Banany należą do najpopularniejszych owoców na świecie. Niemal każdy z nas zna ich charakterystyczny smak. Banan jest uprawiany od tysięcy lat – pierwsze wzmianki o jego owocach datowane są na cztery tysiące lat przed naszą erą. Choć znamy około 300 odmian bananów, na większą skalę uprawia się ich jedynie 20. Banany posiadają wiele substancji odżywczych – znajdziemy w nich błonnik, białko, witaminy, minerały, a także aminokwasy. Należy jednak pamiętać, że zawierają one sporo kalorii, dlatego należy jeść je z umiarem. Co ciekawe ten wszechstronny owoc znajduje zastosowanie także w kosmetyce. Kto powinien włączyć banany do swojej diety, a kto musi się ich wystrzegać?
Co to są banany?
Banan to roślina zaliczana do rodziny bananowatych. Jego owoce są szczególnie bogate w składniki odżywcze. Jak na owoce zawierają one dość dużo kalorii – na 100 g przypada 90 kcal. Dodatkowo są znakomitym źródłem witaminy C, A, E i K, a także witamin z grupy B. Banany to skarbnica niezbędnych dla prawidłowego funkcjonowania organizmu związków mineralnych – zawierają szczególnie duże ilości potasu, znajdziemy w nich również magnez, żelazo, wapń, fosfor, sód czy cynk. Banan dostarcza nam węglowodanów, białka, błonnika, a także niewielkich ilości tłuszczów. Na uwagę zasługuje obecność aminokwasów – przede wszystkim tryptofanu. Popularny owoc to ponadto źródło enzymów, olejków eterycznych, fitosteroli i flawonoidów, a także kwasu jabłkowego.
Popularne gatunki bananów
Choć na świecie jest około trzysta odmian bananów, na szeroką skalę uprawia się jedynie niektóre z nich. W większości sklepów spotkamy banany:
- Cavendish,
- Red Dacca, czyli banany czerwone,
- banany jabłkowe,
- banany Baby (miniaturowe).
Jeżeli poszukamy kupimy również banany skrobiowe – tak zwane Plantany. W zależności od odmiany mogą wystąpić różnice w smaku, zawartości kalorii i składników odżywczych.
Banany na odchudzanie?
Choć banany należą do owoców wysokokalorycznych, nie powinny rezygnować z nich osoby na diecie redukcyjnej. Oczywiście mowa tu o surowych bananach, a nie owocach smażonych czy zatopionych w czekoladzie. Osoby odchudzające się powinny ograniczyć się do jednego banana dziennie. Tyle wystarczy, żeby obniżyć poziom złego cholesterolu we krwi i zwiększyć poziom dobrego cholesterolu. Występujący w tych owocach tryptofan przyspiesza przemianę materii, a także hamuje apetyt.
Z punktu widzenia osoby odchudzającej ważny jest również zawarty w bananach błonnik – po spożyciu bardzo szybko pęcznieje on w żołądku, na długi czas zapewniając poczucie sytości. Banany pomagają w walce z wieloma dolegliwościami trawiennymi, które często pojawiają się na diecie redukcyjnej – zapobiegają zaparciom i wzdęciom, a także minimalizują objawy zgagi.
Już jeden banan dostarcza organizmowi wielu witamin i minerałów niezbędnych dla jego prawidłowego funkcjonowania, co ma szczególne znaczenie na diecie redukcyjnej, kiedy posiłki są ograniczone.
Banany są podstawą popularnej diety wywodzącej się z Japonii. Dieta „poranny banan” zakłada jedzenie na śniadanie jedynie jednego lub dwóch bananów, a następie wypicie dużej ilości niegazowanej wody (przeczytaj więcej: dieta bananowa). Tyle ma wystarczyć, żeby pozbyć się nadprogramowych kilogramów. Skuteczność diety ma wynikać z faktu, że enzymy zawarte w bananach przyspieszają procesy trawienne. Japońska dieta ma równie wielu zwolenników, jak i przeciwników.
Banany dla sportowców
Osoby uprawiające sport powinny koniecznie włączyć banany do swojej diety. Owoce te znakomicie nawadniają organizm, gdyż ich skład to w siedemdziesięciu procentach woda. Jedząc banany przed intensywnym wysiłkiem fizycznym unikniemy tragicznego w skutkach odwodnienia.
Dla sportowców istotny jest również fakt, że banany źródłem łatwo przyswajalnych węglowodanów, które stanowią paliwo dla intensywnie pracujących mięśni.
Banany dla lepszej pracy mózgu
Po banany warto sięgnąć również w okresach wzmożonego wysiłku umysłowego. Ich dobroczynny wpływ na mózg i cały układ nerwowy wynika z wysokiej zawartości magnezu, wapnia i potasu. Walkę ze stresem, chronicznym zmęczeniem, problemami z koncentracją, zaburzeniami pamięci, nerwicami i bezsennością wspomagają witaminy z grupy B i tryptofan.
Zjedzenie banana jest znacznie lepszym pomysłem niż przyjmowanie leków uspokajających i przeciwdepresyjnych. Apetyczne owoce nie powodują przykrych efektów ubocznych, a rezultaty ich działania są zauważalne bardzo szybko. Po spożyciu banana czujemy się zadowoleni, spokojniejsi. W wyniku rozkładu tryptofanu powstaje serotonina, która nazywana jest również hormonem szczęścia. Dzięki niej mamy dobry humor, jesteśmy nawet bardziej odporni na ból.
Banany na odporność
Regularne spożywanie bananów może zmniejszyć ryzyko wystąpienia raka nerki, a także wielu innych chorób nowotworowych. Zawarte w nich antyoksydanty – zwłaszcza witamina E i witamina C usuwają z organizmu wolne rodniki.
Banany dbają o florę bakteryjną jelit, a tym samym wzmacniają odporność całego organizmu. Dla prawidłowej pracy układu odpornościowego ważne są ponadto minerały:
- selen,
- cynk,
- magnez,
- i miedź.
Niektórzy naukowcy uważają, że banany mogą chronić organizm przed zarażeniem wirusem HIV. Wszystko dlatego, że białko roślinne zawarte w bananach wiąże się z białkiem wirusa, dzięki czemu hamuje jego działanie.
Banany a dolegliwości układu pokarmowego
O włączenie bananów do swojej diety powinny postarać się osoby cierpiące na różne dolegliwości układu pokarmowego. Zawarty w nich błonnik chroni przed uciążliwymi zaparciami i wzdęciami. Dzięki bananom można pozbyć się również biegunki. W przypadku biegunki kluczowa okazuje się duża zawartość pektyn, potasu, a także obecność wody zapobiegająca odwodnieniu organizmu.
Banany zobojętniają kwasy żołądkowe, dlatego są polecane przy łagodzeniu zgagi. Popularne owoce są zalecane w chorobie wrzodowej żołądka i dwunastnicy – redukują one objawy bólowe, a także stymulują wzrost błony śluzowej, która stanowi naturalną barierę ochronną.
Banany – owoce idealne dla kobiet
Choć dobroczynne właściwości bananów powinni odczuć wszyscy, szczególnie docenią je kobiety na różnych etapach swojego życia. Jedzenie bananów może zastąpić popularne leki przeciwbólowe – dzięki nim można skutecznie załagodzić bóle miesiączkowe. W tym wypadku pomocny jest magnez, który wykazuje działanie rozkurczowe, a także witamina B6 zwiększająca jego wchłanianie. Zawarta w bananach witamina B6 może przyczynić się do regulacji cyklu miesiączkowego.
Banany powinny znaleźć się w menu każdej kobiety, która stara się o dziecko. Zawierają one pewne ilości dobrze przyswajalnego kwasu foliowego, który jest niezbędny dla prawidłowego rozwoju płodu. Dzięki bananom można ograniczyć ryzyko wystąpienia niektórych wad rozwojowych.
Spożywanie bananów polecane jest w leczeniu i profilaktyce osteoporozy. Jako, że owoce te zawierają duże ilości wapnia, witaminę C, magnez, potas, mangan, miedź i cynk, znakomicie chronią kości. Powinny o nich pamiętać szczególnie kobiety w okresie menopauzy, które znajdują się w grupie zwiększonego ryzyka zachorowań na osteoporozę.
Banany obowiązkowe przy nadciśnieniu
Apetyczne banany mogą być realną pomocą dla osób cierpiących z powodu nadciśnienia. A to wszystko dzięki dużej zawartości potasu, który obniża ciśnienie. Dzięki regularnemu spożywaniu tych owoców można zminimalizować ryzyko wystąpienia udaru mózgu, zawału serca, czy zachorowań na miażdżycę. Należy zdawać sobie jednak sprawę, że same banany nie zastąpią nam dobrze zbilansowanej diety i regularnej, umiarkowanej aktywności fizycznej.
Kto powinien unikać bananów?
Choć banany należą do najzdrowszych owoców, nie będą odpowiednie dla każdego. Ze względu na wysoki indeks glikemiczny odradza się spożywanie ich osobom chorującym na cukrzycę. Mało kto zdaje sobie sprawę, że bananów nie mogą jeść osoby uczulone na kauczuk (substancja ta wytwarzana jest przez bananowce).
Warto mieć świadomość, że na plantacjach bananów zużywa się ogromne ilości pestycydów, które w skrajnych wypadkach mogą powodować nowotwory i bezpłodność. Z tego względu jeżeli tylko mamy taką możliwość – wybierajmy owoce pochodzące z upraw ekologicznych.
Banany przyczyniają się do zakwaszenia organizmu, dlatego ich spożycie powinny ograniczyć osoby stosujące dietę zasadową. Jeżeli pomimo restrykcyjnej diety nie możemy odmówić sobie bananów – łączmy je z produktami posiadającymi pH zasadowe.
Banany na urodę
Wszechstronne banany znajdują zastosowanie w kosmetyce. Do celów kosmetycznych wykorzystywany jest zarówno miąższ owocu, jak i jego skórka. Przykładowo skórka banana jest w stanie z powodzeniem zastąpić wybielające pasty do zębów. Ma ona właściwości wybielające, a żeby uzyskać zadowalające efekty wystarczy przyłożyć wewnętrzną jej część do powierzchni zębów.
Miąższ banana zawiera wiele cennych dla skóry witamin i minerałów. Jego dodatkową zaletą jest również konsystencja – owoc ten świetnie sprawdzi się w charakterze maseczki, która:
- nawilży,
- wygładzi,
- ujędrni,
- i odmłodzi skórę.
Do sporządzenia odżywczej maseczki potrzebujemy jednego, dojrzałego banana. Owoc rozgniatamy widelcem. Jeżeli zajdzie taka potrzeba możemy dodać do niego odrobinę jogurtu lub miodu. Tak powstałą pastę nakładamy na dokładnie oczyszczoną twarz, a po piętnastu minutach dokładnie spłukujemy ciepłą wodą.
Skórka banana może okazać się skuteczna w zwalczaniu trądziku. W celu uzyskania pożądanych rezultatów należy natrzeć oczyszczoną twarz jej wewnętrzną stroną, pozostawić resztki miąższu na kilka – kilkanaście godzin, a następnie spłukać ciepłą wodą. Podobne postępowanie zalecane jest w przypadku łuszczycy – skórka banana szybko załagodzi stany zapalne i zapobiegnie dalszemu łuszczeniu się skóry.
Ze skórki banana i zielonego ogórka możemy przygotować maseczkę nawilżającą. Obydwa składniki należy zmielić i połączyć ze sobą, a następnie nałożyć na umytą twarz. Po około piętnastu minutach zmywamy pastę przy pomocy ciepłej wody.
Skórka banana ma dobroczynny wpływ także na włosy – wystarczy dokładnie ją zmiksować, połączyć z wodą lub odżywką i nałożyć na włosy na około trzydzieści minut. Po takim zabiegu włosy staną się mocniejsze, błyszczące i dobrze nawilżone. Przestaną się również łamać i rozdwajać.
Jak wybrać idealne banany?
Jeżeli zamierzamy cieszyć się walorami smakowymi i zdrowotnymi bananów, musimy pamiętać o tym, żeby wybierać owoce dojrzałe. Idealne do spożycia owoce mają żółtą skórkę, która dodatkowo pokryta jest czarnymi i brązowymi plamkami. Wiele osób unika takich bananów myśląc, że są one zepsute. Nic bardziej mylnego – to one zawierają największe ilości cennych dla zdrowia składników odżywczych.
W sytuacji, kiedy zdarzy się nam kupić zielone, niedojrzałe banany, możemy przyspieszyć ich dojrzewanie. Jednym z popularniejszych sposobów jest po prostu pozostawienie ich na słońcu. Niedojrzałe banany możemy ponadto włożyć do torebki z jabłkiem lub pomidorem – w ich towarzystwie banan dojrzeje szybciej.
Zastosowanie bananów w kuchni
Sposobów na jedzenie bananów jest wiele. Są one jedną z najbardziej popularnych przekąsek. Można je bez problemu zabrać ze sobą:
- do szkoły,
- pracy,
- czy na trening.
Obranie banana jest dziecinnie proste, nie potrzeba do tego celu specjalnych narzędzi, dlatego często są one spożywane solo.
Banan może być częścią pożywnego śniadania. Wystarczy, że jeden niewielki, dojrzały owoc pokroimy w plasterki, a następnie połączymy z płatkami jaglanymi, cynamonem i dobrej jakości jogurtem naturalnym.
Słodkie banany są doskonałym uzupełnieniem deserów. Posłużą nam do wykonania pełnoziarnistych ciasteczek, które są smaczne, zdrowe, a ponadto szybkie w przygotowaniu.
Będziemy potrzebowali:
- jednego dojrzałego, rozgniecionego banana,
- pół szklanki płatków owsianych,
- łyżkę masła orzechowego,
- garść rodzynek,
- szczyptę soli,
- szczyptę cynamonu,
- łyżeczkę ekstraktu waniliowego,
- cukru (a jeszcze lepiej ksylitolu do osłodzenia).
Wszystkie składniki łączymy ze sobą, a następnie formujemy z nich ciasteczka, które następnie pieczemy w temperaturze stu osiemdziesięciu stopni.
Banany z powodzeniem posłużą nam jako nadzienie do naleśników czy popularnych racuchów. Można również wykorzystać je do produkcji deserów lodowych.
Czy wiesz, że:
- Włókna bananów w niektórych krajach (na przykład w Japonii) wykorzystywane są do wyrobu tkanin.
- Ciemna końcówka banana jest to pozostałość po jego kwiatostanie.
- Jeżeli nie chcemy, żeby nasze banany szybko dojrzały, przechowujmy je pojedynczo.
- W niektórych rejonach Afryki z bananów wytwarza się piwo.
- Bardzo charakterystyczny zapach bananów to efekt obecności w nich kwasu izowalerianowego.
Przekonanie o tym, że spożywanie końcówki bananów może skończyć się zarażeniem lambiami jest fałszywe.
