik w naturalny sposób zmniejsza kaloryczność posiłków, a co więcej usprawnia procesy trawienne. Pektyny są odpowiedzialne za dobrą florę bakteryjną naszych jelit, a ta jak wiadomo ma zasadnicze znaczenie w procesie odchudzania.
Choć dwa jabłka dziennie zdecydowanie pomogą nam w uzyskaniu wymarzonej sylwetki, powinniśmy zdawać sobie sprawę, że nie możemy jeść tych owoców w dowolnych ilościach. Zawierają one bowiem dość dużo cukru, który w nadmiarze jest wrogiem każdej odchudzającej diety. Jeżeli się odchudzamy, jemy jabłka tylko na surowo. W tym celu najlepiej wybierać takie odmiany jak: lobo, delikates, spartan, jonagold, koksa pomarańczowa, ligol, rubin, gala, golden delicious, idared, mekintosz. Są one twarde, soczyste i słodkie, dlatego posmakują większości osób.
Jabłka na oczyszczanie organizmu
Jedzenie jabłek to doskonały sposób na oczyszczenie naszego organizmu z toksyn. Jak już wspominaliśmy – owoce te zawierają duże ilości pektyn, które w naszym przewodzie pokarmowym zamieniają się w żelową galaretkę. Ma ona zdolności wiązania dużych ilości wody, a także metali ciężkich i toksycznych substancji. Spożywanie jabłek jest bardzo ważne szczególnie dla osób żyjących w miastach, oddychających na co dzień zanieczyszczonym powietrzem, a także dla nałogowych palaczy.
Przeciwnowotworowe właściwości jabłek
Owoce jabłoni zawierają ogromną ilość przeciwutleniaczy, które wypłukują z naszego organizmu wolne rodniki. Dzięki temu przeciwdziałają rozwojowi wielu nowotworów.
Owoce te zawierają duże ilości błonnika, który chroni przed nowotworami jelita grubego.
Z punktu widzenia profilaktyki przeciwnowotworowej duże znaczenie ma również kwercetyna, która wykazuje silne właściwości przeciwzaplane i przeciwnowotworowe. Substancja ta hamuje cykl replikacji komórek nowotworowych, a jednocześnie zapobiega uszkodzeniom DNA komórek zdrowych. Kwercetyna może zapobiegać nowotworom wątroby, jelita grubego, żołądka, a także piersi.
Osoby, które chciałyby wykorzystać jabłka w profilaktyce przeciwnowotworowej muszą pamiętać, żeby jeść je na surowo, koniecznie ze skórką.
Jabłka na wzmocnienie odporności
Jedzenie jabłek rekomendowane jest przez cały rok, choć nie można o nich zapominać przede wszystkim w okresach, kiedy nasz organizm jest szczególnie narażony na różnego rodzaju infekcje. Odporność organizmu w dużej mierze zależy od stanu flory bakteryjnej naszych jelit. A jabłka mają na nią doskonały wpływ. Zawarte w nich pektyny powodują namnażanie się dobrych bakterii.
Dodatkowo owoce te zawierają witaminy C i E, które wzmacniają barierę ochronną naszego organizmu. W przypadku, kiedy choroba już się pojawi – znacznie skracają jej przebieg.
Warto wspomnieć, że owoce jabłoni mogą chronić nas także przed chorobami z autoagresji – na przykład alergiami.
Jabłka na cukrzycę typu II
Osoby chorujące na cukrzycę typu II nie powinny zapominać o włączeniu jabłek do swojej codziennej diety. Owoce te charakteryzują się niskim indeksem glikemicznym (równym 35), dlatego ich spożycie nie powoduje gwałtownych skoków cukru we krwi. Co więcej zawarte w jabłkach pektyny pomagają regulować poziom cukru we krwi.
Pamiętajmy, że w przypadku cukrzycy pozytywne działanie mają jedynie jabłka jedzone na surowo. Nie sięgajmy po słodzony sok jabłkowy, ani po przetwory z jabłek, gdyż nie zawierają one cennego błonnika.
Jabłka na zdrowe serce
Jabłka wykazują pozytywny wpływ na układ sercowo-naczyniowy. Zawarte w nich kwercetyna i witamina K przeciwdziałają sklejaniu się płytek krwi, chroniąc nas tym samym przed zakrzepami. Ważne dla naszego serce są również potas, który ma zdolność obniżania ciśnienia krwi, a także antyoksydanty. Co więcej zawarte w jabłkach pektyny zmniejszają poziom złego cholesterolu we krwi.
Jabłka na dobry wzrok
Jeżeli chcemy cieszyć się jak najdłużej dobrym wzrokiem, pomyślmy o włączeniu jabłek do naszej codziennej diety. Zawarte w tych owocach witamina C i witamina E chronią nasze oczy przed uszkodzeniami spowodowanymi przez światło. Dodatkowo witamina E opóźnia rozwój zaćmy.
Jabłka w profilaktyce chorób układu oddechowego
Mało kto wie, że owoce jabłoni mogą korzystnie wpływać na stan naszego układu oddechowego. Są one polecane przede wszystkim osobom chorującym na astmę. Problemy układu oddechowego mogą być spowodowane stanami zapalanymi, natomiast jabłka wykazują silne działanie przeciwzapalne.
Jabłka na piękną skórę
Regularne spożywanie jabłek jest polecane wszystkim tym, którzy chcą zadbać o kondycję swojej skóry. Owoce te zawierają witaminy C i E, które opóźniają procesy starzenia, stymulują produkcję kolagenu, regenerują skórę, a także chronią ją przed szkodliwym wpływem promieniowania słonecznego. Ogromna ilość antyoksydantów nie tylko chroni przed nowotworami, ale również zapobiega przedwczesnemu starzeniu się organizmu.
Odżywcze jabłka należy jeść na surowo, choć można stosować je także zewnętrznie – jako składnik kosmetyków domowej produkcji. Owoce te świetnie sprawdzą się na przykład do maseczek.
Jak wybierać i jeść jabłka?
Jeżeli chcemy w pełni wykorzystać potencjał jabłek – jedzmy je na surowo. Choć od czasu do czasu możemy pozwolić sobie na szarlotkę lub szklankę soku jabłkowego, pamiętajmy, że najwięcej właściwości mają surowe jabłka ze skórką. Im kwaśniejszą odmianę jabłek wybierzemy – tym więcej witaminy C dostarczymy do naszego organizmu.
Żeby jabłka przyniosły nam same korzyści, musimy je dobrze wybrać. Skórka owocu powinna być gładka i błyszcząca. Niedopuszczalne są brązowe plamki. Są one wywołane przez rakotwórczą substancję – patulinę. Odkrojenie brązowej części nic nie da, gdyż związek ten przenika do całego miąższu.
Zdecydowanie najzdrowsze są owoce jabłoni pochodzące z upraw ekologicznych (mamy pewność, że nie są pryskane), choć są one zazwyczaj dwa razy droższe.
Czy wiesz, że:
- Powietrze stanowi aż 25% jabłek, dlatego są one w stanie unosić się na wodzie.
- W starożytnej Grecji rzucenie jabłka drugiej osobie oznaczało wyznanie miłości.
- W Biblii jabłko jest zakazanym owocem, który skusił pierwszego człowieka i spowodował jego wygnanie z raju.
- Spadające jabłko było dla Newtona inspiracją by opisać prawo ciążenia.
- Avalon, czyli „Wyspa Jabłek” to według mitologii celtyckiej świat pozagrobowy.
- Nowy Jork jest przez Amerykanów nazywany wielkim jabłkiem.
- Nadgryzione jabłko jest symbolem jednej z najpopularniejszych firm w branży IT – Apple.
