Nadwaga i otyłość wśród dzieci to współcześnie poważny problem społeczny. Badania pokazują, że dzieci w Polsce są coraz grubsze, co w przyszłości będzie wiązało się z wieloma problemami zdrowotnymi. Przyczyn tego stanu rzeczy jest wiele. Należy zaliczyć do nich zmianę stylu życia, czy praktycznie nieograniczoną dostępność do niezdrowej żywności. Odchudzanie dziecka to poważna sprawa, gdyż młody człowiek rośnie i potrzebuje dobrze zbilansowanej diety dla prawidłowego rozwoju. Dlaczego warto i jak pozbyć się nadprogramowych kilogramów u dziecka?
Otyłość u dzieci problemem bagatelizowanym
Otyłość, czyli nadmierne nagromadzenie tkanki tłuszczowej do masy beztłuszczowej to problem, który coraz częściej dotyka dzieci. Tylko w niektórych przypadkach jest to wina choroby. Znacznie częściej za ten stan odpowiadają rodzice i otoczenie dziecka.
Problem jest tym większy, że bardzo często bagatelizowany. Niektórzy wręcz cieszą się, że ich dzieci chętnie jedzą i „zdrowo” wyglądają. Odchudzanie dziecka należałoby więc zacząć od uświadomienia rodzicom powagi sytuacji. Nadwaga, a później otyłość będzie miała wpływ na zdrowie, a także psychikę dziecka. Jest bardzo prawdopodobne, że wpłynie również na jego relacje społeczne.
U dzieci otyłych obserwuje się kłopoty z poruszaniem, są one mniej sprawne niż ich rówieśnicy o prawidłowej masie ciała. Nieleczona otyłość to również ryzyko zaburzeń hormonalnych, przyspieszonego dojrzewania, problemów ze stawami, płaskostopia, cukrzycy typu II, a także chorób układu sercowo-naczyniowego. Niewłaściwe nawyki żywieniowe mają wpływ również na układ nerwowy. Zła dieta może stać się przyczyną kłopotów z nauką, a nawet depresji.
Dlaczego dzieci tyją?
Na otyłość u dzieci mogą wpływać czynniki genetyczne, choroby, zaburzenia hormonalne. Znacznie częściej jej przyczyną jest jednak nieodpowiednia dieta i styl życia. Do nadwagi i otyłości mogą doprowadzić takie czynniki jak podawanie dziecku słodyczy i słonych przekąsek, pozwalanie na jedzenie pomiędzy posiłkami, nieregularne spożywanie posiłków, zastępowanie pełnowartościowych posiłków daniami typu fast food, spożywanie żywności wysokoprzetworzonej, niedostateczna ilość produktów pełnoziarnistych, a także warzyw i owoców. Rodzice dzieci otyłych często podają zbyt duże porcje i zachęcają, a nawet zmuszają do zjedzenia wszystkiego.
Problemem jest również pomijanie śniadań, czy zastępowanie wody słodzonymi sokami i napojami gazowanymi. Otyłe dzieci w większości przypadków przejmują złe nawyki żywieniowe od rodziców. Często mają one problemy emocjonalne, które nauczone są rekompensować pożywieniem. Większość dzieci otyłych unika aktywności fizycznej i prowadzi siedzący tryb życia (komputer zamiast zabawy na świeżym powietrzu).
Jak powinna wyglądać dieta odchudzająca dla dziecka?
Odchudzanie dziecka jest trudne z wielu względów. Po pierwsze często nie rozumie ono konieczności zmiany utartych nawyków żywieniowych. Jest to tym trudniejsze, jeżeli cała rodzina odżywia się źle (z tego względu zazwyczaj podczas odchudzania dziecka na dietę powinna przejść cała rodzina). Dodatkowo dieta musi być dobrze zbilansowana. Nie może zabraknąć w niej ważnych substancji odżywczych, gdyż są one niezbędne do prawidłowego rozwoju młodego człowieka. Z tego względu przy tworzeniu jadłospisu warto jest korzystać ze wsparcia dietetyka.
Dieta dla dzieci z otyłością nie może być restrykcyjna. Powinna być skomponowana w taki sposób, żeby umożliwiać stopniową utratę nadprogramowych kilogramów.
Większość dietetyków zaleca regularne spożywanie czterech, a nawet pięciu posiłków. Ich zdaniem lepiej jest podawać dziecku więcej mniejszych dań niż trzy obfite posiłki. Bardzo ważne jest również zwiększenie spożycia warzyw i owoców. Większość dzieci ich nie lubi, dlatego dobrym rozwiązaniem może być przemycanie ich w atrakcyjnie wyglądających kanapkach czy sałatkach.
Nie należy pomijać śniadań, nawet jeżeli dziecko idzie na poranne zajęcia. Warto wstać pół godziny wcześniej i zjeść pełnowartościowy posiłek. Jeżeli w menu dziecka dominuje jasne pieczywo, zastąpmy je w połowie pieczywem pełnoziarnistym. Częstym zaleceniem jest również zastąpienie tłustego mięsa chudym – drobiowym lub wołowiną.
Nie powinno się karmić dziecka pomiędzy posiłkami, nawet jeżeli domaga się jedzenia. W ten sposób prędzej czy później nauczy się jeść o stałych godzinach. Jeżeli wiemy, że nasze dziecko w sklepiku szkolnym kupuje słodycze i fast foody, warto rozważyć wstrzymanie kieszonkowego (lub nie dawanie pieniędzy bezpośrednio).
Pamiętajmy, że to rodzice są odpowiedzialni za większość negatywnych nawyków żywieniowych swoich dzieci. Jeśli zabieramy dziecko na hamburgera lub na lody, gdy chcemy nagrodzić je za dobre oceny lub pocieszyć, sprawimy, że w przyszłości jadło pod wpływem negatywnych emocji (jedzenie stanie się dla niego nagrodą i pocieszeniem).
W przypadku, gdy nasze dziecko uwielbia dania typu fast food i nie chce z nich zrezygnować, możemy spróbować przygotować je w zdrowej wersji. Zamiast typowego hamburgera przygotujmy jego odpowiednik z pełnoziarnistym pieczywem, grillowanym kurczakiem, sosem jogurtowym, a także dużą ilością warzyw.
Dieta to nie wszystko
Należy mieć świadomość, że sama dieta nie wystarczy, żeby trwale odchudzić dziecko. Konieczna jest także zmiana stylu życia. Otyłe dzieci często mają problem z aktywnością fizyczną i trudno jest je do niej zmusić. Jest to uzasadnione, gdyż przy dużej nadwadze dorównanie rówieśnikom na zajęciach wychowania fizycznego jest praktycznie niemożliwe. Z tego względu warto jest rozważyć zapisanie dziecka na zajęcia sportowe, które będą dostosowane do jego potrzeb i możliwości. Na początek sprawdzi się na przykład gimnastyka i nauka pływania.
W sytuacji, gdy chcemy uczcić ważne wydarzenie w życiu dziecka, zamiast zabierać je do restauracji, zorganizujmy zajęcia sportowe, które się mu spodobają. W ten sposób nauczymy je, że sport jest nagrodą, a nie karą. Oczywiście jeśli chcemy skłonić do ruchu dziecko, które przez całe życie swój wolny czas spędzało przed komputerem, my również powinniśmy zacząć się ruszać. Pamiętajmy, że dzieci uczą się przez naśladowanie. Niezależnie od tego co im powiemy, one i tak będą kopiowały nasze zachowania.
Dobra komunikacja z dzieckiem
W przypadku, gdy do tej pory tolerowaliśmy, a nawet praktykowaliśmy złe nawyki żywieniowe i siedzący styl życia, trudno będzie nam skłonić dziecko do ich zmiany. Tu bardzo ważna jest dobra komunikacja i przekonanie młodego człowieka do wdrożenia diety i aktywności fizycznej. Jeżeli rodzice są bezradni, być może warto jest skorzystać z pomocy terapeuty. Ciekawym pomysłem może okazać się znalezienie dziecku grupy znajomych, którzy są prowadzą aktywny tryb życia. Chęć dostosowania się do nowego środowiska może pomóc przełamać negatywne nawyki.
