Każdego dnia około 15 milionów Polaków zażywa leki związane z chorobami przewlekłymi. Jakby doliczyć jeszcze wiele przypadków stosowania środków na nagły ból, przeziębienie, gorsze samopoczucie (uspokajające) – robi się nam z tego połowa populacji naszego kraju. Bierzemy coraz więcej leków, jak się okazuje, a to dlatego, że…te, które stosujemy nie działają, jak powinny. Więc szukamy kolejnych. Niewielu z nas wie jednak, że samo zastosowanie środka leczniczego to jeszcze nie wszystko – ogromny wpływ na jego efektywność o wchłonięciu w organizmie ma wiele różnych czynników. Zarówno inne leki, jak i alkohol czy nikotyna zmieniają działanie przyjmowanych substancji. Niebywale istotna jest też nasza dieta, to co pijemy i jemy, zarówno przed zastosowaniem leku, jak i to, czym go popijamy i przegryzamy po tym. Interakcje mogą pogorszyć skuteczność leczenia, wydłużyć czas rekonwalescencji czy hospitalizacji, a nawet doprowadzić do niepożądanych objawów, np. do zaburzeń rytmu serca, zmian w poziomie ciśnienia krwi czy stężenia metabolitów we krwi.
Zaczynam cykl dotyczący właśnie interakcji pokarmu i napojów z różnego rodzaju substancjami leczniczymi. Będzie o wchłanianiu, metabolizowaniu, synergizmie i antagonizmie. Podkreślam, że są to fakty stwierdzone w badaniach, ale w przypadku wątpliwości co do przyjmowanych przez Was lekarstw zachęcam do kontaktu ze swoim lekarzem. Dziś: wchłanianie.
Pokarm może wpływać na wchłanianie leku szczególnie, jeśli substancja jest przyjmowana około 1,5h przed posiłkiem lub do 2h po spożyciu posiłku. Leki powinny być w tym przypadku pobierane na pusty żołądek, co najmniej godzinę przed posiłkiem. Ta rada dotyczy oczywiście preparatów niepodrażniających błony śluzowej żołądka. Stosowne informacje znajdują się na etykiecie dołączonej do opakowania leku. Działanie pokarmu na wchłanianie leków przedstawia się następująco:
– standardowy posiłek (z dużą ilością węglowodanów) zazwyczaj opóźnia lub niweluje działanie większości leków. Polisacharydy oraz białka o dużych cząsteczkach zwykle zwalniają wchłanianie;
– jeśli mowa o białkach, to warto wspomnieć o produktach mlecznych – duża ilość zawartych w nich jonów wapniowych powoduje tworzenie nierozpuszczalnych kompleksów (soli wapnia) z takimi lekami, jak fluorochinolony czy tetracykliny (antybiotyki);
– antybiotyki mogą być też absorbowane przez soki, np. pomarańczowy, przez co gorzej się wchłaniają;
– posiłki bogatotłuszczowe z reguły przyspieszają wchłanianie leku (szczególnie leki przeciwgrzybiczne, psychotropy, beta-blokery);
– leki przeciwdepresyjne są adsorbowane przez produkty zawierające błonnik, stąd słabe ich działanie w takim połączeniu;
– leki o charakterze kwaśnym są bardziej i szybciej wchłaniane przy diecie powodującej zakwaszenie treści żołądkowej (soki owocowe, mięso, ryby, sery), a z kolei dieta jarska (alkalizująca) utrudnia wchłanianie leków kwaśnych na rzecz wchłaniania leków o charakterze zasadowym.
Za kilka dni kolejna część cyklu – wpływ pożywienia na dystrybucję i metabolizm leków.
