Brain fog, czyli po polsku mgłę mózgową można określić jako zamglenie umysłu. W większości wypadków mgła mózgowa jest problemem przejściowym, jednak czas trwania dolegliwości u poszczególnych osób może się różnić. Czym dokładnie jest mgła mózgowa? Jakie są jej przyczyny i objawy? Czy brain fog da się wyleczyć?
Co to jest mgła mózgowa?
Brain fog (mgła mózgowa, mgła umysłowa) jest to zespół zaburzeń neurologicznych związanych z percepcją. Brain fog nie jest oddzielną jednostką chorobową. Mgła mózgowa może być objawem różnych schorzeń. Osoby cierpiące na mgłę umysłową określają ją jako połączenie problemów z koncentracją, kłopotów z pamięcią, brakiem jasności umysłu, zmęczenia psychicznego, niemożności skupienia się. W dłuższej perspektywie czasu mgła mózgowa powoduje ogromny dyskomfort i negatywnie odbija się na całym naszym życiu.
Jakie są przyczyny mgły mózgowej?
Pojawienie się mgły mózgowej powiązane jest z zaburzeniem regulacji neuroprzekaźników (przede wszystkim dopaminy, acetylocholiny, kwasu gamma-aminomasłowego i serotoniny) w mózgu i całym układzie nerwowym.
Acetylocholina jest w naszym organizmie odpowiedzialna za pamięć, koncentrację, dzięki niej możliwy jest odpoczynek, regeneracja i praca mięśni. Kiedy poziom acetylocholiny jest niski jesteśmy narażeni na rozwój chorób neurodegeneracyjnych (na przykład choroby Alzheimera). Trzeba zdawać sobie sprawę, że poziom acetylocholiny jest uzależniony od ilości choliny i fosfatydylocholiny w spożywanej przez nas żywności. Niedobór tych składników może być spowodowany niewystarczającą ilością cholesterolu w naszym menu. Co więcej nawet połowa populacji może mieć zwiększone zapotrzebowanie na cholinę (jest to uwarunkowane genetycznie).
Jeżeli w naszym organizmie występuje stale podwyższony poziom dopaminy – jesteśmy pobudzeni. Taka sytuacja występuje na przykład u ludzi żyjących w ciągłym stresie, przyjmowanie dużej ilości kofeiny (na przykład w kawie, suplementach, czy napojach energetycznych). Zwiększony poziom dopaminy sprawia, że obniża się stężenie serotoniny. Do tego dochodzi powstawanie stanów zapalnych (często doprowadzają one do powstawania chorób autoimmunologicznych).
Do najczęściej wymienianych przyczyn brain fog zaliczamy stres, niewystarczającą ilość snu, zaburzenia hormonalne, niewłaściwą dietę, przyjmowanie niektórych leków, zły stan zdrowia (mgła mózgowa może być objawem zespołu chronicznego zmęczenia).
Innymi schorzeniami, które mogą wywołać mgłę umysłową są depresja, migreny, cukrzyca, niedoczynność tarczycy, choroby autoimmunologiczne, takie jak zapalenie stawów, toczeń i stwardnienie rozsiane. Mgła mózgowa może być wynikiem niedokrwistości, czy Zespołu Sjögrena.
Odwodnienie
Zdarza się, że kłopoty z zamgleniem umysłu spowodowane są po prostu odwodnieniem. Część z nas zapomina o regularnym piciu wody, zdarza się też, że pijemy duże ilości kawy i herbaty, które odwadniają nasz organizm. Trzeba zdawać sobie sprawę, że ludzki mózg w około osiemdziesięciu procentach składa się z wody. Mózg cierpi pierwszy, kiedy nie dostarczamy sobie odpowiedniej ilości płynów.
Niedożywienie mózgu
Problemem ogromnej części współczesnego społeczeństwa jest niedożywienie mózgu. Co z tego, że jemy nawet więcej niż wynosi nasze zapotrzebowanie kaloryczne, jeżeli sięgamy po produkty wysokoprzetworzone, które nie zawierają substancji odżywczych niezbędnych do prawidłowego funkcjonowania mózgu. Osoby, które stale odżywiają się niezdrowo mogą przez dłuższy czas doświadczać brain fog.
Niedobór snu
Sen jest niezbędny dla prawidłowego funkcjonowania ludzkiego układu nerwowego. Warto przypomnieć sobie jak czujemy się gdy nie prześpimy chociaż jednej nocy. Nasze zdolności umysłowe spadają błyskawicznie. Nie zawsze wyrządzone szkody da się odwrócić. Zdarza się, że regularne niedosypianie jest przyczyną wystąpienia trwałych zmian w mózgu.
Nadmiar informacji
Czasem przyczyną mgły umysłowej jest nadmiar informacji, które do nas docierają. Nawet jeśli bardzo byśmy chcieli, nie jesteśmy przez cały czas przyswajać nowych danych. Po pewnym czasie nasz mózg będzie tak przebodźcowany, że odmówi nam posłuszeństwa.
Słaba kondycja fizyczna
Bardzo często zapominamy, że do prawidłowego funkcjonowania mózgu, a także całego naszego organizmu jest potrzebna nie tylko odpowiednia dieta, ale i aktywności fizyczna. U osób z nadwagą i otyłością, prowadzących siedzący tryb życia sprawność umysłowa bardzo spada. Z czasem mogą one zacząć doświadczać brain fog.
Mgła mózgowa jako objaw COVID-19
Współcześnie coraz częściej podejmuje się temat mgły mózgowej jako jednego z objawów COVID-19 (mgła mózgowa jest charakterystyczna dla osób, które zakażenie przeszły ciężko, narażone są na nią szczególnie osoby starsze). U części osób problemy z brain fog mogą występować jeszcze przez kilka miesięcy po ozdrowieniu.
Mgła mózgowa – objawy
Osoby doświadczające mgły mózgowej skarżą się najczęściej na problemy z koncentracją, chroniczne zmęczenie, niemożność skupienia uwagi, uczucie splątania, chwilowe zaniki pamięci, migreny, brak motywacji do podejmowania jakichkolwiek aktywności.
Brain fog – diagnoza
Objawów mgły mózgowej nie powinno się bagatelizować. Osoby, które czują, że od dłuższego czasu ich mózg nie funkcjonuje sprawnie, powinny udać się do lekarza. Podczas wizyty lekarskiej należy poinformować specjalistę o wszystkich przyjmowanych lekach i suplementach diety, sposobie odżywiania, poziomie aktywności fizycznej. Warto również zastanowić się jakie objawy występują wspólnie z mgłą mózgową. Jeżeli obniżonej sprawności mózgu towarzyszą takie objawy jak sucha skóra, wypadanie włosów, łamliwe paznokcie, tycie pomimo braku zmian w diecie, może to oznaczać, że pacjent cierpi na niedoczynność tarczycy.
W celu dokonania diagnozy konieczne jest wykonanie badania krwi. Możemy się z niego dowiedzieć o infekcjach, stanach zapalnych, niedoborach żywieniowych, nieprawidłowym poziomie glukozy we krwi, problemach z funkcjonowaniem wątroby, tarczycy, czy nerek.
W diagnozie bardzo pomocne może okazać się również prowadzenie dzienniczka żywieniowego. Na jego podstawie możemy określić, które produkty sprawiają, że czujemy się gorzej. Być może czynnikiem wywołującym brain fog jest w naszym przypadku niezdiagnozowana celiakia – przyczyną prawdopodobnie jest toczący się w organizmie stan zapalny spowodowany nietolerancją glutenu.
Brain fog – jak sobie pomóc
Osoby doświadczające mgły umysłowej powinny mieć świadomość, że nie są bezradne i mogą przyczynić się do poprawy swojego stanu zdrowia. W przypadku pojawienia się objawów brain fog należy koniecznie zadbać o dobrze zbilansowaną, pełnowartościową dietę. Nasze menu powinno być bogate w minerały, zdrowe tłuszcze (na przykład awokado, orzechy, czy tłuste ryby morskie), a także witaminy z grupy B (są one niezbędne do prawidłowego funkcjonowania mózgu). Z naszego menu powinniśmy wyeliminować napoje zawierające kofeinę, a także alkohol.
W przypadku pojawienia się brain fog bardzo ważny jest sen. Jeżeli mamy problem z niedosypianiem, powinniśmy rzucić wszystko i wreszcie się wyspać. Nie łudźmy się, że uda się nam zmusić nasz organizm do krótszego snu. To działa jedynie na krótką metę. Przed pójściem spać dobrze jest odpowiednio przygotować naszą sypialnię – pomieszczenie musi być przewietrzone, zacienione, idealna temperatura do spania waha się pomiędzy 18 a 20 stopniami Celsjusza (jeśli odczuwamy chłód lepiej jest przykryć się ciepłą kołdrą niż odkręcać ogrzewanie).
Jeżeli chcemy poprawić pracę swojego mózgu i raz na zawsze pozbyć się brain fog, musimy zadbać o kondycję fizyczną. Nie chodzi tu wcale o wyczynowe uprawianie sportu. Nawet dziesięciominutowa gimnastyka powtarzana codziennie rano może mieć zbawienny wpływ na funkcjonowanie naszego układu nerwowego. Jeżeli to możliwe, postarajmy się o codzienny ruch na świeżym powietrzu (idealnie byłoby wybrać się na godzinny spacer).
Nasz mózg podobnie jak mięśnie bardzo lubi wysiłek. Kiedy przestajemy go używać, zaczyna zanikać. Dobrze jest zadbać o jego codzienną stymulację. Zdecydowanie warto jest uczyć się nowych języków, rozwiązywać łamigłówki, zadania matematyczne. W każdym wieku powinniśmy uczyć się nowych rzeczy. Jeszcze jakiś czas temu żywe było przekonanie, że człowiek jest w stanie uczyć się jedynie do pewnego wieku. Później miał już tylko korzystać ze zdobytych wcześniej informacji i umiejętności. Dziś wiemy, że nie jest to prawdą. Najnowsze badania naukowe jasno pokazują, że jesteśmy zdolni do uczenia się przez całe życie. Warto więc korzystać z tej możliwości.
U niektórych osób mgła mózgowa może być spowodowana chronicznym stresem. Zróbmy wszystko, żeby mu zapobiec, gdyż nie tylko obniża jakość naszego życia, ale może je znacząco skrócić. W walce ze stresem pomocna jest aktywność fizyczna. Świetnie sprawdzają się również medytacja i ćwiczenia oddechowe. Jeżeli sytuacja jest poważna – zapiszmy się na wizytę do dobrego psychologa.
Wybór konkretnej metody leczenia mgły mózgowej jest uzależniony od przyczyn, które ją wywołały. Jeżeli przyczyną schorzenia jest anemia, rozwiązaniem problemu może się okazać zmiana diety i przyjmowanie suplementów zawierających żelazo.