Człowiek funkcjonuje według określonego rytmu dobowego. Ma swój zegar biologiczny, któremu podporządkowana jest cała jego fizjologia. Rytm biologiczny dla większości ludzi jest względnie stały. Nie jest w stanie go zmienić nawet długoletnia praca na noce. Wbrew pozorom w późnych godzinach nasz organizm nigdy nigdy nie będzie tak efektywny jak w dzień. Chronodieta to sposób odżywiania, który jest podporządkowany naszemu wewnętrznemu zegarowi biologicznemu. Jakie są zasady tej diety? Jakich efektów możemy się spodziewać po chronodiecie.
Co to jest chronodieta?
Chronodieta (nazywana także dietą startową, a także chronoodżywianiem) jest to kuracja odchudzająca, która zakłada, że uda nam się szybko schudnąć, jeżeli tylko dostosujemy posiłki do funkcjonowania naszego zegara biologicznego. Zgodnie z zasadami tej diety konkretne składniki odżywcze muszą być spożywane o określonej porze dnia. Ważne jest, żeby posiłki jeść o względnie stałych godzinach. Chronodieta jest ceniona przede wszystkim ze względu na swoją prostotę. Jej jasne zasady sprawiają, że większość osób bez problemu jest w stanie się do niej dostosować. Dieta startowa zakłada spożywanie trzech posiłków w ciągu dnia. Każdy z nich może zawierać około trzydzieści procent tłuszczu. Przerwy pomiędzy posiłkami wynoszą od czterech do dwunastu godzin. Dieta startowa wyklucza przekąski pomiędzy posiłkami, z wyjątkiem podwieczorku. Dopuszcza także spożycie jednego kieliszka szampana lub czerwonego wina dziennie. Jej twórcy przekonują, że pozwala ona schudnąć nawet osiem kilogramów (w praktyce jest to uzależnione od indywidualnych cech organizmu).
Rytm dobowy a odżywianie
Człowiek posiada stały rytm dobowy, który uzależniony jest przede wszystkim od światła słonecznego. Zgodnie z tą teorią nieuzasadniony jest podział ludzi na „sowy” (osoby wstające późno i bardzo aktywne w nocy) i „skowronki” (wstający wcześnie i wcześnie kładący się spać). Każdy z nas ma ten sam rytm dobowy. Został on jednak zaburzony po wynalezieniu elektryczności. Sztuczne światło umożliwiło nam funkcjonowanie w nocy. Nawet jeżeli wydaje się nam, że w nocy funkcjonujemy najlepiej – jest to tylko kwestia naszych przyzwyczajeń. Gdybyśmy budzili się rano, nasz organizm byłby znacznie bardziej efektywny.
Zgodnie z koncepcją rytmu dobowego, istnieje odpowiedni czas na sen, pracę i jedzenie. Jeżeli nasz styl życia nie współgra z rytmem dobowym, pojawiają się spadki samopoczucia i problemy zdrowotne. Często w wyniku tych zaburzeń zaczynamy tyć. Chroniczne niedosypianie sprawia, że nasz obwód w pasie zaczyna się zwiększać. Może ono doprowadzić nawet do insulinoodporności, zaburzeń hormonalnych, a nawet chorób serca.
Co nam daje dostosowanie się do zegara biologicznego? Przede wszystkim poprawie ulega kondycja naszego układu immunologicznego. Jesteśmy bardziej odporni na różnego rodzaju infekcje. Nasz nastrój ulega radykalnej poprawie, mamy więcej energii, lepiej też radzimy sobie ze stresem. Odżywianie zgodnie z rytmem biologicznym sprawia, że możemy cieszyć się szczupłą sylwetką, nasze mięśnie szybko się regenerują. Na zajęciach sportowych zauważamy, że nasz organizm stał się bardziej wydolny. Wszystkie narządy zewnętrzne regenerują się dużo szybciej. Dostosowanie się do rytmu dobowego sprawia, że ciało dłużej wygląda młodo. Organizm sprawnie oczyszcza się z toksyn, dzięki czemu zmniejsza się ryzyko zachorowania na nowotwory i inne poważne choroby. Mózg pracuje bardzo sprawnie – można zaobserwować poprawę pamięci i koncentracji, a także większą odporność na stres.
Działanie zegara biologicznego w praktyce
Godzina szósta rano to doskonały czas na pobudkę. To wtedy nasz organizm przestaje produkować melatoninę, uwalnia natomiast do krwi glukozę i aminokwasy, co sprawia, że dostajemy zastrzyk energii. Nasze serce zaczyna szybciej bić, a ciśnienie krwi się podnosi. Szkoda tracić czas na dalsze wylegiwanie się w łóżku.
Śniadanie najlepiej spożyć pomiędzy siódmą a dziewiątą rano. W tym czasie nasz układ pokarmowy pracuje bardzo sprawnie, co sprawia, że możemy pozwolić sobie na zjedzenie obfitego śniadania. O tej porze podnosi się poziom testosteronu, co u mężczyzn skutkuje zwiększonym pobudzeniem seksualnym.
Pomiędzy godziną dziewiątą a dwunastą po południu ludzki organizm jest w szczytowej formie. Dobrze jest poświęcić ten czas na wykonanie najtrudniejszych zadań. Cieszymy się doskonałym nastrojem, a dodatkowo nasz układ krążenia pracuje bardzo sprawnie. Jest to również dobry czas na aktywność fizyczną. Jeżeli zdecydujemy się na uprawianie sportu w tych godzinach, będziemy mniej zmęczeni, niż gdybyśmy ćwiczyli wcześniej lub później.
Czas pomiędzy godziną dwunastą a piętnastą to pierwszy spadek formy naszego organizmu. Trudniej jest się nam skoncentrować, warto więc zrobić sobie przerwę od nauki i pracy. W tym czasie bardzo sprawnie funkcjonuje układ pokarmowy, dlatego jest to znakomita pora na zjedzenie obiadu. Po posiłku dobrze jest pozwolić sobie na krótką drzemkę. Dobrze, kiedy okres odpoczynku przypada na godzinę czternastą – to wtedy czujemy się najbardziej znużeni.
Wzrost wydajności organizmu przypada na godziny od piętnastej do osiemnastej. Nie jest on tak wydajny jak pomiędzy dziewiątą a dwunastą, jednak jest to czas, który dobrze poświęcić na pracę i naukę, a także inne zadania, które wymagają skupienia. Do godziny osiemnastej warto jest zjeść kolację, gdyż nasz układ trawienny jest w tym czasie bardzo efektywny.
Od osiemnastej do dwudziestej pierwszej obserwujemy u siebie kolejny spadek formy. To czas, kiedy nasz organizm zaczyna powoli przygotowywać się do nocnego odpoczynku. O tej porze łatwo jest się nam wyciszyć Obniża się ciśnienie tętnicze, układ pokarmowy nie pracuje już tak sprawnie jak wcześniej, dlatego o tej porze nie powinno się jeść (zwłaszcza obfitych, ciężkostrawnych posiłków).
W godzinach od dwudziestej pierwszej do dwudziestej trzeciej dobrze jest wziąć relaksującą kąpiel i położyć się spać. Nasz organizm zaczyna wówczas produkować największe ilości melatoniny (szczyt jej wytwarzania przypada na godzinę dwudziestą drugą). Warto zdawać, że najwyższej jakości snem możemy cieszyć się przed północą.
W godzinach od północy do szóstej rano nasz mózg nie funkcjonuje sprawnie, podobnie jest z nerkami. Jest to czas na regenerację organizmu. Godzina druga nad ranem to szczyt efektywności naszej wątroby. O trzeciej nasze serce bije najwolniej. Jeżeli w tym czasie obudzimy się, nasz nastrój będzie obniżony.
Chronodieta – zasady
Zgodnie z zasadami diety startowej śniadanie należy spożyć do godziny dziewiątej rano, gdyż wtedy nasz układ trawienny działa najsprawniej. Dobrze, kiedy pierwszy posiłek składa się z tłuszczów zwierzęcych i węglowodanów złożonych. Znakomitą propozycją na śniadanie jest jajecznica z dodatkiem pieczywa pełnoziarnistego. Taki posiłek sprawi, że będziemy czuli się syci jeszcze przez wiele godzin. Spokojnie dotrwamy do obiadu bez konieczności podjadania.
Obiad warto zjeść około godziny czternastej. Jest to czas, kiedy najbardziej aktywne są proteazy, czyli enzymy odpowiedzialne za trawienie białek. W tym czasie nasz organizm strawi nawet bardzo obfite i ciężkostrawne posiłki. W porze obiadowej możemy pozwolić sobie na dania, które zawierają duże ilości białka (jeżeli nie jesteśmy na diecie wegańskiej, wybierajmy białko pochodzenia zwierzęcego). Białka należy uzupełnić o węglowodany (możemy wybrać ryż, ziemniaki, fasolę, czy makaron). Twórcy diety startowej sugerują, żeby w porze obiadowej zrezygnować ze spożywania warzyw, gdyż w tym czasie mogą one przyczynić się do odkładania nadprogramowej tkanki tłuszczowej.
Dopuszczalne jest zjedzenie niewielkiego podwieczorku, który powinien składać się z produktów bogatych w tłuszcze roślinne. Może być to awokado, czy masło orzechowe masło orzechowe. Na podwieczorek można zjeść także coś słodkiego – kawałek wysokogatunkowej czekolady, owoce, czy też miód.
Chronodieta zakłada, że kolację spożywamy pomiędzy osiemnastą a dwudziestą (w zależności od tego, o której kładziemy się spać). Powinna być ona niskokaloryczna, gdyż wieczorem tempo naszego metabolizmu spada i możemy mieć kłopoty z trawieniem. Produkty, które zalecane są na kolację to ryby, owoce morza, chude mięso, a także warzywa.
Chronodieta – czy jest zdrowa?
Dieta startowa opiera się na bardzo racjonalnych zasadach. Osoby odchudzające się doceniają, że nie trzeba na niej liczyć kalorii, gdyż stosowanie się do określonych zasad żywieniowych i tak pozwoli schudnąć.
Największą wadą wydaje się spożycie zbyt małej ilości warzyw i owoców, które mają zbawienny wpływ na ludzki organizm.
Wątpliwości może budzić również możliwość codziennego picia alkoholu. Picie jednego kieliszka dziennie to zbyt dużo w przypadku niektórych osób.
