Gęsina stosunkowo rzadko gości na polskich stołach, pomimo że Polska jest jednym z największych jej producentów w Europie. Niemal cała produkcja trafia na rynek niemiecki i francuski. Choć mięso gęsi jest droższe niż mięso kurczaka, warto się nim zainteresować gdyż jest źródłem cennych składników odżywczych i ma pozytywny wpływ na nasze zdrowie. Co warto wiedzieć o gęsinie?
Czym jest gęsina?
Gęsina (nazywana także czerwonym drobiem) to mięso gęsi domowej, która jest ptakiem wodnym będącym udomowioną formą gęsi gęgawy i gęsi łabędzionosej (a niekiedy również gęsi białoczelnej lub bernikli kanadyjskiej). W Europie największą popularnością cieszy się biała gęś kołudzka (znana także jako gęś owsiana – jest ona polską rdzenną odmianą, która pochodzi z Kujaw). Gęsi charakteryzują się wysoką odpornością na choroby i są stosunkowo mało wymagające w hodowli. Mięso gęsi uważane jest za bardzo zdrowe, gdyż nie zawiera żadnych dodatków, czy stymulatorów wzrostu. Za najlepszą gatunkowo gęsinę uważa się mięso gęsi młodych, których waga waha się od 3 do 4 kilogramów.
Gęsina – wartości odżywcze
Mięso gęsi przez długi czas było w Polsce zapomniane. Wpływ na ten stan rzeczy miała z pewnością jego wysoka cena, ale również przeświadczenie, że mięso tłuste jest niezdrowie. Współcześnie wiemy już, że nie jest to prawdą. Choć gęś jest ptakiem tłustym, w jej składzie znajduje się dużo nienasyconych kwasów tłuszczowych (w gęsinie znajdziemy sporo kwasu oleinowego – około 42%, linolowego około 20%, linolenowego – 0,4% i arachidonowego – 0,05%). Dodatkowo gęsina cechuje się wyjątkowo korzystną proporcją kwasów omega-6 do omega-3.
Mięso gęsi dostarcza nam dużych ilości pełnowartościowego białka (czyli takiego, które zawiera wszystkie potrzebne nam aminokwasy), które jest znakomicie przyswajalne przez ludzki organizm. Gęsina to również źródło witamin – zawiera ona sporo witamin z grupy B, a także witaminy A, E i C (wątróbka gęsi zawiera najwięcej witaminy K2 ze wszystkich dostępnych produktów spożywczych). W jej składzie obecne są także minerały niezbędne do prawidłowego funkcjonowania ludzkiego organizmu:
– magnez,
– potas,
– cynk,
– krzem,
– fosfor,
– czy żelazo.
Mięso gęsi – wpływ na zdrowie
Mięso gęsi wykazuje bardzo pozytywny wpływ na zdrowie. Dostarcza nam ono pełnowartościowego białka, które jest budulcem ludzkich mięśni. W przeciwieństwie do popularnego kurczaka mięso gęsi jest ekologiczne, wolne od szkodliwych chemicznych dodatków (gęsi są trzymane w znacznie lepszych warunkach i karmione bardziej wartościową paszą). Gęsi nie mogą być przechowywane w złych warunkach (są na tyle wrażliwe, że szybko giną w hodowli nie spełniających określonych standardów).
Związki zawarte w mięsie gęsi obniżają poziom złego cholesterolu w naszej krwi. Co więcej mogą znacząco zwiększyć stężenie cholesterolu dobrego. W efekcie regularne spożywanie gęsiny może zmniejszyć prawdopodobieństwo zachorowania na miażdżycę i inne choroby układu sercowo-naczyniowego.
Ze względu na zawartość kwasów tłuszczowych i witamin z grupy B gęsina wykazuje korzystny wpływ na pracę mózgu i całego układu nerwowego. Włączenie do menu mięsa gęsi to niezawodny sposób na poprawę pamięci i koncentracji, redukcję stresu, a nawet poprawę jakości snu. Warto pamiętać, że medycyna ludowa traktowała gęsinę jako skuteczny afrodyzjak (dziś wiemy, że poprawa libido jest związana z obecnością w mięsie gęsi aminokwasu o nazwie arginina).
Nienasycone kwasy tłuszczowe obecne w gęsinie działają przeciwzapalnie i wspierają pracę układu immunologicznego. Dzięki zawartości dobrze przyswajalnego żelaza gęsina zalecana jest osobom zmagającym się z anemią, a także kobietom w ciąży.
Gęsina na odchudzanie
Gęsinę uważa się za najbardziej kaloryczny drób. W 100 g tego mięsa znajduje się średnio 339 kcal (w chudym mięsie indyka jest tylko 129 kcal). Spożywanie mięsa gęsi w rozsądnych ilościach jest jednak zalecane na diecie odchudzającej. Gęsina należy do produktów gęstych odżywczo, co ma ogromne znaczenie, jeżeli ograniczamy ilość spożywanych pokarmów.
Za sprawą obecności kwasów CLA gęsina poprawia przemianę materii. Witaminy z grupy B i nienasycone kwasy tłuszczowe korzystnie wpływają na pracę układu nerwowego, relaksują nas i uspokajają. Właściwości te są szczególnie przydatne w przypadku osób mających problem z nadmiernym objadaniem się pod wpływem stresu.
Jak wybrać wysokiej jakości gęsinę?
Choć Polska jest jednym z największych producentów gęsiny, o świeżą gęś jest u nas dość trudno. Świeże mięso jest jednak najbardziej soczyste i charakteryzuje się doskonałymi walorami smakowymi, dlatego warto jest go poszukać. Często można ją zamówić w małych sklepach ze zdrową żywnością lub bezpośrednio u hodowców.
Cena gęsi nie może być zbyt niska, gdyż istnieje wówczas ryzyko, że mamy do czynienia z mięsem nieświeżym. Zdecydowanie warto zapoznać się z certyfikatami jakości, dowiedzieć się skąd pochodzi gęś, jaką paszą była karmiona. Warto zdawać sobie sprawę, że gęś jest znacznie większa niż większość gatunków drobiu (z tego względu powinniśmy upewnić się, czy ptak w całości mieści się w naszym piekarniku). Za najsmaczniejsze uważa się gęsi o wadze od 3 do 4 kilogramów. Jeżeli zależy nam na wytopieniu bardzo zdrowego smalcu gęsiego możemy wybrać gęś jeszcze większą – nawet 5 kilogramową.
Wysokiej jakości gęś ma szeroką pierś i skórę w złotym odcieniu. Należy unikać gęsi, której skóra jest zabarwiona na brązowo lub niebiesko.
Jak przyrządzić gęś?
Mięso gęsi bardzo często się faszeruje. Do tego celu możemy wykorzystać jabłka, kaszę gryczaną, gruszki, a nawet suszone śliwki. Zdecydowanie warto jest gęsinę przyprawić. Przyprawy, które będą do niej pasowały to rozmaryn, majeranek, kminek, imbir, czy jałowiec.
Szefowie kuchni zalecają, żeby przed pieczeniem mięso gęsi moczyć w zimnej wodzie nawet przez 3 godziny. Następnie nacieramy je przyprawami i wkładamy do lodówki na następne 3 godziny. Bardzo ważne jest, żeby w trakcie pieczenia tuszkę polewać tłuszczem, który się z niej wytapia (dzięki takim zabiegom mięso nie będzie suche). Jeżeli chcemy, żeby mięso było bardziej kruche, po upieczeniu podlejmy je zimną wodą i jeszcze na kilka minut wstawmy do piekarnika.
Oprócz pieczonej gęsi bardzo cenione pod względem smaku i wartości odżywczych są wątróbki gęsie. Na gęsich skrzydełkach możemy przygotować krupnik, rosół, a także inne zupy. Podroby z gęsi warto jest wykorzystać do przygotowania pasztetów.
Czy wiesz, że:
– Największym importerem gęsiny w 2018 roku stał się Hongkong.
– Polska w ciągu roku produkuje ponad 45 ton gęsiny. Jedną ze specjalności krajowego rolnictwa jest chów gęsi kołudzkich.
– Szacuje się, że statystyczny Polak spożywa 300 g gęsiny w ciągu roku.
– Tradycja hodowli gęsi w Polsce sięga XVII wieku.
– Szara gęś gęgawa została udomowiona już 3000 lat temu.
– O hodowli gęsi w Polsce wspominali Gall Anonim, czy Wincenty Kadłubek.
– Na szeroką skalę hodowlą gęsi zajmowali się starożytni Rzymianie.
– W dawnej Polsce 11 listopada, w dniu świętego Marcina tradycją było spożywanie gęsiny. Przez długi czas zwyczaj ten był zapomniany, jednak od pewnego czasu odradza się na nowo.
– W tradycji germańskiej gęsi uosabiały ducha wegetacji, były też zwierzętami ofiarnymi.
