Hałas – wpływ na ludzki organizm, źródła, normy, jak walczyć z hałasem

0

Współczesny człowiek (zwłaszcza ten żyjący w wielkim mieście) doświadcza hałasu na co dzień. Często przynajmniej częściowo jest w stanie się do niego przyzwyczaić. Zazwyczaj nie zdaje sobie sprawy, że ciągła ekspozycja na hałas może wywołać w jego organizmie prawdziwe spustoszenie. Jesteśmy coraz bardziej świadomi, że szkodzi nam oddychanie zanieczyszczonym powietrzem, natomiast o hałasie jeszcze niewiele się mówi. Co powinniśmy wiedzieć o hałasie? Jakie są jego źródła? W jaki sposób się przed nim chronić?

Co to jest hałas?

Mianem hałasu określamy dźwięk charakteryzujący się nadmiernym natężeniem. Z kolei zgodnie z definicją Międzynarodowej Organizacji Pracy hałas jest każdym dźwiękiem mogącym zaszkodzić naszemu zdrowiu, doprowadzić do utraty słuchu, a także być niebezpiecznym z innych względów. Jesteśmy w stanie w pewnym stopniu zaadaptować (taki stan jest jednak określany jako „adaptacja patologiczna”) się do hałasu (ludzki organizm chroni się przed nim zużywając przy tym ogromne ilości energii), jednak nie zmienia to faktu, że oddziałuje on negatywnie na nasze zdrowie. Jako hałas możemy określić dźwięki bardzo intensywne, a także mniej intensywne, które charakteryzują się długim czasem trwania (tu warto wymienić muzykę, czy hałas różnego rodzaju maszyn). Skutki hałasu dla ludzkiego organizmu zależne są od jego natężenia, a także czasu trwania. Długotrwała ekspozycja na hałas wywołuje agresję i zaburzenia psychiczne. W skrajnych sytuacjach hałas może doprowadzić nawet do śmierci. Mało kto wie, że dzień dwudziesty piąty kwietnia został uznany za Międzynarodowy Dzień Świadomości Zagrożenia Hałasem (od 1995 roku). Wszechobecne zagrożenie hałasem jest problemem stosunkowo nowym – wiąże się z błyskawicznym rozwojem cywilizacji. Zgodnie Dyrektywą 2002/49/WE żaden mieszkaniec UE nie może być narażony na hałas o poziomie, który zagraża zdrowiu lub jakości życia. Ekspozycja na hałas przekraczający 65 dB musi być zlikwidowana. Nie można dopuścić go sytuacji, gdzie ludzie narażeni są na hałas o natężeniu, które przekracza 85 dB. Jeżeli chodzi o dopuszczalny poziom hałasu na terenie zabudowanym – w ciągu dnia wynosi on 60 dB, nocą zaś należy go zredukować do 50 dB.

Jakie są źródła hałasu?

Hałas jest problemem zbyt często bagatelizowanym. Być może dlatego, że stanowi tak wielkie zagrożenie dla człowieka dopiero od kilkudziesięciu lat (choć już w starożytnych Chinach zdawano sobie sprawę  niszczycielskiej mocy hałasu – najsurowszą torturą dla przestępców była tortura dźwiękowa). Błyskawicznie rozwijająca się cywilizacja sprawia, że hałas atakuje nas dosłownie ze wszystkich stron. Jest naszym doświadczeniem często przez dwadzieścia cztery godziny na dobę. Hałas towarzyszy nam w domu (muzyka, windy, telewizor, instalacje wodno-kanalizacyjne), pracy (praca urządzeń biurowych, różnego rodzaju maszyn), na ulicy (zwłaszcza jeśli jesteśmy mieszkańcami dużych miast).

Hałas o dużym natężeniu emitowany jest przez samoloty (zarówno podczas startu, jak i lądowania), pociągi, samochody ciężarowe, maszyny budowlane, pojazdy jednośladowe

Warto zdawać sobie sprawę, że pewne grupy zawodowe są bardziej narażone na hałas niż inne. W grupie szczególnego ryzyka znajdują się górnicy, pracownicy budowlani, pracownicy biurowi, stoczniowcy, osoby zatrudnione w szeroko rozumianej branży motoryzacyjnej, zatrudnieni na lotniskach.

Współcześnie coraz więcej mówi się o tym, że hałas jest zanieczyszczeniem środowiska.

W Polsce największym zagrożeniem jest hałas komunikacyjny, lotniczy i hałas w miejscu pracy. Największa liczba osób zagrożonych hałasem żyje w województwach śląskim, wielkopolskim i dolnośląskim. Wynika to z faktu, że na tych obszarach jest szczególnie dobrze rozwinięty przemysł górniczy.

Dla przykładu szum lasu wytwarza dźwięk o natężeniu od 10 do 15 dB. mówienie szeptem to około 30 do 40 dB. Rozmowa to już pomiędzy 50 a 65 dB. Znacznie większym problemem są samochody – jeden wytwarza hałas około 65-75 dB. Hałas generowany przez samochód ciężarowy to 70-90 dB. Natomiast samolot podczas startu wytwarza hałas o przedziale od 120 do 130 dB.

Niebezpieczne natężenie hałasu

blankSłuch jest jednym z pięciu zmysłów, przy pomocy których odbieramy bodźce ze środowiska zewnętrznego. Co charakterystyczne – jako jedyny jest on aktywny przez dwadzieścia cztery godziny na dobę (również wtedy, gdy śpimy). Zazwyczaj nie zdajemy sobie sprawy jak bardzo jest on wrażliwy. Ludzkie ucho jest wyjątkowo podatne na uszkodzenia. Utrata słuchu jest współcześnie problemem coraz większej części społeczeństwa. Problem w tym, że zazwyczaj (szczególnie na samym początku jej nie zauważamy). Kiedy tracimy wzrok, jesteśmy tego świadomi natychmiast, dzięki czemu szybko zgłaszamy się do okulisty. Trudno jest natomiast określić, kiedy zaczynają się nasze problemy ze słuchem. Początkowo nie są one zbyt dotkliwe – wystarczy zwiększyć głośność radia. Ze swoich problemów ze słuchem często zdajemy sobie sprawę, kiedy są one w zaawansowanym stadium.

Kiedy jesteśmy narażeni na dźwięk na poziomie 120-140 dB zaczynamy odczuwać ból (jest to naturalna reakcja obronna naszego organizmu). Ucho ludzkie ma zdolność do regeneracji (dzieje się tak, kiedy po ekspozycji na nadmierny hałas następuje okres ciszy). Niestety nagły i bardzo głośny dźwięk może doprowadzić do nieodwracalnego uszkodzenia narządu słuchu. Należy podkreślić, ze odczuwanie hałasu jest w pewnej mierze subiektywne – poszczególne osoby mogą wykazywać różną wrażliwość na hałas.

W większości wypadków dźwięki o natężeniu nie przekraczającym 35 dB nie stanowią zagrożenia dla zdrowia. Niektórzy mogą jednak odbierać je jako dekoncentrujące.

W przypadku, kiedy mamy do czynienia z hałasem na poziomie od 35 dB do 70 dB, prawdopodobnie odczujemy negatywne konsekwencje ze strony układu nerwowego. Może pojawić się zmęczenie, senność, utrudnione rozumienie mowy.

Jeżeli hałas jest na poziomie od 75 dB do 85 dB u większości osób mogą pojawić się kłopoty ze słuchem, nasza praca staje się mniej wydajna.

W przypadku natężenia hałasu od 90 do 130 dB zaczyna robić się niebezpiecznie. Nie jesteśmy w stanie słyszeć mowy nawet z bliskiej odległości, dodatkowo pojawiają się negatywne objawy ze strony różnych narządów (każdy organizm może zareagować nieco inaczej).

Natężenie hałasu powyżej 130 dB oznacza dla człowieka utratę słuchu, a także drgania narządów wewnętrznych. Z kolei dźwięk o natężeniu około 200 dB doprowadza do zatoru w tętnicach, a w konsekwencji do śmierci.

Wpływ hałasu na zdrowie człowieka

Hałas ma olbrzymi wpływ na ludzkie zdrowie. Dotyka on nie tylko narządu słuchu, ale również innych organów naszego organizmu. Przede wszystkim ekspozycja na ciągły hałas wywołuje w nas silny stres, rozdrażnienie. Często za jego sprawą stajemy się agresywni. Mamy również problemy z koncentracją (w przypadku, kiedy pracujemy w biurze, gdzie natężenie hałasu jest duże, prawdopodobnie będziemy mniej wydajni).

Hałas sprawia, że pojawiają się kłopoty z układem krążenia (podniesienie ciśnienia i gęstości krwi), zwiększenie poziomu cukru we krwi. Przeprowadzono badania, które wskazują na to, że osoby żyjące w pobliżu lotnisk częściej chorują na serce.

Zbyt wysokie natężenie hałasu jest przyczyną kłopotów z zasypianiem (a jak wiadomo wysokiej jakości sen jest niezbędny dla prawidłowego funkcjonowania naszego organizmu).

Kiedy jesteśmy narażeni na nadmierny hałas prawdopodobnie będziemy mieć problemy z układem pokarmowym. Możemy doświadczyć problemów z metabolizmem, nadmiernego tycia, wrzodów żołądka i dwunastnicy. 

Dowiedziono, że długotrwała ekspozycja organizmu na hałas jest w stanie przyspieszyć procesy starzenia nawet o dziesięć lat. Hałas może zaburzać pracę tarczycy i gruczołów płciowych.

Hałas uszkadza narząd słuchu. Zmiany mogą mieć charakter przejściowy lub trwały. W skrajnych wypadkach dochodzi do utraty słuchu.

Jak chronić się przed hałasem?

Nie jesteśmy w stanie całkowicie uchronić się przed hałasem jednak możemy ograniczyć jego negatywne oddziaływanie na nasze zdrowie. Na szczęście problemem tym zajmują się zarówno władze lokalne i państwowe. Już Juliusz Cezar dobrze zdawał sobie sprawę z faktu, ze hałas szkodzi, dlatego zabronił poruszania się konno w nocy na obszarach miejskich.

Mamy wiele możliwości, żeby bronić się przed hałasem we własnym zakresie. Kiedy kupujemy dom lub mieszkanie, upewnijmy się, że nie są one położone blisko lotniska, torów kolejowych lub ruchliwej ulicy. Osoby mieszkające w takich miejscach stopniowo przyzwyczajają się do wzmożonego hałasu, co nie zmienia faktu, że ma on negatywny wpływ na ich zdrowie (może przyczynić się do zwiększenia poziomu stresu, agresji, chorób układu nerwowego, układu krążenia, a nawet skrócić życie o dziesięć lat). Decyzja ta ma więc doniosłe znaczenie.

Jeżeli znajdziemy się w sytuacji, gdy nie jesteśmy w stanie uciec od źródła hałasu, pomyślmy przynajmniej o dźwiękoszczelnych drzwiach lub oknach.

Unikajmy również pracy w otwartych przestrzeniach biurowych. Pamiętajmy, że prawo nakłada na pracodawcę obowiązek ograniczenia hałasu w takich miejscach. Niemniej jednak możemy odczuwać rozdrażnienie, czy pogorszenie koncentracji.

Dużym problemem współczesnych ludzi (dotyczy to szczególnie nastolatków) jest fakt, że na własne życzenie narażają się na hałas o zbyt wysokim natężeniu. Mowa tu o głośnym słuchaniu muzyki. Należy zdawać sobie sprawę, że długotrwałe słuchanie głośnej muzyki może doprowadzić do nieodwracalnego uszkodzenia narządu słuchu. Często korzystanie z słuchawek spowodowane jest naszą niewiedzą. Wydaje się nam, że skoro kupiliśmy takie słuchawki w sklepie, będą one generowały dźwięk o natężeniu bezpiecznym dla naszego zdrowia. Fakty są jednak inne. Pamiętajmy, że sami jesteśmy odpowiedzialni za swoje zdrowie.

Jednocześnie nie musimy rezygnować z muzyki całkowicie. Od czasu do czasu możemy pozwolić sobie na wyjście na koncert naszego ulubionego zespołu. Warto jednak zabrać ze sobą stopery do uszu (dzięki nim przynajmniej częściowo zredukujemy poziom hałasu) i używać ich kiedy poczujemy się zmęczeni (jedną z reakcji ludzkiego organizmu na nadmierne natężenie hałasu jest zmęczenie, senność). Po takim koncercie musimy zrobić wszystko, żeby nasze uszy się zregenerowały – koniecznie zadbajmy o to, żeby dłuższy czas spędzić w całkowitej ciszy.

Jeżeli chcemy skutecznie chronić się przed hałasem, powinniśmy zawsze mieć przy sobie nauszniki lub tak zwane stopery. Dzięki nim podczas ekspozycji na hałas nie będziemy bezradni. Warto jest zakładać nauszniki, kiedy wykonujemy hałaśliwe pracę (na przykład kosimy trawnik). Wybierajmy takie, które tłumią dźwięk częściowo nie odcinając nas całkowicie od otoczenia.

Pamiętajmy, że hałas jest najbardziej niebezpieczny dla dzieci i młodych ludzi. Zróbmy wszystko, żeby ochronić młode osoby przed jego destrukcyjnym wpływem. Nie bagatelizujmy tego problemu. Warto zdawać sobie sprawę, że nawet hałasujące zabawki, które możemy kupić w sklepach z akcesoriami dla dzieci mogą przyczynić się do uszkodzenia słuchu. Zdecydowanie warto zwrócić uwagę na hałas w szkołach. Zbadano, że podczas przerw między lekcjami, jego natężenie może dojść nawet do 95 dB, co jest już poważnym zagrożeniem dla zdrowia.

Hałas jest jednym z największych zagrożeń dla współczesnego człowieka. Nie lekceważmy zatem jego wpływu na nasz organizm. Pomimo, że płynie od do nas niemal ze wszystkich stron – nie jesteśmy wobec niego bezradni.

5/10 - (2 votes)
reklama

ZOSTAW ODPOWIEDŹ

Please enter your comment!
Please enter your name here