Wegetarianizm to współcześnie jeden z najpopularniejszych modeli odżywiania. Część wegetarian rezygnuje z jedzenia mięsa z powodów ideologicznych, część z przyczyn zdrowotnych. Jakie są zasady diety wegetariańskiej? Czy jest ona zdrowa? Czy istnieją jakieś przeciwwskazania do jej stosowania?
Czym jest wegetarianizm?
Wegetarianizm jest to sposób odżywiania, który wyklucza spożywanie mięsa, a także produktów odzwierzęcych takich jak na przykład żelatyna czy smalec. Wegetarianie rezygnują także z ryb i owoców morza. Korzenie wegetarianizmu sięgają drugiego tysiąclecia przed naszą erą. Pierwsi indyjscy wegetarianie rezygnowali z jedzenia mięsa z powodów religijnych. Z kolei wegetarianizm w Europie zapoczątkowali pitagorejczycy, którzy odmawiali jedzenia mięsa z pobudek etycznych. Współcześnie wielu dietetyków jest zdania, że zróżnicowana dieta wegetariańska jest zdrowa i odpowiednia dla osób w różnym wieku. Opiera się ona przede wszystkim na warzywach i owocach, można spożywać także produkty zbożowe i nabiał. Wegetarianizm występuje w różnych odmianach – mniej lub bardziej rygorystycznych.
Co można jeść na diecie wegetariańskiej?
To co można jeść na diecie wegetariańskiej w dużej mierze zależy od jej konkretnej odmiany.
- Laktoowowegetarianizm (określany również jako owolaktarianizm) to najpopularniejsza, a jednocześnie najmniej restrykcyjna odmiana wegetarianizmu. Laktoowowegetarianie nie jedzą mięsa, jednak nie odmawiają sobie jajek, nabiału, czy choćby miodu.
- Laktowegetarianizm to rodzaj wegetarianizmu, który odrzuca spożywanie jajek, dopuszcza jednak mleko i przetwory mleczne.
- Owowegetarianizm to sposób żywienia, który z produktów pochodzenia zwierzęcego dopuszcza jedynie jajka.
- Weganizm to bardziej restrykcyjny rodzaj wegetarianizmu, który zakłada całkowitą rezygnację z produktów pochodzenia zwierzęcego. Ortodoksyjni weganie odrzucają mięso, nabiał, jajka, a nawet miód. Ich dieta opiera się na warzywach, owocach, zbożach i roślinnych tłuszczach. Dla wielu osób weganizm jest stylem życia. Rezygnują oni nie tylko z jedzenia produktów zwierzęcych, ale także noszenia skórzanego obuwia czy akcesoriów. Ortodoksyjni weganie odrzucają kosmetyki testowane na zwierzętach.
- Witarianizm to rodzaj wegetarianizmu, który opiera się jedynie na produktach nie poddawanych obróbce termicznej. Witarianie jedzą tylko surowe warzywa i owoce.
- Frutarianizm (określany także jako fruktarianizm, fruitarianizm, czy fruktorianizm) to weganizm, który zakłada jedzenie tylko takich warzyw i owoców, które nie powodują zabicia rośliny. Przykładowo mogą oni jeść banany, truskawki, czy jabłka, które spadają z drzew. Taka dieta, a właściwie ideologia zabrania im spożywania sałaty, pietruszki czy marchwi.
- Liquidarianizm to dieta zakładająca spożywanie jedynie samych soków.
- Sprautarianizm to dieta wegańska, która bazuje przede wszystkim na kiełkach.
Czy wegetarianizm jest zdrowy?
Wegetarianizm odrzuca mięso, które współcześnie cechuje się bardzo słabą jakością. Wędliny, które możemy znaleźć na sklepowych półkach pełne są konserwantów, wzmacniaczy smaku i innych niezdrowych substancji, które często uważane są za rakotwórcze. Z tego względu dieta wegetariańska, która je eliminuje wydaje się być korzystniejsza dla ludzkiego zdrowia.
Wegetarianizm opiera się przede wszystkim na warzywach i owocach, które są źródłem cennych witamin, minerałów i antyoksydantów. Wzmacniają one odporność organizmu, chronią przed chorobami cywilizacyjnymi, a dodatkowo opóźniają procesy starzenia się organizmu.
Obecnie uważa się, że dobrze skomponowana dieta wegetariańska chroni przed chorobami układu krążenia, nowotworami, a także chorobami układu nerwowego.
Wegetarianizm a odchudzanie
Dieta wegetariańska wydaje się idealna dla osób odchudzających się. Warzywa i owoce to doskonałe źródło błonnika, który dobrze wpływa na trawienie i zapewnia nam długotrwałe uczucie sytości. Osoby, które chcą schudnąć powinny jednak pamiętać, że wegetarianizm wegetarianizmowi nie równy. Również taka dieta może być niezdrowa i tucząca, dlatego powinniśmy przede wszystkim zwracać uwagę na to jakie produkty lądują na naszych talerzach.
Dobrze skomponowana dieta wegetariańska pomoże nam schudnąć, jednak mitem jest stwierdzenie, że nie można na niej przytyć.
Kiedy wegetarianizm nam nie służy?
Należy zaznaczyć, że wegetarianizm nie zawsze służy naszemu zdrowiu. Należy uważać przede wszystkim na radykalne jego formy. Spożywając jedynie kiełki, soki lub wybrane warzywa i owoce, prawdopodobnie nie będziemy w stanie dostarczyć naszemu organizmowi niezbędnych do życia substancji odżywczych. Takie diety prędzej lub później staną się przyczyną poważnych chorób.
Kiedy rezygnujemy ze spożywania produktów pochodzenia zwierzęcego, zwiększa się prawdopodobieństwo powstania niedoborów w naszym organizmie. Dieta wegetariańska nie zaspokaja naszego zapotrzebowania na witaminę B12, kolagen, witaminę K2, tłuszcze nasycone, kwasy DHA/EPA. Zapotrzebowania na te składniki nie jesteśmy w stanie pokryć nawet wówczas, kiedy nasza dieta jest zróżnicowana.
Dodatkowo, kiedy stosujemy źle skomponowaną dietę wegetariańską jesteśmy zagrożeni anemią, chorobami psychicznymi i innymi poważnymi schorzeniami. Nie mamy również pewności jak na dietę całkowicie pozbawioną mięsa zareagują dzieci. Osoby dorosłe, które przeszły na wegetarianizm i czują się z tym dobrze nie mogą mieć pewności, że tak będzie również w przypadku ich dzieci.
Nasz organizm potrzebuje kolagenu. Po trzydziestym piątym roku życia w naszym organizmie jest go znacznie mniej. Kolagen jest odpowiedzialny za zdrową skórę, a także prawidłowo funkcjonujące stawy. Osoby, które rezygnują z jego przyjmowania narażają się na poważne dolegliwości ze stawami, a także przedwczesne starzenie się.
Badania pokazują, że osoby stosujące dietę wegetariańską częściej cierpią na zaburzenia psychiczne niż ludzie jedzący mięso. Są one spowodowane niedoborami witaminy B12 i żelaza. W przypadku witaminy B12 niemożliwe jest dostarczenie jej w żywności pochodzenia roślinnego, dlatego jedynym rozwiązaniem jest suplementacja. Wegetarianie powinni uważać także na żelazo. Jest ono wprawdzie obecne w produktach roślinnych, jednak zawierają one żelazo niehemowe, które jest znacznie słabiej przyswajalne przez ludzki organizm. Jeżeli chcemy uniknąć niedoborów żelaza i związanej z nimi anemii, koniecznie łączmy produkty zawierające żelazo z witaminą C (zwiększa ona jego wchłanianie).
Kiedy stosujemy dietę wegetariańską musimy dokładać wielkich starań, żeby dostarczyć swojemu organizmowi wszystkich składników, które są mu potrzebne. Za wszystkie błędy płacimy własnym zdrowiem. Inaczej jest w przypadku osób jedzących mięso, u których znacznie trudniej o niedobory.
Ciekawostki na temat wegetarianizmu:
- Światowy Dzień Wegetarianizmu przypada na dzień 1 października. Święto obchodzone jest od 1977 roku.
- Najwięcej wegetarian żyje w Indiach.
- Leonardo da Vinci był wegetarianinem z powodów ideologicznych.
- buddyzm, hinduizm, dżinizm, Ruch Rastafari to religie, które zakazują zabijania zwierząt.
